Karayolunda Tehlikeli Madde

Bozunma organik moleküllerin küçük moleküllere ve daha sonra karbon dioksit, su ve tuzlara ayrılması anlamına gelir.
Çevresel bozunma, canlı veya cansız olabilir (örn. hidroliz) ve kullanılan kriterler bunu yansıtır. Çabuk biyolojik bozunabilirlik, OECD Test Kılavuzu 301’deki bozunabilirlik testleri (A-F) kullanarak kolayca tanımlanır. Bu testlerden geçiş seviyesi, çok ortamda hızlı bozunmanın göstergesi olarak düşünülür. Bunlar tatlı su testleridir ve bu nedenle denizler için daha uygun olan OECD Test Kılavuzu 206'nın sonuçları da dahil edilir. Bu gibi verilerin bulunmadığı durumlarda BOD(5 günlük)/COD oranı ≥ 0,5 hızlı bozunmanın göstergesi olarak düşünülür. Hızlı bozunabilirliği tanımlarken hidroliz gibi cansız bozunma, ana bozunma, canlı ve cansız bozunma, susuz ortamda bozunma ve çevrede kanıtlanmış hızlı bozunma göz önünde bulundurulabilir13.
Aşağıdaki kriterlere uyan maddelerin çevrede hızlı bozunabilir olduğu düşünülür:
(a) 28 günlük biyolojik bozunabilirlik çalışmalarında, aşağıdaki bozunma seviyeleri elde edildiğinde:
(i) Çözünmüş karbon üzerinde testlerde: 70%;
(ii) Oksijen tükenmesi veya karbon dioksit üretimi üzerine testlerde: Teorik olarak azami olanın %60;
Bu biyolojik bozunabilirlik seviyelerine, bozunmanın başladığı 10 gün içerisinde, maddenin %10’un bozunduğu zaman ulaşılmalıdır. Madde, karmaşık, benzer yapılara sahip çok bileşenli madde olarak tanımlanmamalıdır. Bu durumda ve yeterli fikir edinildiğinde 10 günlük pencere koşulundan ve 28 günde uygulanan geçiş seviyesinden vazgeçilebilir14 veya
(b) Yalnızca BOD ve COD verilerinin bulunduğu durumlarda, BOD5/COD oranı ≥ 0,5 olduğunda;
(c) Maddenin veya karışımın, 28 günlük süre içerisinde %70'in üzerinde sulu ortamda bozunma (canlı ve/veya cansız olarak) seviyesine sahip olduğunu gösteren, ikna edici başka bilimsel kanıtlar olduğunda.

Madde sınıflandırma kategorileri ve kriterleri

Maddeler, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 uyarınca Akut 1, Kronik 1 veya Kronik 2 kriterlerine uyuyorsa, “çevre için zararlı madde (sulu çevre) olarak sınıflandırılır. Bu maddelerle ilgili Tablo 2.2.9.1.10.3.2’de grafiksel özet verilmiştir.

 

13 Verilerin yorumlanmasına dair özel kılavuz için, bkz. Bölüm 4.1 ve GHS, Ek 9.
14 Bkz. Bölüm 4.1 ve GHS, Ek 9, paragraf A9.4.2.2.3.
 
 
Tablo 2.2.9.1.10.3.1: Sulu çevre için zararlı maddelerle ilgili kategoriler (bkz. Not 1)
(a) Akut (kısa süreli) su tehlikesi
 
NOT 1: Balık, kabuklu ve alg organizmaları, geniş bir besin zinciri basamağını ve taksonları kapsayan taşıyıcı türler olarak test edilir ve test yöntemleri yüksek standartlara sahiptir. Diğer organizmalarla ilgili veriler de göz önünde bulundurulabilir, ancak eşdeğer türleri ve test bitiş noktalarını temsil etmeleri gereklidir.
NOT 2: Maddeleri, Akut 1 ve/veya Kronik 1 olarak sınıflandırırken, aynı zamanda, toplama yöntemini uygulayabilmek için ilgili M faktörünün (bkz. 2.2.9.1.10.4.6.4) de belirtilmesi gereklidir.
NOT 3: Alg zehirliliği ErC50 (= EC50 (büyüme hızı)) değerinin sonraki en hassas türden ve yalnızca bu etkiye bağlı bir sınıflandırmadaki sonuçlardan 100 kez daha aşağıda olması durumunda, su bitkilerinin zehirliliğine işaret eden bir zehirlilik olup olmadığı dikkate alınmalıdır. Bu durumun görülmediği hallerde, hangi sınıflandırmanın uygulanacağına dair profesyonel görüşe başvurulur. Sınıflandırma ErC50 değerine göre yapılır. EC50 değerinin belirtilmediği veya EC50 değerinin kaydedilmediği durumlarda, sınıflandırma mevcut en düşük EC50 değerine göre yapılır.
NOT 4: Hızlı bozunabilirliğin olmaması, çabuk biyolojik bozunabilirliğine olmamasından veya hızlı bozunabilirliğin olmadığına dair diğer delillerden kaynaklanır. Bozunabilirlik ile ilgili deneylerle saptanmış veya hesaplanarak elde edilmiş herhangi bir yararlı veri olmaması durumunda, madde hızla bozunabilir olmayan bir madde olarak kabul edilir.
NOT 5: Deneylerle elde edilmiş BCF ≥ 500 değerine dayanarak biyolojik birikim potansiyeli saptanır veya bu değer yoksa log Kow değerinin maddenin biyolojik birikim potansiyelinin ilgili tanımlayıcısı olması kaydıyla log Kow ≥ 4 değeri biyolojik birikim potansiyelini verir. Hesaplanan log Kow değerleri, tahmini değerlerden üstündür ve hesaplanan BCF değerleri log Kow değerlerinden daha üstündür.
 
