Karayolunda Tehlikeli Madde

Deniz taşımacılığı için onaylı IMO tipindeki portatif tankların kullanımı

IMDG Kodu'na2 uygun periyodik muayene ve test hükümlerine uyması şartıyla, IMDG Kodunun (Değişiklik. 29-98) Bölüm 6.7’nin veya 6.8'in gerekliliklerini karşılamayan, ama IMDG Kodunun (Amdt. 29-98) hükümlerine uygun 1 Ocak 2003'ten önce üretilmiş ve onaylanmış IMO tipinde portatif tanklar (tip 1, 2, 5 ve 7) kullanılmaya devam edilebilir. Bununla beraber, ADR, Bölüm 3.2,Tablo A Sütun (10)’da ve (11)’de belirtilen talimatlara ilişkin hükümlere ve Bölüm 4.2'deki hükümlere uymak zorundadırlar. IMDG Kod 4.2.0.1’e de bakınız .

(Rezerve dilmiş)

Karayolu dışındaki taşıma işlemleri

ADR düzenlemelerine bağlı olarak taşıma işlemi yürüten bir araç, seferinin bir kesimindekarayolu haricinde bir yol kullanırsa, bu kesimdeki, karayolu aracını taşıyan taşıma yönteminin tehlikeli malların taşınmasını belirleyen herhangi bir ulusal ya da uluslararası düzenlemesi seferin sadece bahsi geçen kesimine uygulanabilir.

Yukarıda 1.1.4.5.1'de belirtilen durumlarda, ilgili Anlaşmaya Taraf Ülkeler bir aracınseferinin karayolu dışında bir yolu kullandığı kesiminde ADR’nin zorunluluklarını uygulamak konusunda anlaşabilir. Buna ek olarak, eğer gerek görürlerse, destekleyici zorunlulukları uygulayabilir. Ancak, bu anlaşmalar, tehlikeli malları taşıyan ilgili karayolu aracının bahsi geçen kesimdeki taşınmasına ilişkin uluslararası hükümlerle ters düşmemelidir. Bu hükümlere, ADR Anlaşmaya Taraf Ülkelerin burada da Anlaşmaya Taraf Ülke sayıldıkları Deniz Yaşamının Güvenliği (SOLAS) Uluslararası Anlaşması örnek olarak gösterilebilir.

Bu anlaşmalar, inisiyatifte bulunan Anlaşmaya Taraf Ülke tarafından, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Sekreterliği’ne, Anlaşmaya Taraf Ülkelerin dikkatine sunulmak üzere bildirilmelidir.

Taşıma işleminin ADR hükümlerine bağlı olduğu gibi, karayolu taşımacılığının tamamında veya bir kısmında, karayolu taşımacılığı haricindeki tehlikeli malların taşınmasını, motorlu- araçlarla servisleriyle ilgili düzenlemelerin uygulama alanını genişlettiği maddelerine dayanarak düzenleyen uluslararası bir anlaşmanın hükümlerine de bağlı olduğu durumlarda, bu uluslararası anlaşmanın hükümleri ADR'nin uyumsuz olmayan diğer hükümleriyle birlikte bahsi geçen seferde uygulanır; ADR'nin diğer hükümleri konusu geçen seferde uygulanmaz.

Standartların Uygulanması

Bir standardın uygulanması gerektiğinde standart ve ADR hükümleri arasında çelişki olduğunda, ADR hükümleri önceliklidir. Standardın ADR ile çelişmeyen gereklilikleri, herhangi bir diğer standardın gereklilikleri ya da o standart içerisinde normatif olarak atıfta bulunulan kısımlar dahil olmak üzere belirtilen şekilde uygulanacaktır.

1.2

TANIMLAR VE ÖLÇÜ BİRİMLERİ

Tanımlar

NOT: Bu başlık tüm genel ve özel tanımları içerir.
ADR'nin amaçları uyarınca:
A
"Acil durum sıcaklığı" sıcaklık kontrolünün yitirildiği durumlarda, acil durum işlemlerinin uygulandığı sıcaklık anlamına gelir;
"Açık deniz dökme konteyneri" açık deniz tesislerine, açık deniz tesislerinden ve açık deniz tesisleri arasında taşıma için sürekli kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış dökme konteyner anlamına gelir. Açık deniz dökme konteyneri, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) taraf ından MSC/Circ.860 sayılı doküman ile belirtilen açık denizlerde kullanılan açık deniz konteynerlerinin onayı ile ilgili kılavuzlar uyarınca tasarlanmış ve yapılmıştır.
"Açık konteyner", bkz. "Konteyner";
"Açık dondurucu (kriyojenik) hazne" soğutulmuş sıvılaştırılmış gazın sürekli havalandırılması ile atmosferik basınçta tutulan soğutulmuş sıvılaştırılmış gazlar için taşınabilir, ısı yalıtımlı, basınçlı hazne/kap anlamına gelir;
''Açık araç'' platformunda üst yapısı olmayan veya sadece yan kapaklar ve arka kapaklarla donatılmış araç anlamına gelir;
"ADN" Tehlikeli Malların Kıta İçi Su Yolları ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması anlamına gelir;
"Aerosol veya aerosol püskürtücü" 6.2.6’nın zorunluluklarını karşılayan, metal, cam veya plastikten yapılmış ve bir sıvı veya sıvısız, macun veya toz, sıkılaştırılmış, sıvılaştırılmış veya basınç altında çözülmüş bir gaz taşıyan, içeriğini bir gaz içinde asılı halde katı veya sıvı parçacıklar halinde, bir duman, macun veya toz veya sıvı halde veya gaz halinde püskürtebilen bir aygıt iliştirilmiş, herhangi bir yeniden doldurulamaz hazne anlamına gelir.
"Ahşap IBC" iç astarı ve uygun hizmet ve yapısal teçhizatı olan, sert ya da katlanır ahşap gövde anlamına gelir;
"Alevlenir bileşen" (aerosoller için) Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, alt başlık 31.1.1, Notlar 1 ila 3’te tanımlanan alevlenir sıvılar, alevlenir katılar veya alevlenir gazlar ve gaz karışımları anlamına gelir; Bu tanım, piroforik, kendiliğinden ısınan ve su ile reaksiyona giren maddeleri kapsamaz. Yanmanın kimyasal ısısı ASTM D 240, ISO/FDIS 13943:1999 (E/F) 86.1 ila 86.3 veya NFPA 30B yöntemlerinden biri ile saptanır.
"Alıcı" taşıma sözleşmesine göre malın alıcısı anlamına gelir. Alıcı taşıma sözleşmesinin hükümlerine uygun başka bir üçüncü taraf atarsa, bu taraf ADR nezdinde alıcı kabul edilir. Taşıma işlemi taşıma sözleşmesi olmadan yürütülüyorsa, vardıklarında tehlikeli malların idaresini üstüne alacak işletme alıcı kabul edilir.
“Ambalaj” ambalaj veya büyük ambalaj veya IBC ve onun sevkiyat için hazırlanan elemanlarını içeren ambalajlamanın tamamlanmış ürünü anlamına gelir. Bu terim işbu başlıkta tanımlanan gaz haznelerinin yanı sıra büyüklükleri, kütleleri veya yapılarından ötürü ambalajlanmadan taşınabilen veya kafeslerde, sandıklarda veya elleçleme cihazlarıyla taşınabilen nesneleri kapsar. Radyoaktif malzemelerin taşınması haricinde, dökme halinde taşınan maddeler veya tanklarda taşınan maddeler için geçerli değildir.
NOT: Radyoaktif malzemeler için, bkz. 2.2.7.2, 4.1.9.1.1 ve Bölüm 6.4.
 
“Ambalajlama” bir hazne veya birden çok hazne, haznelerin muhafaza ve diğer güvenlik işlevlerini yapabilmesi için gereken malzemeler veya diğer bileşenler anlamına gelir (ayrıca bkz. "Kombine paketleme", “Kompozit ambalaj”, "İç ambalaj", "Orta hacimli konteyner (IBC)", "Ara ambalaj", "Büyük ambalaj", "Hafif kalibre metal ambalaj", "Dış Paket", "Onarılmış ambalaj", "Yeniden kullanılmış ambalaj", "Kurtarma ambaljı" ve "Sızdırmaz ambalaj");
"Ambalajlayan" tehlikeli malları büyük ambalajlar ve orta boy hacimli konteynerler (IBC’ler) dahil olmak üzere ambalajlara koyan ve gerekirse taşıma için ambalajları hazırlayan bir işletme anlamına gelir;
"Paketleme grubu" belli maddelerin ambalajlama amacıyla tehlike derecelerine göre atandıkları bir grup anlamına gelir. Paketleme grupları, Kısım 2'de daha kapsamlı açıklanan aşağıdaki anlamlara sahiptir:
Paketleme grubu I: Yüksek derecede tehlikeli mallar; Paketleme grubu II: Orta derecede tehlikeli mallar; Paketleme grubu III: Düşük derecede tehlikeli mallar;
NOT: Tehlikeli mallar içeren belli nesneler bir paketleme grubuna atanır.
"Ambalaj kütlesi" aksi belirtilmedikçe, brüt ambalaj kütlesi anlamına gelir. Maddelerin taşınması için kullanılan konteynerlerin ve tankların kütlesi brüt ambalaj kütlesine dahil değildir.
"Ara ambalaj" iç ambalajlar veya nesneler ile dış paket arasına yerleştirilen ambalaj anlamına gelir;
"Araç" bkz. "Tüplü gaz tankeri", "Kapalı araç", "Açık araç", "Örtülü araç" ve "Tanker";
"Araç ekibinin üyesi" sürücü veya güvenlik, emniyet, eğitim veya operasyonel nedenlerle sürücüye eşlik eden herhangi biri anlamına gelir;
''Astar" ağızları için kapak içeren, büyük ambalajlar veya IBC'ler dahil ambalajların içine yerleştirilen, ancak bunların ayrılamaz bir parçasını oluşturmayan tüp veya torba anlamına gelir;
"ASTM" Amerikan Test ve Malzemeler Topluluğu (American Society for Testing and Materials) (ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West Conshohocken, PA, 19428-2959, United States of America) anlamına gelir;
"Atıklar" öngörülen doğrudan bir kullanımı olmayan ama yeniden işleme, çöpe yığma, yakarak bertaraf etme veya başka yöntemlerle elden çıkarma için taşınan maddeler, çözeltiler, karışımlar veya nesneler anlamına gelir;
''Azami kapasite'' kutuların ve orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler) dahil, kapların veya ambalajların metre küp veya litre ile ifade edilen azami iç hacmi anlamına gelir;
"Azami net kütle" tek bir ambalaj içindekilerin azami net kütlesi veya iç ambalajların azami birleşik kütlelerinin azami net kütlesi anlamına gelir ve içerik kilogram cinsinden ifade edilir;
"Azami normal işletme basıncı" Radyoaktif malzemelerin taşınması için, havalandırmanın, yardımcı bir sistemle dış soğutmanın veya taşıma sırasında işlem denetimi olmadığı bir durumda, muhafaza sisteminin içerisinde bir senelik bir süre içinde, sıcaklık ve solar radyasyon gibi çevre koşullarıyla oluşacak, ortalama deniz seviyesindeki atmosfer basıncının üzerindeki azami basınç anlamına gelir;
"Azami çalışma basıncı (ölçüm basıncı)" aşağıdaki üç basınçtan en yükseği anlamına gelir;
(a) Dolum sırasında tank içinde izin verilen en yüksek etkin basınç (azami dolum basıncına izin verilmiştir);
(b) Boşaltım sırasında tank içinde izin verilen en yüksek etkin basınç (azami boşaltım basıncına izin verilmiştir); ve
(c) Azami çalışma sıcaklığında, tankın, içeriğinden dolayı maruz kaldığı etkin ölçüm basıncı (içerebileceği harici gazlar dahil).
 
