Aşağıdaki Tablo 2.2.9.1.10.3.2'de yer alan sınıflandırma şeması, maddelerin sınıflandırılması ile ilgili kriterleri özetler.
Tablo 2.2.9.1.10.3.2: Sulu çevre için tehlikeli mallar için sınıflandırma şeması
NOT 1: Balıklar, kabuklular ve/veya algler veya diğer su bitkileri için mg/l cinsinden L(E)C50 değerlerine dayalı akut zehirlilik şeridi (veya başka deneysel verile15 yoksa Kantitatif Yapı-Etki İlişkileri (QSAR) hesaplaması)
NOT 2: Suda çözünürlüğünün üzerinde veya 1 mg/l üzerinde üç besin zinciri basamağının hepsi için yeterli kronik verilerin mevcut olmaması halinde, maddeler çeşitli kronik kategorilere sınıflandırılır. (“Yeterli” verilerin söz konusu bitiş noktaları yeterli bir biçimde kapsadığı anlamına gelir. Genelde bu hesaplanan test verileri demektir, ancak gereksiz testlerden kaçınmak için, vaka bazında değerlendirmeyle tahmini verilere, örn. (Q)SAR, veya belirgin durumlarda uzman görüşüyle sınıflandırılabilir.
NOT 3: Balıklar veya kabuklular için mg/l cinsinde NOEC veya eşdeğer ECx değerlerine dayanan kronik zehirlilik şeridi veya kronik zehirlilik için bilinen diğer hesaplamalar.
Karışımlar için sınıflandırma kategorileri ve kriterleri
Karışımlar için sınıflandırma sistemi, Akut 1 ve Kronik 1 ve 2 kategorileri anlamına gelen maddeler için kullanılan kategorilerdir. Karışımın sulu çevre için tehlikelerinin sınıflandırırken mevcut tüm verilerin kullanılabilmesi için, uygun olduğu hallerde aşağıdaki varsayım yapılır ve uygulanır:
%0,1’den az bir bileşen bulunan karışımı sulu çevre için tehlikeli olarak sınıflandırılmanın uygun olduğu varsayımının (örn, yüksek derecede zehirli bileşenler durumunda olduğu gibi) olmadığı durumlarda, Akut ve/veya Kronik 1 olarak sınıflandırılan, konsantrasyonda %0,1’e eşit veya bundan daha fazla (kütlece) bulunan bileşenler ve %1’e eşit veya bundan daha fazla bulunan diğer bileşenler, karışımın “ilgili bileşenleridir.”
Sulu çevre için tehlikeleri sınıflandırma ile ilgili yaklaşım aşamalıdır ve karışımın kendisi ve karışımın bileşenleri ile ilgili mevcut bilgilerin türüne bağlıdır. Aşamalı yaklaşımın öğeleri aşağıdakileri kapsar:
(a) Test edilen karışıma dayalı sınıflandırmalar;
(b) Köprüleme prensiplerine dayalı sınıflandırma;
(c) “Sınıflandırılan bileşenlerin toplamasının” ve/veya “toplanırlık formülünün” kullanılması. Aşağıdaki şekil
15 Özel kılavuz GHS, Bölüm 4.1, paragraf 4.1.2.13 ve Ek 9, Başlık A9.6’da verilmiştir.
2.2.9.1.10.4.2 izlenecek sürecin genel hatlarını verir.
Şekil 2.2.9.1.10.4.2: Akut ve uzun süreli sulu çevre tehlikeleri için karışımların sınıflandırılması
ile ilgili aşamalı yaklaşım
Karışımın tamamı için zehirlilik verileri mevcut olduğunda karışımların sınıflandırılması
Bir bütün olarak karışım, su zehirliliğini saptamak için test edildiğinde, bu bilgiler maddeler için belirlenen kriterlere uygun olarak karışımı sınıflandırmak için kullanılır. Normalde sınıflandırma balıklar, kabuklular ve alg/bitkiler ile ilgili verilere (bkz.2.2.9.1.10.2.3 ve 2.2.9.1.10.2.4) dayanır. Bir bütün olarak karışım ile ilgili yeterli akut veya kronik veri yoksa, “köprüleme prensipleri” veya “toplama yöntemi” uygulanır (bkz. 2.2.9.1.10.4.4 ila 2.2.9.1.10.4.6).
Karışımların uzun süreli tehlike sınıflandırması, bozunabilirlik ve bazı durumlarda biyolojik birikim ile ilgili ek bilgi gerektirir. Bir bütün olarak karışımlarla ilgili bozunabilirlik veya biyolojik birikim verileri yoktur. Karışımlar için bozunabilirlik ve biyolojik birikim testleri, yorumlaması güç olduğundan ve bu gibi testle yalnızca tek bir madde için geçerli olabileceğinden kullanılmaz.