Şekil 2.2.9.1.10.3.1: Sulu çevre için uzun süreli tehlikeler gösteren maddelerin kategorileri
 
 
 

Aşağıdaki Tablo 2.2.9.1.10.3.2'de yer alan sınıflandırma şeması, maddelerin sınıflandırılması ile ilgili kriterleri özetler.
Tablo 2.2.9.1.10.3.2: Sulu çevre için tehlikeli mallar için sınıflandırma şeması
 
NOT 1: Balıklar, kabuklular ve/veya algler veya diğer su bitkileri için mg/l cinsinden L(E)C50 değerlerine dayalı akut zehirlilik şeridi (veya başka deneysel verile15 yoksa Kantitatif Yapı-Etki İlişkileri (QSAR) hesaplaması)
NOT 2: Suda çözünürlüğünün üzerinde veya 1 mg/l üzerinde üç besin zinciri basamağının hepsi için yeterli kronik verilerin mevcut olmaması halinde, maddeler çeşitli kronik kategorilere sınıflandırılır. (“Yeterli” verilerin söz konusu bitiş noktaları yeterli bir biçimde kapsadığı anlamına gelir. Genelde bu hesaplanan test verileri demektir, ancak gereksiz testlerden kaçınmak için, vaka bazında değerlendirmeyle tahmini verilere, örn. (Q)SAR, veya belirgin durumlarda uzman görüşüyle sınıflandırılabilir.
NOT 3: Balıklar veya kabuklular için mg/l cinsinde NOEC veya eşdeğer ECx değerlerine dayanan kronik zehirlilik şeridi veya kronik zehirlilik için bilinen diğer hesaplamalar.
 

Karışımlar için sınıflandırma kategorileri ve kriterleri

Karışımlar için sınıflandırma sistemi, Akut 1 ve Kronik 1 ve 2 kategorileri anlamına gelen maddeler için kullanılan kategorilerdir. Karışımın sulu çevre için tehlikelerinin sınıflandırırken mevcut tüm verilerin kullanılabilmesi için, uygun olduğu hallerde aşağıdaki varsayım yapılır ve uygulanır:
%0,1’den az bir bileşen bulunan karışımı sulu çevre için tehlikeli olarak sınıflandırılmanın uygun olduğu varsayımının (örn, yüksek derecede zehirli bileşenler durumunda olduğu gibi) olmadığı durumlarda, Akut ve/veya Kronik 1 olarak sınıflandırılan, konsantrasyonda %0,1’e eşit veya bundan daha fazla (kütlece) bulunan bileşenler ve %1’e eşit veya bundan daha fazla bulunan diğer bileşenler, karışımın “ilgili bileşenleridir.”

Sulu çevre için tehlikeleri sınıflandırma ile ilgili yaklaşım aşamalıdır ve karışımın kendisi ve karışımın bileşenleri ile ilgili mevcut bilgilerin türüne bağlıdır. Aşamalı yaklaşımın öğeleri aşağıdakileri kapsar:
(a) Test edilen karışıma dayalı sınıflandırmalar;
(b) Köprüleme prensiplerine dayalı sınıflandırma;
(c) “Sınıflandırılan bileşenlerin toplamasının” ve/veya “toplanırlık formülünün” kullanılması. Aşağıdaki şekil
 
15 Özel kılavuz GHS, Bölüm 4.1, paragraf 4.1.2.13 ve Ek 9, Başlık A9.6’da verilmiştir.
 