Bölüm 4.3'te tanımlanmış özel zorunluluklar ile aksi belirtilmedikçe, işletme basıncının (mutlak basınç) rakamsal değeri, dolum maddesinin 50 oC'deki buhar basıncından aşağı olmamalıdır.
Sınıf 2 sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış veya çözünmüş gazların taşınması haricinde güvenlik valfları (patlama diskli veya patlama disksiz) ile donatılmış tanklar için azami işletme basıncı (ölçüm basıncı), bu güvenlik valflar içi öngörülen açıklık basıncına eşit olmalıdır.
(Ayrıca bkz. "Hesaplama basıncı", "Boşaltım basıncı", "Dolum basıncı'' ve ''Test basıncı'');
NOT 1: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
NOT 2: Kapalı dondurucu hazneler için, bkz 6.2.1.3.6.5’teki NOT.
B
"Basınçlı varil" su kapasitesi 150 litreden çok ve 1000 litreden az olan kaynaklanmış taşınabilir basınç haznesi/kabı anlamına gelir (örneğin dönen kasnaklar ve kızakların üzerindeki kürelerle donatılmış silindir hazneler);
"Basınçlı hazne/kap" silindirleri, tüpleri, basınçlı varilleri, kapalı dondurucu hazneleri, metal hidrit depolama sistemlerini, silindir demetlerini ve kurtarma basınçlı hazne/kapları içeren ortak bir terim anlamına gelir;
"Başvuru Sahibi" uygunluk değerlendirmesi durumunda, Anlaşmaya Taraf Ülke olan ülkedeki üretici veya yetkili temsilcisi anlamına gelir; Periyodik muayenelerde, ara muayenelerde ve istisnai denetimlerde başvuru sahibi Anlaşmaya Taraf Ülke olan ülkedeki test tesisi, operatör veya yetkili temsilcisi anlamına gelir.
NOT: İstisnai olarak, üçüncü bir taraf (1.2.1'deki tanım uyarınca bir tank-konteyner operatörü gibi) uygunluk değerlendirmesi için başvurabilir.
''B.B.B. kaydı (başka biçimde belirtilmedikçe kaydı)'' aşağıdaki koşulları sağlayan maddelerin, karışımların, çözeltilerin veya nesnelerin toplu kaydının yapılması anlamına gelir:
(a) Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen ve
(b) Sınıf, sınıflandırma kodu, paketleme grubu ve b.b.b. kaydının ismine ve tanımına uyan kimyasal, fiziksel ve/veya tehlikeli özellikleri sergileyen;
"Bidon" dikdörtgen veya poligon ara kesitli, bir veya birden fazla deliği olan, metal veya plastik ambalaj anlamına gelir;
"Boşaltma basıncı" basınç altında boşaltılırken tank içinde oluşan en yüksek basınç anlamına gelir (ayrıca bkz. "Hesaplama basıncı", "Dolum basıncı", "En yüksek çalışma basıncı (ölçüm basıncı)" ve "Test basıncı");
"Büyük konteyner", bkz. "Konteyner";
''Büyük ambalaj'' nesneler veya iç ambalajlar içeren, dış paketten oluşan ambalaj anlamındadır ve ayrıca:
(a) Mekanik elleçleme için tasarlanmıştır;
(b) 400 kg net ağırlıktan veya 450 litre kapasiteden fazladır fakat hacmi 3 m3'ten fazla olmamalıdır;
"Büyük kurtarma ambalajı" özel bir ambalaj olup
(a) Mekanik olarak elleçleme için tasarlanan ve
(b) Net ağırlığı 400 kg. dan fazla veya kapasitesi 450 lt. yi aşan ancak hacmi 3 m3 ten fazla olmayan, içerisinde tehlikeli madde bulunan hasarlı, bozulmuş ve sağlam olmayan paketlerin veya dökülen, sızan tehlikeli madde paketlerinin yeniden kazanımı veya bertaraf edilmesi amacıyla yapılan taşımalarda kullanılır.
"Boşaltan" aşağıdakileri gerçekleştiren herhangi bir işletme anlamına gelir:
(a) Konteynerin, yığın konteynerin, MEGC’nin, tank konteynerin veya portatif tankın bir araçtan çıkarılması veya
(b) Ambalajlı tehlikeli malların, küçük konteynerlerin veya portatif tankların bir aracın veya konteynerin içinden veya üzerinden boşaltılması veya
(c) Tehlikeli malların bir tanktan (tanker, sökülebilir tank, portatif tank veya tank konteyner) veya bir tüplü gaz tankerinden, MEMU’dan, MEGC’den veya dökme halinde veya dökme bir konteynerde taşıma için kullanılan bir araçtan, büyük konteynerden veya küçük konteynerden boşaltılması;
C
"CGA" Sıkıştırılmış Gaz Birliği (Compressed Gas Association) (CGA, 4221 Walney Road, 5th Floor, Chantilly VA 20151-2923, United States of America) anlamına gelir;
"CIM" Demiryolları ile Eşya Taşımasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (Uluslararası Demiryolu Taşımalarına ait Sözleşme’nin (COTIF) B Eki) (tadil edildiği şekliyle) anlamına gelir;
"CMR" Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı için Mukavele Sözleşmesi (Geneva, 19 May 1956), (tadil edilmiş haliyle) anlamına gelir;
"CSC" Londra'daki Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından tasnif edilen ve yayımlanan Uluslararası Güvenli Konteyner Anlaşması (Cenevre, 1972) anlamına gelir;
Ç
"Çalışma basıncı" tam basınçlı bir haznede 15 oC referans sıcaklığında sıkışmış bir gazın kararlı basıncı anlamına gelir;
NOT: Tanklar için bkz. “Azami çalışma basıncı”.
"Çok elemanlı gaz konteyneri" (MEGC) manifoldla birbirine bağlı ve bir yüzeye tutturulmuş elemanlar içeren birim anlamına gelir. Şu elemanlar çok elemanlı gaz konteyneri elemanları olarak düşünülebilir:Silindirler, tüpler, basınç varilleri veya silindir demeti ayrıca 2.2.2.1.1’de tanımlanan gazların taşınmasında kullanılan 450 litreden daha fazla kapasiteli tanklar;
NOT: UN MEGC'ler için, bkz. Bölüm 6.7. "MEGC", bkz. "Çok elemanlı gaz konteyneri";
D
''Dış Paket”, iç kapları veya iç ambalajları içermek ve korumak için gerekli herhangi emici madde, tamponlama ve herhangi başka elemanlarla kompozit veya birleşik ambalajlamaların dış koruması anlamına gelir;
"Dolduran" tehlikeli malları bir depoya (tankere, sökülebilir tanka, portatif tanka veya tank konteynere) ve/veya bir araca, büyük konteynere veya toptan dökme halinde taşıma için küçük konteynerlere, bir akülü araca veya MEGC'ye yükleyen herhangi bir işletme anlamına gelir;
"Dolum basıncı" bir deponun basınç altında dolumu sırasında içinde oluşan en büyük basınç anlamına gelir (ayrıca bkz. "Hesaplama basıncı", "Boşaltım basıncı", "Azami çalışma basıncı (ölçüm basıncı)" ve "Test basıncı");
"Dolum oranı" kullanıma hazır hale getirilmiş basınçlı bir hazneyi tamamen doldurabilecek, gazın kütlesinin 15 °C'deki suyun kütlesine oranı anlamına gelir;
"Dokuma plastikler" (esnek IBC'ler için) gergin bantlardan veya uygun plastik malzemeden mamul monofillerden yapılmış bir malzeme anlamına gelir.
"Dökme halinde taşıma" ambalajlanmamış katı maddelerin veya nesnelerin araçlarda, konteynerlerde, /yada dökme konteynerlerde taşınması anlamına gelir. Bu terime ambalajlanmış maddeler ve tanklarda taşınan maddeler dahil değildir;
"Dökme konteyner" muhafaza sistemi ile doğrudan temas halinde olan katı maddeleri taşıması amaçlanan muhafaza sistemi (herhangi iç astar veya kaplama dahil) anlamına gelir. /Ambalajlar, orta hacimli konteynerler (IBC’ler), büyük ambalajlar ve tanklar dahil değildir.
Bir dökme konteyner şu özelliklere sahiptir
- Sağlam ve tekrar tekrar kullanıma uygun daimi dayanıklı yapı;
- Arada tekrar yükleme olmadan, bir veya birden çok taşıma yöntemi ile malları taşımak üzere özel tasarım;
- Elleçlemeye hazır olmasını sağlayan düzenekler;
- 1,0 m3’ten az olmayan kapasite;
Konteynerler, açık deniz dökme konteynerleri, çöp konteynerleri, dökme çöp kovaları, takas gövdeleri, tekne şeklinde konteynerler, kayar konteynerler ve araçların yük bölmeleri, dökme konteynerlere örnektir.
NOT: Bu tanım sadece 6.11 deki şartları yerine getiren dökme konteynerler için geçerlidir.
"Kapalı dökme konteyner" tamamen kapalı dökme konteyner, sert tavan, yan, ön ve arka duvarları ve zemini olan (konik tip tabanlar dahil). Bu terim taşıma esnasında kapatılabilen, tavan, yan ve arka duvarları açık dökme konteynerleri de kapsar. Kapalı dökme konteynerler, içerisindeki gaz yada buharın değişimi amaçlı normal taşıma şartları altında içerideki katı maddenin dışarı çıkmasına ve yağmur ve sıçrama sularının içeri girmesine karşı tedbirlerin alındığı havalandırma delikleriyle donatılmış olabilir.
"Tenteli dökme konteyner", sert tabana sahip (konik tip tabanlar dahil) yan, ön ve arkaları sert olmayan kaplamayla örtülü üstü açık dökme konteyner anlamına gelir.