Akut 1 kategorisi için sınıflandırma
(a) Bir bütün olarak karışım için, L(E)C50 ≤ 1 mg/l olduğunu gösteren yeterli akut zehirlilik testi verisi (LC50 veya EC50) mevcut olduğunda:
Karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 (a) uyarınca Akut 1 olarak sınıflandırın;
(b) Bir bütün olarak karışım için, L(E)C50(s) > 1 mg/l veya suda çözünürlüğün üstünde olduğunu gösteren yeterli akut zehirlilik testi verisi (LC50(s) veya EC50(s) mevcut olduğunda:
ADR kapsamında akut tehlike olarak sınıflandırmaya gerek yoktur.
Kronik 1 ve 2 kategorileri için sınıflandırma
(a) Bir bütün olarak karışım için, test edilen karışımın ECx veya NOEC değerlerinin ≤ 1mg/l olduğunu gösteren yeterli kronik zehirlilik verisi (ECx veya NOEC) mevcut olduğunda:
(i) Karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 uyarınca Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandırın; (Hızlı bozunabilir) Mevcut bilgiler, karışımdaki ilgili bileşenlerin hızlı bozunabilir olduğunu gösteriyorsa;
(ii) Diğer tüm durumlarda karışımı, Tablo 2.2.9.1.10.3.1 (b) (i) (hızlı bozunabilir olmayan) uyarınca Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandırın;
(b) Bir bütün olarak karışım için, test edilen karışımın ECx(s) veya NOEC(s) değerleri > 1mg/l veya suda çözünürlüğün üzerinde olduğunu gösteren yeterli kronik zehirlilik verisi (ECx veya NOEC) mevcut olduğunda:
ADR kapsamında akut tehlike olarak sınıflandırmaya gerek yoktur.
Karışımın tamamı için zehirlilik verileri mevcut olmadığında karışımların sınıflandırılması: Köprüleme prensipleri
Karışımın kendisinin sulu çevre için tehlikesini saptamak amacıyla test edilmediği, ancak karışımın tehlikelerini yeterli bir biçimde belirlemek için tek tek bileşenler ve benzer test edilmiş karışımlar hakkında yeterli verilerin bulunduğu durumlarda, bu veriler aşağıdaki belirli köprüleme kuralları uyarınca kullanılır. Bu sayede, sınıflandırma sürecinde, hayvanlar üzerinde ek testlere gerek duymadan karışımın tehlikelerini en olası biçimde belirlenmesini sağlayacak mevcut veriler kullanılır.
Seyreltme
Yeni bir karışımın, en az zehirli özgün bileşene eşit veya bu bileşenden düşük sulu zehirlilik sınıflandırması olan ve diğer bileşenlerin sulu çevre için tehlikesini etkilemesi beklenmeyen bir seyrelticiye sahip test edilen bir madde veya karışım ile seyreltildiği durumlarda, ortaya çıkan karışım test edilen özgün karışıma veya maddeye eşdeğer olarak sınıflandırılır. Ayrıca, 2.2.9.1.10.4.5’te açıklanan yöntem de uygulanabilir.
Harmanlama
Test edilmeyen yığının sulu çevre için tehlike sınıflandırılmasının değiştiğine dair önemli bir varyasyon olduğuna inanmak için bir neden olmaması kaydıyla, bir karışımın test edilen üretim yığınının sulu çevre için tehlike sınıflandırmasının, aynı üretici tarafından veya aynı üreticinin kontrolü ile üretilen aynı ticari ürünün başka bir test edilmemiş üretim yığını ile büyük oranda eşdeğer olduğu varsayılır. Böyle bir varyasyon olduğu durumlarda, yeni sınıflandırma gereklidir.
En ciddi sınıflandırma kategorilerinde (Kronik 1 ve Akut 1) sınıflandırılan karışımların konsantrasyonu
Test edilen bir karışım Kronik 1 ve/veya Akut 1 olarak sınıflandırılırsa ve karışımın Kronik 1 ve/veya Akut 1 olarak sınıflandırılan bileşenleri daha fazla konsantre edilirse, daha fazla konsantre edilmiş olan test edilmemiş karışım, ek teste gerek olmadan test edilmiş özgün karışım ile aynı sınıflandırma kategorisinde sınıflandırılır.
Bir zehirlilik kategorisi içinde ara değerleme
Aynı bileşenlere sahip üç karışım (A, B ve C) için, A ve B karışımlarının test edildiği ve aynı zehirlilik kategorisinde olduğu durumlarda ve test edilmeyen C karışımının A ve B karışımları ile aynı zehirli aktif bileşenlere sahip olduğu ancak A ve B karışımlarındaki konsantrasyonlara ara derecedeki zehirli aktif bileşenlerin konsantrasyonlarına sahip olduğu durumlarda, C karışımının A ve B ile aynı kategoride olduğu varsayılır.