 
2.2.9.1.10.4.2 izlenecek sürecin genel hatlarını verir.
Şekil 2.2.9.1.10.4.2: Akut ve uzun süreli sulu çevre tehlikeleri için karışımların sınıflandırılması
ile ilgili aşamalı yaklaşım

Karışımın tamamı için zehirlilik verileri mevcut olduğunda karışımların sınıflandırılması

Bir bütün olarak karışım, su zehirliliğini saptamak için test edildiğinde, bu bilgiler maddeler için belirlenen kriterlere uygun olarak karışımı sınıflandırmak için kullanılır. Normalde sınıflandırma balıklar, kabuklular ve alg/bitkiler ile ilgili verilere (bkz.2.2.9.1.10.2.3 ve 2.2.9.1.10.2.4) dayanır. Bir bütün olarak karışım ile ilgili yeterli akut veya kronik veri yoksa, “köprüleme prensipleri” veya “toplama yöntemi” uygulanır (bkz. 2.2.9.1.10.4.4 ila 2.2.9.1.10.4.6).

Karışımların uzun süreli tehlike sınıflandırması, bozunabilirlik ve bazı durumlarda biyolojik birikim ile ilgili ek bilgi gerektirir. Bir bütün olarak karışımlarla ilgili bozunabilirlik veya biyolojik birikim verileri yoktur. Karışımlar için bozunabilirlik ve biyolojik birikim testleri, yorumlaması güç olduğundan ve bu gibi testle yalnızca tek bir madde için geçerli olabileceğinden kullanılmaz.

Akut 1 kategorisi için sınıflandırma

(a) Bir bütün olarak karışım için, L(E)C50 ≤ 1 mg/l olduğunu gösteren yeterli akut zehirlilik testi verisi (LC50 veya EC50) mevcut olduğunda:
Karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 (a) uyarınca Akut 1 olarak sınıflandırın;
(b) Bir bütün olarak karışım için, L(E)C50(s) > 1 mg/l veya suda çözünürlüğün üstünde olduğunu gösteren yeterli akut zehirlilik testi verisi (LC50(s) veya EC50(s) mevcut olduğunda:
ADR kapsamında akut tehlike olarak sınıflandırmaya gerek yoktur.

Kronik 1 ve 2 kategorileri için sınıflandırma

(a) Bir bütün olarak karışım için, test edilen karışımın ECx veya NOEC değerlerinin ≤ 1mg/l olduğunu gösteren yeterli kronik zehirlilik verisi (ECx veya NOEC) mevcut olduğunda:
(i) Karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 uyarınca Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandırın; (Hızlı bozunabilir) Mevcut bilgiler, karışımdaki ilgili bileşenlerin hızlı bozunabilir olduğunu gösteriyorsa;
(ii) Diğer tüm durumlarda karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 (b) (i) (hızlı bozunabilir olmayan) uyarınca Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandırın;
(b) Bir bütün olarak karışım için, test edilen karışımın ECx(s) veya NOEC(s) değerleri > 1mg/l veya suda çözünürlüğün üzerinde olduğunu gösteren yeterli kronik zehirlilik verisi (ECx veya NOEC) mevcut olduğunda:
ADR kapsamında akut tehlike olarak sınıflandırmaya gerek yoktur.

Karışımın tamamı için zehirlilik verileri mevcut olmadığında karışımların sınıflandırılması: Köprüleme prensipleri

Karışımın kendisinin sulu çevre için tehlikesini saptamak amacıyla test edilmediği, ancak karışımın tehlikelerini yeterli bir biçimde belirlemek için tek tek bileşenler ve benzer test edilmiş karışımlar hakkında yeterli verilerin bulunduğu durumlarda, bu veriler aşağıdaki belirli köprüleme kuralları uyarınca kullanılır. Bu sayede, sınıflandırma sürecinde, hayvanlar üzerinde ek testlere gerek duymadan karışımın tehlikelerini en olası biçimde belirlenmesini sağlayacak mevcut veriler kullanılır.

Seyreltme

Yeni bir karışımın, en az zehirli özgün bileşene eşit veya bu bileşenden düşük sulu zehirlilik sınıflandırması olan ve diğer bileşenlerin sulu çevre için tehlikesini etkilemesi beklenmeyen bir seyrelticiye sahip test edilen bir madde veya karışım ile seyreltildiği durumlarda, ortaya çıkan karışım test edilen özgün karışıma veya maddeye eşdeğer olarak sınıflandırılır. Ayrıca, 2.2.9.1.10.4.5’te açıklanan yöntem de uygulanabilir.

Önceki Maddeler Sonraki Maddeler

adrbook.com - Her Hakkı Saklıdır. © 2015-2018