''Yumuşak çelik'' asgari 360 N/mm2 ile 440 N/mm2 arası çekme kuvvetine sahip çelik anlamına gelir;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
E
"AT (EC) Direktifi" Avrupa Birliğinin yetkili kuruluşlarınca kararlaştırılmış olan, hedeflenen amaçla ilgili olarak, bahsi geçen her Üye Devlet için bağlayıcı olan, ama biçim ve yöntem seçimini ulusal makamlara bırakmış olan hükümlerdir;
"ECE (ECE) Yönetmeliği" tekerlekli araçlarda kullanılan ve monte edilen parça ve/veya teçhizatlara yönelik olarak çıkarılan standart teknik talimatnamelerin benimsenmesine ve bu talimatları (1958 Anlaşması, tadil edilmiş haliyle) esas alan onayların karşılıklı tanınma şartlarına ilişkin anlaşmaya eklenen yönetmelik anlamına gelir;
"EN" (standardı) Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN, Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels) tarafından yayımlanan bir Avrupa standardı anlamına gelir;
"Esnek IBC" film tabaka, bez dokuma veya herhangi bir esnek maddeyle veya bunların karışımıyla kaplı ve gerekliyse, bir iç kaplama veya astarıyla birlikte ve uygun hizmet teçhizatlarından ve tutma gereçlerinden oluşan bir gövde anlamına gelir;
"Esnek IBC'lerin düzenli bakımı" plastik veya tekstil esnek IBC’lerin üzerindeki, aşağıda belirtilenler gibi, rutin işlem anlamına gelir;
(a) Temizlik veya
(b) Özgün üreticinin teknik özelliklerine uygun olan, ayrılır astarlar ve kapama kuşakları gibi ayrılır bileşenlerin değiştirilmesi;
Bu işlemlerin, esnek IBC’nin muhafaza işlevini aksi yönde etkilememesi veya tasarım tipini değiştirmemesi önemlidir.
"Esnek IBC'lerin düzenli bakımı", bkz. "Orta Boy Dökme konteyner (IBC)";
F
G
"Gaz" aşağıdaki özelliklere sahip bir madde anlamına gelir:
(a) 50 °C'de buhar basıncı 300kPa'dan (3 bar) büyük olan veya
(b) 101,3 kPa standart basınçta 20 oC'de tamamen gaz halde olan.
“Gaz içeren küçük kap (gaz kartuşu)” metalden yapılan kaplar için 1000 ml'yi aşmayan ve sentetik malzeme yada camdan yapılan kaplar için 500 ml'yi aşmayan su kapasitesine sahip, basınç altında gaz yada gaz karışımı içeren yeniden doldurulamaz hazne anlamına gelir. Bir valf ile donatılmış olabilir.
"Gaz kartuşu", bkz. "Gaz içeren küçük hazne";
"Geçirmez ambalaj" taşıma sırasında oluşmuş ince katı maddeler dahil, kuru içeriğin dökülmesine izin vermeyen bir ambalaj anlamına gelir;
"Geri dönüştürülmüş plastik malzeme" yeni ambalajlar yapılmak suretiyle temizlenmiş ve işlenmeye hazırlanmış olan kullanmış endüstriyel ambalajlardan geri kazanılmış malzeme anlamına gelir;
"GHS" ST/SG/EC.10/30/Rev.5 sayılı doküman olarak Birleşmiş Milletler’ce yayımlanmış Kimyasalların Sınıflandırılması ve Etiketlenmesi için Küresel Uyumlaştırma Sistemi’nin (Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals) beşinci düzeltilmiş baskısı anlamına gelir;
"Gönderen" kendi adına veya bir üçüncü şahıs adına tehlikeli malları gönderen işletme anlamına gelir. Taşıma işlemi bir taşıma sözleşmesi altında yürütülüyorsa, gönderen taşıma sözleşmesine göre gönderendir;
"Gövde" (tekparça IBC'ler dışındaki tüm IBC sınıfları için) delikleri ve kapakları olan, ama hizmet teçhizatı içermeyen uygun hazne anlamına gelir;
"Gövde" (tanklar için), girişleri ve kapakları dahil olmak üzere tankın taşınması amaçlanan maddeyi tutan parçası anlamına gelir, fakat hizmet ekipmanı ya da dış yapısal ekipmanı içermez;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Gövde kapasitesi veya gövde bölmesi" tanklar için, metre küp ve litre olarak ifade edilen gövdenin veya gövde bölmesinin toplam iç hacmi anlamına gelir. Şeklinden veya yapısından ötürü gövdeyi veya gövde bölmesini tamamen doldurmak mümkün değilse, azaltılan bu kapasite doldurma derecesini saptamak ve tankı işaretlemek için kullanılır.
"Güvenlik valfı" basınçla otomatik olarak çalışan, amacı tankı kabul edilmez derecede aşırı iç basınçtan korumak olan yaylı bir aygıttır;
H
''Hafif kalibre metal ambalaj'' dairesel, eliptik, dikdörtgensel veya poligon kesit alanlı (ve konik yapıda) ve sivri boyunlu ve kova biçimli metalden yapılan ambalajlama anlamına gelir. 0,5 mm'den az duvar kalınlığına sahip, düz ya da konveks tabanlı ve bir veya birden fazla delikli, varil ve bidon tanımlarından farklı ambalajlardır;
"Hayvansal malzeme" hayvan leşleri, hayvan vücudu parçaları veya hayvansal gıdalar anlamına gelir;
"Hazne/kap" (Sınıf 1) içinde ya da ara ambalajlamasında kullanılan herhangi bir kapama yöntemi içeren, kutular, şişeler, tenekeler, variller, kavanoz ve tüpleri içerir;
"Hazne/kap" herhangi bir kapama yöntemi içeren, maddeleri veya nesneleri içine almak ve tutmak için kullanılan bir muhafaza kabı anlamına gelir. Bu tanım gövdeleri kapsamaz (ayrıca bkz. "Dondurucu hazne/Dondurucu kap", "İç hazne", "Basınçlı hazne", "Sert iç hazne" ve "Gaz kartuşu");
"Hesaplama basıncı" taşınan maddenin yol açabileceği tehlike derecesine göre, belli bir dereceye göre çalışma basıncını aşan test basıncına en az eşit olan kuramsal basınç anlamına gelir. Herhangi bir dış veya iç takviye düzeneğinden bağımsız olarak, sadece çeperlerin duvarlarının kalınlıklarına karar vermede kullanılır (ayrıca bkz. "Boşaltım basıncı", "Dolum basıncı", "Azami çalışma basıncı (ölçüm basıncı)" ve "Test basıncı");
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7. I
"IAEA" Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) (International Atomic Energy Agency), (IAEA, P.O. Box 100 – A - 1400 Vienna) anlamına gelir;
"ICAO" Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (International Civil Aviation Organization) (ICAO, 999 University Street, Montreal, Quebec H3C 5H7, Canada) anlamına gelir;
“ICAO Teknik Şartnamesi” Tehlikeli malların Havayoluyla Emniyetli Taşınması için Teknik Şartname anlamına gelir ve Montreal'de Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (International Civil Aviation Organization (ICAO)) tarafından yayımlanmış olan, Uluslararası Sivil Havacılığa dair Şikago Anlaşmasının 18’inci Ekini tamamlar (Şikago 1944);
"IMDG Kodu" 1974'te Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından Londra'da yayınlanan, Deniz Yaşamının Güvenliği (SOLAS) Uluslararası Anlaşması'nın Bölüm VII, Kısım A'nın yerine getirilmesi için, Uluslararası Denizcilik Tehlikeli mallar Kanunnamesi'dir;
"IMO" Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization) (IMO, 4 Albert Embankment, London SE1 7SR, United Kingdom) anlamına gelir;
"ISO" (standardı) Uluslararası Standardizasyon Birliği (International Organization for Standardization) (ISO - 1, rue de Varembé. CH-1204 Geneva 20) tarafından yayımlanan uluslararası standart anlamına gelir;
İ
"İç ambalaj" taşıma için bir dış paketin gerekli olduğu ambalaj anlamına gelir;
"İç kap" muhafaza işlevini gerçekleştirebilmesi için bir dış pakete gereksinim duyan bir hazne anlamına gelir;
"İçi plastik kaplı kompozit IBC" herhangi bir hizmet veya yapı teçhizatıyla birlikte, içi plastik kaplanmış ve katı bir dış gövdeden oluşan yapısal bir teçhizat içeren IBC anlamına gelir. İç hazne ve dış gövde birleştirildiğinde, tek parça oluşturan ve tek parça olarak kullanılan, doldurulan, saklanan, taşınan veya boşaltılan yekpare bir yapıda birleştirilmiştir;
NOT: "Plastikler malzemeler", kompozit IBC'lerin iç hazneleri ile birlikte kullanıldıklarında, kauçuk gibi diğer polimer maddeleri de kapsar.
"İşletme" ticari olsun ya da olmasın, herhangi bir vakıf veya yasal bir kimliği olmayan topluluk, ticari olsun ya da olmasın veya resmi bir yapısı da olmayan, yasal bir kimliği kendi bünyesinde veya bağlı olduğu, böyle bir kimliğe sahip otoritede bulunduran herhangi bir özel ya da tüzel kişilik anlamına gelir;
''İzin verilebilen azami brüt kütle'' aşağıdaki anlamlara gelir:
(a) (IBC’ler için) azami net kütle ile birlikte, IBC'nin kütlesi ve herhangi yardımcı ya da yapısal teçhizat;
(b) (Tanklar için) tankın darası ve taşıma için izin verilmiş en ağır yük;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
K
"Kalite güvence" ADR'deki güvenlik talimatlarının uygulamada yerine getirildiği güvencesini vermeyi amaçlamış herhangi bir kuruluş ya da kurumun uyguladığı sistematik bir kontrol ve muayene inceleme programıdır;
"Kapalı dökme konteyner", bkz. "Dökme Konteyner";
"Kapalı konteyner", bkz. "Konteyner";
"Kapalı araç" kapanabilir bir gövdeye sahip araç anlamına gelir;
"Kapak" bir haznedeki açıklığı kapatabilen aygıt anlamına gelir;
"Karton IBC" gerekliyse, bir iç astarı (ama iç ambalajı olmayan) olan ve uygun servis ve yapısal teçhizata sahip, ayrı birer üst ve alt kapakları olan veya olmayan karton bir gövde anlamına gelir;
"Kargo taşıma ünitesi" araç, konteyner, tank konteyner, portatif tank veya MEGC anlamına gelir;
NOT: Bu tanım, yalnızca Bölüm 3.3 ve Bölüm 5.5.2’deki özel hüküm 302’nin uygulanmasında geçerlidir. "Katı" aşağıdaki anlamlara gelir:
(a) 101,3 kPa basınçta erime noktası veya ilk erime noktası 20 oC’den yüksek olan bir maddedir veya
(b) ASTM D 4359-90 test yöntemine göre sıvı olmayan veya 2.3.4’te belirtilen akışkanlığı belirlemek için yapılan teste (penetrometre testi) uyan ölçütlere göre macunsu olan bir maddedir;
"SADT" bkz. "Kendiliğinden hızlanan dekompozisyon sıcaklığı";
"Kendiliğinden hızlanan dekompozisyon sıcaklığı (KHDS)" taşıma sırasında ambalajlardaki maddelerde kendi kendine hızlanan dekompozisyonun görülebileceği en düşük sıcaklık anlamına gelir. SADT'yi saptamaya ve saklama sırasında ısıtmanın etkilerine ilişkin hükümler Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım II’de yer alır;
"Kombine paketleme" 4.1.1.5'e uygun olan bir dış paketleme içinde, taşıma amacıyla ambalajlanmış bir veya birden çok ambalaj kombinasyonu anlamına gelir;
NOT: "Kombine ambalajlar" için kullanılan "iç ambalaj" terimi "Kompozit ambalajlar" için kullanılan "iç kap" terimiyle karıştırılmamalıdır.
“Kompozit ambalaj”, iç kap ve dış paket entegre bir ambalaj oluşturacak şekilde yapılandırılan bir dış paket ve bir iç kaptan oluşan ambalaj anlamına gelir. Birleştirildiğinde, kendisinden sonra entegre tek bir ünite kalır; bu şekilde doldurulur, saklanır, taşınır ve boşaltılır;
NOT: Kompozit ambalajlar için kullanılan “iç kap” terimi, kombinasyon ambalajlar için kullanılan “iç ambalaj” terimiyle karıştırılmamalıdır. Örneğin; bir 6HA1 kompozit ambalajın (plastik malzeme) iç kısmı, normalde dış paket olmadan bir tutma işlevi gerçekleştirmek üzere tasarlanmadığı için bir iç kaptır ve bu nedenle bir iç ambalaj değildir.
Bir malzeme“kompozit ambalaj” teriminden sonra parantez içerisinde ifade ediliyorsa iç kaba atıfta bulunulur.”.
"Konsinye madde" gönderen tarafından taşınacağı belirtilmiş, herhangi bir ambalaj, ambalajlar veya tehlikeli mal yükü anlamına gelir;
"Konteyner" aşağıdaki özelliklere sahip, bir taşıma teçhizatı (taşıma sandığı veya benzeri) anlamına gelir:
- Sağlam ve tekrar tekrar kullanıma uygun daimi dayanıklı yapı;
- Yükü bozmadan, bir veya birden çok taşıma aracı ile maddeleri taşımak için özel tasarım;
- Özellikle bir taşıma aracından diğerine aktarılırken, hazır istiflemesine ve elleçlemesine izin veren cihazlarla donatılmış;
- Doldurması ve boşaltması kolay tasarım;
- Radyoaktif malzemelerin taşımasında kullanılan konteynerler hariç, 1 m3’ten az olmayan iç hacim.
Ayrıca:
"Küçük konteyner" iç hacmi 3 m3’ten fazla olmayan bir konteyner anlamına gelir;
''Büyük konteyner'' şu anlamlara gelir:
(a) Küçük konteyner tanımına uymayan konteyner;
(b) CSC anlamında, dört dış alt köşe tarafından çevrelenen alan büyüklüğünde konteyner;
(i) en az 14 m2 (150 fit kare) veya
(ii) en az 7 m2 (75 fit kare), eğer üst köşe bağlantıları monte edilmiş;
"Kapalı konteyner" sağlam, katı bir üst, katı yan duvarları, katı ön arka duvar ve tabanı olan, tamamen kapalı bir konteyner anlamına gelir. Terim, taşıma sırasında kapatılabilir üstü açık olan konteynerleri de kapsar;
"Kapalı dökme konteyneri", bkz. "Dökme konteyneri";
''Açık konteyner'' üstten açık konteyner veya platform tabanlı konteyner anlamına gelir;
"Örtülü konteyner" yüklenen maddeleri korumak için bir örtüsü olan açık bir konteyner anlamına gelir;
Bir "takas gövdesi" EN 283:1991 uyarınca aşağıdaki özelliklere sahip bir konteynerdir:
- Mekanik güç açısından sadece bir vagon, bir kara aracı veya ro-ro gemisince taşınmak için tasarlanmış olan;
- İstiflenemez;
- Araçlarının üstündeki teçhizatlarla araçlarından ayrılabilir, kendi destekleri üzerine oturtulabilir ve yeniden yüklenebilir.
NOT: "Konteyner" terimi geleneksel ambalajları, IBC’leri, tank konteynerleri veya araçları kapsamaz. Ancak, bir konteyner radyoaktif malzemelerin taşınmasında ambalaj olarak kullanılabilir.
"Kontrol sıcaklığı" organik peroksitlerin veya kendi kendine tepkimeye giren maddelerin güvenli bir biçimde taşınabildiği en yüksek sıcaklık anlamına gelir;
"Korumalı IBC" (metal IBC'ler için) darbeye karşı ek korumalı olan IBC anlamına gelir. Koruma, örneğin, çok katmanlı (sandviç) veya çift duvarlı bir yapı veya metal çit örgü kaplamalı bir iskelet olabilir;
"Kritik Güvenlik İndeksi (CSI)" Radyoaktif malzemelerin taşınması için, bölünebilen radyoaktif malzeme taşıyan ambalajın, dış ambalajların veya konteynerlerin birikimini kontrol etmek amacıyla atanmış bir sayı değeri anlamına gelir;
"Kritik sıcaklık" daha üst bir sıcaklıkta maddenin sıvı halde kalamadığı sıcaklık anlamına gelir;
"Dondurucu (kriyojenik) hazne" su kapasitesi 1000 litreyi aşmayan, soğutulmuş sıvılaştırılmış gazlar için taşınabilir, ısı yalıtımlı, basınçlı hazneler anlamına gelir (ayrıca bkz. "Açık kriyojenik (dondurucu) hazne");
"Kurtarma ambalajı" (SALVAGE) zarar görmüş, hasarlı, sızdıran veya uygun olmayan tehlikeli mal ambalajlarının veya saçılmış veya sızmış tehlikeli malların kurtarılması veya tasfiyesi amaçlı taşıma için içine konuldukları özel bir ambalaj anlamına gelir;
“Kurtarma basınçlı haznesi” zarar görmüş, hasarlı, sızdıran veya uygun olmayan tehlikeli mal ambalajlarının veya saçılmış veya sızmış basınçlı haznesi/kabının kurtarılması veya tasfiyesi amaçlı taşıma için içine konuldukları su kapasitesi 1000 litreyi geçmeyen basınçlı hazne anlamına gelir.
"Kutu" metal, ahşap, kontrplak, sunta, fiber plastik, plastik veya başka bir uygun maddeden yapılmış tamamen dikdörtgen veya çokgen yüzlü ambalajlardır. Elleçleme veya açma kolaylığı veya sınıflandırma şartlarının karşılanması amacıyla yapılmış olan küçük deliklere, taşımada ambalajın bütünlüğünü bozmadığı sürece, izin verilir;
"Küçük konteyner", bkz. "Konteyner";
M
"Makara" (Sınıf 1) merkezinde bir mil içeren ve milin uçlarında yan duvarlar da olabilen, plastikten, tahtadan, fiber levhadan, metal veya başka bir uygun maddeden yapılma bir aygıt anlamına gelir; Nesneler ve maddeler mile sarılabilir ve yan duvarlarca tutulabilir;
"Metal hidrit depolama sistemi" hazne, metal hidrit, basınç tahliye düzeneği, kapama valfı, hizmet teçhizatı ve yalnızca hidrojenin taşınması için kullanılan iç bileşenleri içeren tam bir hidrojen depolama sistemi anlamına gelir;
"Metal IBC" uygun hizmet ve yapısal teçhizatla birlikte olan metal yapı anlamına gelir;
"Mobil (gezgin) patlayıcı üretim birimi" (MEMU) patlayıcı olmayan tehlikeli maddelerden patlayıcı üretmek veya bu maddelere patlayıcı yüklemek için kullanılan bir ünite veya bir üniteye yerleştirilmiş düzenek anlamına gelir. Ünite, pompaların ve ilgili teçhizatların yanı sıra çeşitli tanklar, dökme konteynerler ve süreç teçhizatları içerir. MEMU’da, ambalajlı patlayıcılar için özel bölmeler bulunabilir;
NOT: MEMU tanımı "patlayıcı üretmek ve patlayıcı yüklemek" ifadesini içermesine rağmen, MEMU’ların zorunlulukları yalnızca taşıma ile ilgilidir ve patlayıcıların üretimi veya patlayıcı yüklemesi ile ilgili değildir.
"MEMU", bkz. "Mobil (gezgin) patlayıcı üretim birimleri";
"Muayene kurumu" yetkili makam tarafından onaylanmış bağımsız bir muayene ve test kurumu anlamına gelir;
"Muhafaza sistemi" Radyoaktif malzemelerinin taşınması için, taşıma sırasında radyoaktif malzemeyi korumak amacıyla tasarımcı tarafından belirlenen ambalaj bileşenlerinin bir araya getirilmesi anlamına gelir;
"Münhasır kullanım" Radyoaktif madde kapsamındaki malzemelerinin taşınması için, bir aracın veya büyük bir konteynerin tüm ilk, ara ve son yükleme ve boşaltma işlemlerinin, ADR’ de belirtildiği şekliyle gönderen veya alıcının talimatlarına uygun olarak tek bir gönderen tarafından münhasıran kullanımı anlamına gelir;
N
“Net patlayıcı kütlesi (NPK)” ambalajlar veya kaplamalar vb. olmadan patlayıcı maddelerin toplam kütlesi. (Net patlayıcı miktarı (NPM), net patlayıcı içerikleri (NPİ), net patlayıcı ağırlığı (NPA) veya patlayıcı içeriklerin net kütlesi aynı anlamı vermek üzere sıklıkla kullanılır.
"Nötron radyasyon dedektörü", nötron ışınımını tespit eden cihaz anlamına gelir. Bu tip cihazda, nötron ışınlarını ölçülebilir bir elektrik sinyaline dönüştüren hermetik olarak kapatılmış içerisinde gaz bulunabilen elektron tüp güç çeviricisi bulunur.
O
"Onay"
Çok taraflı onay, Radyoaktif malzemelerin taşınması için, tasarım veya sevkiyatın yapıldığı menşei ülkenin ve sevkiyatın varacağı veya içinden geçeceği ülkenin ilgili yetkili makamu tarafından verilen onay anlamına gelir;
Tek taraflı onay, Radyoaktif malzemelerin taşınması için, yalnızca tasarımın yapıldığı menşei ülkenin yetkili makamu tarafından verilmesi gereken bir tasarım onayı anlamına gelir. Menşei ülke ADR'ye Anlaşmaya Taraf Ülke değilse, onay için sevkiyatın ulaşacağı ilk ADR Anlaşmaya Taraf Ülke ülkesinin yetkili makamu tarafından doğrulama gerekir (bkz. altbaşlık 6.4.22.8);
"Orta hacimli konteyner (IBC)" Bölüm 6.1'de belirtilenler dışında, aşağıdaki özelliklere sahip olan, katı veya esnek bir portatif ambalaj anlamına gelir:
(a) Kapasitesi aşağıdaki gibidir:
(i) Paketleme grubu II'nin ve III'ün katıları ve sıvıları için en fazla 3 m3;
(ii) Esnek, sert plastik, kompozit, karton veya tahta IBC'lerde ambalajlandığında, paketleme grubu I’in katı maddeleri için en fazla 1,5 m3;
(iii) Metal IBC'lerle ambalajlandığında, paketleme grubu I katı maddeleri için en fazla 3 m3;
(iv) Sınıf 7'ye ait radyoaktif malzemeler için en fazla 3 m3;
(b) Mekanik elleçleme için tasarlanmıştır;
(c) Bölüm 6.5'teki testlerle belirlenen, elleçleme ve taşıma sırasında oluşan gerilmelere dayanıklıdır;
(ayrıca bkz. "Plastik iç kaba sahip kompozit IBC", "Fiber Levha IBC", "Esnek IBC", "Metal
IBC", "Sert plastik IBC" ve "Tahta IBC").
NOT 1: Bölüm 6.7 veya 6.8 zorunluluklarına uyan, portatif tank veya tank konteynerler, orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler) olarak sayılmaz.
NOT 2: Bölüm 6.5 zorunluluklarına uyan orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler), ADR amaçlarına uygun konteynerler olarak sayılmaz.
"IBC" bkz. "Orta hacimli konteyner" (IBC);
"Onarılmış IBC" bir çarpma etkisi veya başka bir nedenle (örnek: bozulma, kırılganlık veya tasarım tipine oranla mukavemetin azalmasına ilişkin kanıtın olduğu diğer durumlar) tasarım tipine uyması için ve tasarım tipi testlerine dayanabilmesi için yenilenen metal, sert plastik veya kompozit IBC anlamına gelir. ADR açısından, kompozit IBC'nin iç sert kabının aynı üreticinin özgün tasarım tipine uyan kapla değiştirilmesi onarım olarak kabul edilir. Buna karşın, sert IBC'lerin rutin bakımı onarım olarak kabul edilmez. Sert plastik IBC'lerin ve kompozit IBC'lerin iç kapları onarılamaz; Esnek IBC’ler, yetkili makam tarafından onaylanmadıkça, onarılamaz;
''Overpack (Dış ambala)j" elleçlenmesi ve istiflenmesi daha kolay bir birim oluşturacak şekilde birleştirilen, bir veya daha fazla ambalajları içeren, bir gönderici tarafından kullanılan (Radyoaktif malzeme olması durumunda tek bir gönderen tarafından) bir dış ambalaj anlamına gelir.
Dış ambalaj örnekleri:
(a) Çeşitli ambalajların yerleştirildiği veya istiflendiği ve plastik şerit, sıkıca saracak veya gergin şekilde olacak bir bant veya diğer uygun yöntemlerle sabitlenen palet gibi bir yükleme tablası veya
(b) Kutu veya sandık gibi bir dış koruyucu ambalaj;
Ö
"Örtülü araç" yükü korumak için bir örtüsü bulunan açık bir araçtır;
"Örtülü konteyner", bkz. "Konteyner";
"Örtülü dökme konteyneri", bkz. "Dökme konteyner";
P
"Parlama noktası" bir sıvının buharının havayla birlikte alevlenir bir karışım oluşturduğu en düşük sıcaklık anlamına gelir;
"Portatif tank" Bölüm 6.7'deki veya Bölüm 3.2 Tablo A Sütun (10)'daki portatif tank talimatında (T-Kodu) belirtilen ve IMDG Kodu'ndaki veya Bölüm 6.7'deki tanımlamalarla uyumlu olan ve 450 litreden fazla kapasitesi olan, 2.2.2.1.1’de belirtildiği üzere gazların taşınmasında kullanıldığında, çok modlu bir tank anlamına gelir;
"Portatif tank operatörü", bkz. "Tank konteyner/portatif tank operatörü";
R
"Radyasyon tespit sistemi" bileşenler olarak radyasyon detektörleri içeren bir aparat anlamına gelir;
"Radyasyon seviyesi", Radyoaktif malzemelerin taşıması için, her saat başına milisievert veya mikrosivert cinsinden ifade edilmiş doz oranı karşılığı anlamına gelir;
"Radyoaktif içerik" Radyoaktif malzemelerin taşıması için, ambalaj içerisindeki radyoaktif malzeme ile birlikte her türlü kirlenmiş veya radyoaktif ışımaya maruz kalmış katı, sıvı ve gaz anlamına gelir;
"Referans çelik" gerilme direnci 370 N/mm2 olan ve kırılma uzaması %27 olan bir çelik anlamına gelir;
"RID" Tehlikeli Malların Demiryolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Düzenlemeler (COTIF'in C Eki) anlamına gelir;
S
"Sabit tank" bir araca kalıcı olarak eklenmiş (eklentiden sonra araç, tanker olarak anılır) veya böyle bir aracın iskeletinin gerekli bir parçası olup, 1000 litreden fazla kapasiteye sahip tank anlamına gelir;
"Sabit basınç" ısı ve yayınım dengesine ulaşmış basınçlı bir haznenin içindekilerin basınç anlamına gelir;
"Saklama sistemi" kritik güvenliği korumak amacıyla tasarımcı tarafından belirlenen ve yetkili makam tarafından onaylanan bölünebilen maddenin ve ambalaj bileşenlerinin bir araya getirilmesi anlamına gelir.
"Sandık” bütünlüklü bir yüzeyi olmayan dış paket anlamına gelir;
"Sert IBC'lerin düzenli bakımı" metal, sert plastik veya kompozit IBC’lerin üzerindeki, aşağıda belirtilenler gibi, rutin işlem anlamına gelir;
(a) Temizlik;
(b) IBC'nin sızıntıya karşı sıkılığının onaylanması suretiyle, gövde kapamalarının veya özgün üreticinin teknik özelliklerine uyan hizmet teçhizatlarının yerlerinin kaldırılması, tekrar yerleştirilmesi veya değiştirilmesi (ilgili contalar da dahil) veya
(c) IBC'nin muhafaza işlevini engellemediği sürece, doğrudan tehlikeli malların muhafazasını veya basınç tutma işlevini sağlamayan yapısal teçhizatın, tasarım tipine göre uygun olması için, yenilenmesi (örnek: ayakların veya kaldırma eklemelerinin düzeltilmesi).
"Sert iç hazne/kap" (kompozit IBC’ler için) dış kasanın yardımı olmadan, boş ve kapakları açık iken genel biçimini koruyan hazne anlamına gelir. "Sert" olmayan herhangi bir iç hazne "esnek" sayılır;
"Sert plastik IBC" uygun hizmet teçhizatıyla birlikte yapısal bir teçhizata sahip olabilen sert plastikten bir gövde anlamına gelir;
"Sert IBC'lerin düzenli bakımı", bkz. "Orta Boy Dökme konteyner (IBC)";
“Servis Ekipmanı” aşağıdaki anlamlara gelir:
(a) Tank için doldurma ve boşaltma, nefeslik, güvenlik, ısıtıcı, ısı yalıtıcı ve ek cihazlar ile ölçüm cihazları;
(b) Tüplü gaz tankeri veya bir MEGC elemanları için manifold dahil doldurma ve boşaltma aygıtları, güvenlik aygıtları ve ölçüm cihazları;
(c) Bir IBC için doldurma ve boşaltma aygıtları ve herhangi bir basınç tahliye veya havalandırma, güvenlik, ısıtma ve ısı yalıtımı aygıtları ve ölçüm cihazları;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Sıkıştırılmış gaz kartuşu", bkz. "Aerosol veya Aerosol püskürtücü";
"Sıvı" 50 Co'de 300 kPa'dan (3 bar) fazla buhar basıncı olmayan ve 20 oC ve 101,3 kPa'da amamıyla gaz olmayan madde anlamına gelir ve
(a) 101,3 kPa basınçta erime noktası veya ilk erime noktası, 20oC veya daha azdır veya
(b) ASTM D 4359-90 test yöntemine göre sıvıdır veya
(c) 2.3.4'te tanımlanan akışkanlığı belirleme testi (penetrometre testi) kriterlerine göre macun gibi değildir;
NOT: "Sıvı halde taşıma" tank zorunlulukları bakımından aşağıdaki anlama gelir:
- Sıvıların yukarıdaki tanıma göre taşınması veya
- Erimiş halde olan katıların taşıma işlemine verilmesi.
“Sıvılaştırılmış Petrol Gaz (LPG)” düşük basınçlı sıvılaştırılmış gaz anlamına gelir. Bu gaz sadece UN No 1011, 1075, 1965, 1969 veya 1978 olarak sınıflandırılan düşük hidrokarbonların bir veya birkaçından oluşur ve temelde diğer hidrokarbon gazlarının izleriyle büten, bütan, bütan izomerleri, propan ve propen içerir.
NOT 1: Diğer UN No.larına sınıflandırılan yanıcı gazlar LPG olarak kabul edilmezler.
NOT 2: UN No. 1075 için 2F altındaki Not 2’ye, 2.2.2.3’teki sıvılaştırılmış gazlar tablosunda, UN No. 1965, bakınız.
"Sızdırmaz kapalı tank" hesaplanmış basıncı en az 4 bar olan sıvı maddeleri taşımak veya hesaplanmış basıncı göz önünde bulundurmaksızın katı maddeleri (toz veya granül halde) taşımak amacıyla kullanılan, açık yerleri sızdırmaz bir biçimde kapalı ve aşağıdaki özelliklere sahip tank anlamına gelir;
- Güvenlik valfları, patlama diskleri, benzer güvenlik aygıtları veya vakum valfları ile donatılmamış veya
- Güvenlik valfları, patlama diskleri veya benzer güvenlik aygıtları ile donatılmamış ancak 6.8.2.2.3 zorunlulukları uyarınca vakum valfları ile donatılmış veya
- 6.8.2.2.10 uyarınca patlama diskinden sonra güvenlik valfları ile donatılmış ancak vakum valfları ile donatılmamış veya
- 6.8.2.2.10 uyarınca patlama diskinden sonra güvenlik valfı ile donatılmış ve 6.8.2.2.3 zorunlulukları uyarınca vakum valfları ile donatılmış;
''Sızdırmazlık testi'' bir tank, ambalaj veya IBC ve teçhizatın ve kapama araçlarının sızdırmazlığının belirlenmesinde kullanılan test anlamına gelir;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Silindir" su kapasitesi 150 litreyi geçmeyen basınçlı taşınabilir hazne anlamına gelir (ayrıca bkz. "Silindir demetleri");
"Silindir demetleri" birbirlerine iliştirilmiş, bir manifoldla birbirine tutturulmuş ve tek bir parça olarak taşınan silindir anlamına gelir. Toplam su kapasitesi, 1000 litreyle sınırlı Sınıf 2 (2.2.2.1.3'e göre T harfi ile başlayan gruplar) zehirli gazlarının taşınması amaçlanmamışsa, 3000 litreyi geçemez;
Sökülebilir tank", sabit tank dışındaki, portatif tank, tank konteyner veya bir akülü aracın bir parçası veya kapasitesi 450 litreden çok olan bir MEGC anlamına gelir ve yükün parçalara ayrılmadan taşınmasına yönelik tasarlanmamış olan ve genellikle, sadece boş iken elleçlenebilen bir tanktır;
T
"Tabla" (Sınıf 1) paketin içine, arasına veya dışına yerleştirilen ve ambalaja sıkıca geçmiş haldeki, metal, plastik, fiber levha veya başka bir uygun maddeden bir tepsi anlamına gelir.
Tablanın yüzeyi, ambalaj veya nesnelerin yerleşmesini, güvenli bir şekilde tutulmasını ve birbirlerinden ayrı tutulmasını sağlayacak biçimde şekillendirilmiş olabilir;
"Tahta fıçı" halkalarla tutturulmuş tahtalardan ve kapaklardan oluşmuş, kenarları bombeli, yuvarlak kesitli, ahşaptan yapılmış bir ambalaj anlamına gelir;
"Takas gövdesi", bkz. "Konteyner";
“Tam yük” bir aracın veya büyük bir konteynerin kullanımının sadece ona ayrıldığı ve tüm yükleme ve indirme işlemlerinin gönderen veya alıcı tarafının talimatlarına uygun olarak yapıldığı tek bir göndereninin bulunduğu yük anlamına gelir;
NOT: Radyoaktif madde için karşılık gelen terim “münhasır kullanım”dır. "Tamir edilmiş IBC", bkz. "Orta Boy Dökme konteyner (IBC)";
"Tank" yardımcı ve yapısal teçhizatıyla birlikte bir gövde anlamına gelir. Tek başına kullanıldığında tank terimi bu bölümde tanımlandığı gibi tüplü gaz tankerlerinin veya MEGC’lerin elemanlarını oluşturan tanklar dahil, bir tank konteyner, portatif tank, sökülebilir tank veya sabit depo anlamındadır (ayrıca bkz. "Sökülebilir tank", "Sabit tank", "Portatif tank" ve "Çok elemanlı gaz konteyneri");
NOT: Portatif tanklar için bkz. 6.7.4.1.
"Tank gövdesi" kapaklar ve onların kilitleri dahil taşınan maddeyi korumaya yönelik bölümü anlamına gelmektedir. Fakat servis ekipmanları yada tankın dış yapısal ekipmanları dahil değildir.
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Tank konteyner" bir konteynerin tanımını karşılayan ve bir gövde ve teçhizat parçaları içeren bir taşıma teçhizatı anlamına gelir. Buna tank konteynerin hareketini önemli bir değişiklik olmadan kolaylaştıran teçhizat da dahildir. Bu tank konteynerler gaz, sıvı, toz veya granül maddelerinin taşınmasında kullanılır ve 2.2.2.1.1'de belirtildiği üzere gazların taşınmasında kullanıldığında kapasiteleri 0,45 m3’ten (450 litre) büyüktür;
NOT: Bölüm 6.5’in zorunluluklarını yerine getiren IBC’ler tank konteyner sayılmaz.
"Tank konteyner/portatif tank operatörü" tank konteyner/portatif tankın adına kaydedildiği işletme anlamına gelir;
"Tank kaydı" 6.8.2.3, 6.8.2.4 ve 6.8.3.4’te atıfta bulunulan sertifikalar gibi tanklarla, tüplü gaz tankeriyle veya MEGC’yle ilgili tüm önemli bilgileri içeren bir dosya anlamına gelir;
"Tank takas gövdesi" bir tank konteyner olarak kabul edilir;
"Tanker" sıvı, gaz, toz veya granül maddeleri taşımak için yapılan ve bir veya birden çok tank içeren bir araç anlamına gelir. Uygun araç veya içinde kullanılan çalışan aksamın birimlerine ek olarak, bir tanker bir veya birden çok gövde, bunların teçhizatının parçaları ve bunları araca veya çalışan aksamın parçalarına tutturmak için bağlantı elemanı içerir;
"Tasarım" Radyoaktif maddelerin taşınması bakımından 2.2.7.2.3.5 (f) de tanımlanan istisnai bölünebilen malzemenin, özel biçimde ambalajlanmış radyoaktif malzemenin, düşük dağılım gösteren radyoaktif malzemelerin, maddenin tamamen tanımlanmasını sağlayan ambalajın veya mahfazanın tanımı anlamına gelir. Tanım; özellikleri, mühendislik çizimlerini, yönetmelik gerekliliklerine ve diğer ilgili belgelere uygunluğu gösteren raporları içerebilir;
"Taşıma" taşıma koşullarının gerektirdiği duraklamalar ve trafik sebebiyle taşıma işleminden önce, taşıma esnasında ve taşımadan sonra tehlikeli malların araçlarda, tanklarda ve konteynerlerde bulunduruldukları zaman dahil, tehlikeli malların yer değiştirmesi anlamına gelir.
Bu tanım, taşıma modunun veya yönteminin değişimi (aktarma) sırasında tehlikeli malların geçici olarak saklamasını ve depolamasını da kapsar. Bu, istek üzerine sevk etme ve alıcı yerinin taşıma belgelerinde gösterildiği durumlarda ve yetkili makamlarca denetlenme durumu hariç, ara depolama sırasında ambalajların ve tankların açılmaması koşuluyla uygulanabilir;
“Taşıma aracı" karayolu veya demiryolu ile taşıma için araç veya vagon anlamına gelir;
"Taşıma indeksi (Tİ)" Bir ambalaja, dış ambalaja veya konteynere veya ambalajsız DÖE-I veya YKC-I'ye atanan radyoaktif malzemelerin taşınması için, radyasyona maruz kalınmasını kontrol etmek amacıyla kullanılan sayı anlamına gelir;
"Taşıma ünitesi" bağlı bir treyleri olmayan bir motorlu araç veya bağlı bir treyler ve motorlu aracı içeren birleşim anlamına gelir;
“Taşıyıcı" taşıma kontratı olsun ya da olmasın taşıma işlemini yürüten işletme anlamına gelir;
"Tehlikeli mallar" taşınması ADR tarafından yasaklanmış veya yalnızca burada öngörülen koşullar altında taşınmasına izin verilmiş maddeler ve nesneler anlamına gelir;
"Tehlikeli tepkime" şu anlama gelir:
(a) Ciddi miktarda ısı açığa çıkarma veya yanma;
(b) Alevlenir, asfiksant, yükseltgen veya zehirli gaz açığa çıkarma; (c) Aşındırıcı maddelerin oluşumu;
(d) Kararsız maddelerin oluşumu veya
(e) Basınçta tehlikeli bir artış (sadece tanklar için);
"Test basıncı" ilk veya düzenli inceleme için uygulanan basınç testi boyunca gerekli basınç anlamına gelir (ayrıca bkz. "Hesaplama basıncı", "Boşaltım basıncı", "Dolum basıncı" ve "Azami çalışma basıncı (ölçüm basıncı)");
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Testler ve Kriterler Elkitabı" Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan (ST/SG/AC.10/11/Rev.5 ST/SG/AC.10/11/Rev.5/Amend.1 ve ST/SG/AC.10/11/Rev.5/Amend.2 değiştirilmiştir), Tehlikeli Malların Taşınması, Testler ve Kriterler El Kitabı hakkında Birleşmiş Milletler Önerileri'nin beşinci düzeltilmiş baskısı anlamına gelir;
"Teknik isim" tanınmış bir kimyasal ad, bazı durumlarda biyolojik bir ad veya güncel bilimsel ve teknik elkitaplarında, dergilerde ve makalelerde kullanılan diğer bir ad anlamına gelir (bkz.
3.1.2.8.1.1);
"Torba" kağıt, naylon, bez, dokumalı veya başka bir uygun maddeden yapılmış esnek ambalaj anlamına gelir;
“Toplu kayıt” tanımlanmış bir madde veya nesne grubunun kaydı anlamına gelir (bkz.2.1.1.2, B, C ve D);
"Tutma aygıtı (Tutamak)" (esnek IBC'ler için) IBC'nin gövdesine tutturulmuş veya IBC'nin gövde malzemesinin uzatılmasından oluşturulmuş herhangi bir askı, halka, göz veya herhangi bir çatkı anlamına gelir;
"Tüp" (Sınıf 2) su kapasitesi 150 litreden çok ve 3000 litreden az olan, ek yeri olmayan taşınabilir bir basınçlı hazne anlamına gelir;
"Tüplü gaz tankeri" birbirlerine manifoldlarla bağlı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmiş parçalar içeren bir araç anlamına gelir. Şu sıralananlar tüplü gaz tankerinin parçalarındandır: Silindirler, tüpler, silindir demetleri (şasiler de denir), basınç varilleri ve 2.2.2.1.1'de belirtildiği üzere gazların taşınmasına yönelik 450 litreden fazla kapasitedeki tanklar;
U
"UIC" Uluslararası Demiryolları Birliği (International Union of Railways) (UIC, 16 rue Jean Rey, F-75015 Paris, France) anlamına gelir;
"UNECE" Birlemiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UN-ECE) (United Nations Economic Commission for Europe) (UNECE, Palais des Nations, 8-14 avenue de la Paix, CH-1211 Cenevre 10, İsviçre) anlamına gelir;
"UN Model Yönetmelikleri" Birleşmiş Milletlerce basılmış Tehlikeli Malların Taşınmasına İlişkin Tavsiyeler’in gözden geçirilmiş onsekizinci baskısına eklenen Model Yönetmelikleri (ST/SG/EC.10/1/Rev.18) anlamına gelir;
"UN numarası" madde veya nesnelerin UN Model Yönetmeliklerinden alınmış 4 basamaklı tanımlama numarası anlamına gelir;
"Uygunluk garantisi" (radyoaktif malzemeler) ADR’nin zorunluluklarını, uygulamada sağlama amacıyla yetkili bir makam tarafından ölçütlerin sistematik bir programla uygulanmasıdır;
"Uygunluk değerlendirmesi" tip onayı, üretim gözetimi ve ilk muayene ve test ile ilgili olarak başlık 1.8.6 ve 1.8.7 hükümleri uyarınca ürünün uygunluğunu doğrulayan süreç anlamına gelir;
Ü
"Ülkeden geçen veya ülkeye" ifadesi, Sınıf 7’ye ait malzemelerinin taşınması için, sevkiyatın ulaşacağı veya sevkiyat esnasında geçiş yapılan ülkeler anlamına gelir; ancak sevkiyatın havayolu ile yapıldığı durumlarda, ülkelerde önceden planlanan bir durak olmaması kaydıyla, ülkeler “ üzerinden” geçişi kapsamaz;
V
"Vakumla çalışan atık tankı" öncelikle tehlikeli atıkların taşınmasında kullanılan ve Bölüm
6.10’da belirtildiği gibi atıkların yükleme ve indirme işlemlerini kolaylaştırmak üzere özel yapısı ve/veya teçhizatı olan sabit bir tank, sökülebilir tank, tank konteyner veya tank takas gövdesi anlamına gelir. Bölüm 6.7 veya 6.8’in zorunluluklarını tamamen yerine getiren bir tank, vakumla çalışan atık tankı sayılmaz.
"Vakum valfı" basınçla otomatik olarak çalışan, amacı tankı kabul edilmez negatif iç basınçtan korumak olan yaylı bir aygıttır;
"Varil" uçları düz veya bombeli olan, metal, karton, plastik, kontrplak veya diğer uygun maddelerden yapılmış silindirsi ambalajlar anlamına gelir. Bu tanım ayrıca diğer biçimleri de kapsar, örneğin yuvarlak, sivri boyunlu ambalajlar ya da kova biçimli ambalajlar gibi. Bu tanım tahta fıçıları veya bidonları kapsamaz;
Y
"Yakıt hücresi" yakıtın kimyasal enerjisini elektrik enerjisine, ısı ve tepkime ürünlerine dönüştüren elektrokimyasal cihaz anlamına gelir;
"Yakıt hücreli motor" güç teçhizatı olarak kullanılan, yakıt hücresi veya yakıt hücresi ile birlikte veya yakıt hücresinden ayrı bir yakıt kaynağı içeren ve işlevini yerine getirebilmesi için gerekli tüm aksamı kapsayan bir düzenek anlamına gelir;
"Yanmalı ısıtıcı" aracın hareketini sağlayan motordan elde edilen ısıyı değil de doğrudan bir sıvı ya da gazı kullanan aygıt anlamına gelir;
"Yapısal teçhizat" aşağıdaki anlamlara gelir:
(a) Bir tankın dolum ve boşaltım, nefeslik, emniyet,ısınma, ısı yalıtımı, tamamlayıcı donanımlar ve ölçüm cihazları.
(b) Batarya araçların veya bir MEGC elemanları için dolum ve boşaltım aygıtları, manifold , güvenlik aygıtları ve cihazları;
(c) IBC’ler için dolum ve boşaltım aygıtları ve varsa basınç valfi veya havalandırma, güvenlik, ısıtma ve ısı yalıtımı aygıtları ve ölçüm cihazları;
NOT: Portatif tanklar için bkz. Bölüm 6.7.
"Yeniden üretilmiş IBC" metal, sert plastik veya kompozit IBC anlamına gelmekte olup şu şekillerde üretilmiştir:
(a) UN tipi olmayandan UN tipi olarak üretilmiş veya
(b) Bir UN tasarım tipinden bir başka UN tasarım tipine dönüştürülmüş.
Yeniden üretilmiş IBC'ler, ADR’nin aynı tip yeni IBC'ler için geçerli olan zorunluluklarına bağlıdır (bkz. 6.5.4.1.1 tasarım tipi tanımı);
"Yetkili makam" yerel kanunlarca her ülkede her özel durum için atanmış makam, makamlar ya da bunlar tarafından yetkilendirilen kurum veya kurumlar anlamına gelir;
"Yükleyici" aşağıdakileri gerçekleştiren herhangi bir işletme anlamına gelir:
(a) Ambalajlı tehlikeli malların, küçük konteynerlerin veya portatif tankların bir aracın veya konteynerin içine veya üzerine yüklenmesi veya
(b) Konteynerin, dökme konteynerin, MEGC’nin, tank konteynerin veya portatif tankın bir aracın üzerine yüklenmesi.
"Yeniden kullanılmış büyük ambalaj" muayene edilerek performans testlerini geçmesini etkileyecek bozukluklarının olmadığı anlaşılmış bir ambalaj anlamına gelir; bu terim, ürünü gönderen tarafından kontrol edilen taşıma zinciriyle taşınan ve aynı veya birbiriyle uyumlu benzer içeriklerle yeniden doldurulmuş olanları kapsar;
"Yeniden kullanılmış ambalaj" muayene edilerek performans testlerini geçmesini etkileyecek bozukluklarının olmadığı anlaşılmış bir ambalaj anlamına gelir. Bu terim, ürünü gönderen tarafından kontrol edilen taşıma zinciriyle taşınan ve aynı veya birbiriyle uyumlu benzer içeriklerle yeniden doldurulmuş olanları kapsar;
" Yeniden üretilmiş ambalaj" özellikle şu anlama gelir:
(a) Aşağıdaki özelliklere sahip metal variller:
(i) UN tipi olmayanlardan Bölüm 6.1 zorunluluklarını karşılayarak UN tipi
olacakmış gibi üretilmiş;
(ii) Bölüm 6.1 zorunluluklarını karşılayan bir UN tipinden başka bir UN tipine dönüştürülen veya
(iii) Tümleşik yapısal parçaları değişime uğrayan (çıkartılamaz başlıklar gibi);
(b) Aşağıdaki özelliklere sahip plastik variller:
(i) Bir UN tipinden başka bir UN tipine dönüştürülen(örneğin 1H1'den 1H2'ye)
veya
(ii) Birleşik yapısal elemanlarında yenilenme geçiren.
Yeniden üretilmiş variller, aynı türden yeni varillere uygulanan Bölüm 6.1 koşullarına uymalıdır;
"Yeniden üretilmiş büyük ambalaj" aşağıdaki özelliklere sahip, metal veya sert plastik büyük ambalaj anlamına gelir:
(a) UN tipi olmayandan UN tipi olarak üretilmiş veya
(b) Bir UN tasarım tipinden bir başka UN tasarım tipine dönüştürülmüş.
Yeniden üretilmiş büyük ambalajlar, ADR’nin aynı tip yeni büyük ambalajlar için de geçerli olan zorunluluklarına tabidir (ayrıca bkz. 6.6.5.1.2 tasarım tipi tanımı);
"Yeniden üretilmiş IBC", bkz. "Orta Hacimli Konteyner (IBC)";
"Yönetim Sistemi", Radyoaktif malzemenin taşınması için, politika ve hedefler oluşturulmasına ve hedeflere verimli ve etkili bir şekilde ulaşılmasına yönelik birbiriyle ilişkili ya da birbiriyle etkileşimli unsurlar grubu (sistem) anlamına gelir.
"Yüklenici", bkz. "İşletme";
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ölçüm birimleri

Aşağıdaki ölçüm birimleri ADR için geçerlidir:

Ölçülen nicelik

SI birimi

Kabul edilebilir alternatif birim

Birimler arasındaki ilişki

Uzunluk Alan Hacim Zaman

 

Kütle

 

Kütlesel yoğunluk (özkütle) Sıcaklık

Sıcaklık farkı Kuvvet Basınç

 

Gerilim İş Enerji

Isı Miktarı Güç

Kinematik akmazlık (viskozite)

Dinamik akmazlık (viskozite) Etkinlik (Aktivite)

Doz eşdeğeri

m (metre)

m² (metrekare) m³ (metreküp) sn (saniye)

 

kg (kilogram) kg / m³

K (kelvin) K (kelvin) N (newton) Pa (pascal)

N / m2

 

J (joule)

 

W (watt) m/ sn

Pa.s

Bq (becquerel)

Sv (sievert)

-

-

(litre)

dak (dakika) sa (saat)

g (gün) g (gram) t (ton) kg/l

°C(derece Celsius)

°C(derece Celsius)

-

 

bar (bar)

N / mm2

kWsa (kilowattsaat)

 

eV (elektronvolt)

-

mm/ sn mPa.sn

-

-

1 lt = 10-3 3

1 dak = 60 sn

1 saat = 3600 sn

1 gün = 86 400 sn

1 g = 10-3 kg

1 t = 10kg

1 kg/l = 10kg / m³ 0°C = 273.15 K

1°C = 1K

1 N = 1kg.m/sn21 Pa = 1 N/m2

1 bar = 10Pa

1 N/mm= 1 MPa

1 kWsa = 3.6 MJ

1J = 1Nm = 1Wsn

1 eV = 0,1602 Η 10-18 J

1W = 1J/sn =1N.m/sn 1 mm/sn = 10-6 m/sn 1 mPa sn = 10-3 Pa.sn

 

Aşağıdaki yuvarlak hesaplar, şimdiye dek kullanılan birimlerin SI birimlerine dönüştürülmesi için geçerlidir.

 

Kuvvet 1 kg 1N

 

=

=

 

9.807N

0.102kg

Gerilim

1 kg / mm21 N / mm2

 

=

=

 

9.807N/mm-2

0.102kg/mm-2

Basınç

             

1 Pa

=

1 N / m²

 

=

10-5 bar

=

1.02x10-5 kg / cm= 0.75x10-2 torr

1 bar

=

105 bar

 

=

1.02 kg / cm2

=

750 torr

1 kg / cm2

=

9.807x104

Pa

=

0.9807 bar

=

736 torr

1 torr

=

1.33 x102

Pa

=

1.33x10-3 bar

=

1.36x10-3 kg / cm2

 

Enerji, İş, Isı Miktarı

1J

=

1N.m

=

0.278x10-6 kWsa

=

0.102 kgm = 0.239x10-3 kcal

1kWsa

=

3.6 x 10J

=

367 x 10kg m

=

860 kcal

1 kg m

=

9.807 J

=

2.72 x 10-6 kWsa

=

2.34 x 10-3 kcal

1 kcal

=

4.19 x 10J

=

1.16 x 10-3 kWsa

=

427 kgm

Güç

       

Kinematik Viskozite

1W

=

0.102 kgm/sn

=

0.86 kcal/sa

1 m2/sn = 104 St (Stoke)

1 kgm/sn

=

9.807 W

=

8.43 kcal/sa

1 St = 10-4 m2/sn

1 kcal/sa

=

1.16 W

=

0.119 kgm/sn

 

 

Dinamik Viskozite

1 Pa sn

=

1N sn/m2

=

10 P (poise)

=

0.102 kg sn/m2

1 P

=

0.1 Pa sn

=

0.1 N sn/m2

=

1.02 x 10-2 kg sn/m2

1 kg sn/m2

=

9.807 Pa sn

=

9.807 N sn/m2

=

98.07 P

  1. Uluslararası Birimler Sistemi (SI), Ağırlıklar ve Ölçümlere ilişkin Genel Konferansı’nda alınan kararların sonucudur (Adres: Pavillion de Bretuil, Pare de St. Cloud, F.92 310 Sèvres).

  2. Eğer kullanılan daktilo “1” sayısı ile “l” harfi arasında ayırım yapamıyorsa, litre için “l ” kısaltması yerine “L” kısaltması kullanılabilir.

  3.  

Bir birimin ondalık katları ve alt-katları, önek veya semboller kullanılarak oluşturulabilir. Bu önek veya semboller, birimin ismi veya sembolü önüne konduğunda aşağıdaki anlamları verir:

 

Faktör

   

Önek

Sembol

1 000 000 000 000 000 000

    1 000 000 000 000 000

         1 000 000 000 000

             1 000 000 000

                  1 000 000

                    1 000

                      100

                       10

                       0.1

                      0.01

                    0.001

0.000 001 
0.000 000 001

         0.000 000 000 001

      0.000 000 000 000 001

0.000 000 000 000 000 001

= 1018

= 1015

= 1012

= 109

= 106

= 103

= 102

= 101

= 10-1

= 10-2

= 10-3

= 10-6

= 10-9

= 10-12

= 10-15

= 10-18

quintillion quadrillion trillion billion million thousand hundred ten

tenth hundredth thousandth millionth billionth trillionth quadrillionth quintillionth

exa peta tera giga mega kilo hecto deca deci centi milli micro nano pico femto atto

E
P
T
G
M

k
h
da
d
c
m


n
p
f
a

NOT: 109 =1 milyar Birleşmiş Milletlerin İngilizce kullanımıdır. Aynı şekilde, 10-9 = milyarda bir gösterimi de.

Özellikle aksi belirtilmedikçe, ADR'de “%” işareti şunları ifade eder:
(a) Katı veya sıvı karışımlarında ve çözeltilerde ve bir sıvı ile ıslatılmış katılarda da karışım, çözelti veya ıslatılmış katının toplam kütlesine göre kütle yüzdesi;
(b) Sıkıştırılmış gaz karışımlarında, basınçla doldurulmuşsa gaz karışımının toplam hacmindeki yüzdesi olarak belirtilmiş hacim oranı; kütle olarak doldurulmuşsa karışımın toplam kütledeki yüzdesi olarak belirtilmiş kütle oranı;
(c) Sıvılaştırılmış gazlar ve çözünmüş gazların karışımında, karışımın toplam kütlesinin yüzdesi olarak belirtilen kütle oranı.

Haznelere ilişkin her türlü basınç (test basıncı, iç basınç, emniyet valfı açma basıncı gibi) her zaman ölçüm basıncı olarak (atmosfer basıncının fazlası olan basınç miktarı) verilir; bununla birlikte, maddelerin buhar basınçları her zaman mutlak basınç olarak ifade edilir.

Başka bir sıcaklık belirtilmediği takdirde, ADR'de hazneleri doldurma derecesi belirtilirse, bu her zaman maddelerin 15°C'deki referans sıcaklığıyla bağlantılıdır.

1.3

TEHLİKELİ MAL TAŞIMACILIĞINDA YER ALAN KİŞİLERİN EĞİTİMİ

Önceki Maddeler Sonraki Maddeler

adrbook.com - Her Hakkı Saklıdır. © 2015-2018