Karayolunda Tehlikeli Madde
Taşıma sırasında portatif tanklar, yanlamasına ve boylamasına darbeler ile devrilme sonucu tank
gövdesinde ve servis teçhizatında meydana gelebilecek hasarlara karşı gereğince korunmalıdır. Eğer
tank gövdesi (haznesi) ve servis teçhizatı darbelere yada devrilmeye karşı korunaklı olarak yapılmış
ise, bu şekilde korunmasına ihtiyaç yoktur. Bu tür koruma örnekleri 6.7.2.17.5’te yer almaktadır.
Bazı maddeler kimyasal olarak kararsızdır. Bu tür maddelerin taşınmasına, yalnızca taşıma sırasında
tehlikeli bir şekilde çözünmelerini, dönüşmelerini yada polimerizasyonu önlemeye yönelik gerekli
önlemler alınmış ise izin verilir. Bu amaçla, özellikle tank gövdelerinin, bu türden reaksiyonları
kolaylaştıracak veya tetikleyecek maddeler içermemesine azami dikkat gösterilir.
Ağızları ve kapakları hariç olmak üzere, tank gövdesinin dış yüzeyinin sıcaklığı yada ısı yalıtımının
sıcaklığı taşıma sırasında 70 °C'yi geçemez. Gerekli olduğunda, gövde ısıl olarak yalıtılacaktır.
Temizlenmeyen ve gazdan arındırılmış boş portatif tanklar, daha önce içlerinde bulunan maddeyle
dolu portatif tanklarla aynı hükümlere tabidir.
Maddelerin, birbirleriyle tehlikeli bir şekilde reaksiyona girebileceği hallerde söz konusu maddeler
aynı veya bitişik gövde bölümlerinde taşınamaz (bkz. Bölüm 1.2.1, "tehlikeli reaksiyon" tanımı).
Her bir portatif tank için yetkili makamların yada söz konusu makam tarafından yetkilendirilen
kurumun düzenlediği tasarım onay belgesı, test raporu ve ilk muayene ile test sonuçlarını gösteren
sertifika; söz konusu kurum, mercii ve tank sahibi tarafından saklanır. Tank sahipleri, yetkili makamın
talebi üzerine bu dokümantasyonu ibraz etmekle yükümlüdür.
Taşınmakta olan maddelerin adı (adları) 6.7.20.2’de tarif edildiği şekilde bir metal levha üzerine yazılı
olmadığı sürece, 6.7.2.18.1’de öngörülen sertifikanın bir nüshası, Yetkili makamın veya
yetkilendirdiği kurumun talebi üzerine ibraz edilecek ve her koşulda gönderen, alıcı veya temsilci
tarafından sunulacaktır.
Doldurma derecesi
Dolumdan önce gönderici, uygun portatif tankın kullanıldığından ve söz konusu portatif tankın, tank
gövdesinin, sızdırmaz contaların, servis teçhizatının ve koruyucu kaplamaların imal edilmesinde
kullanılan maddelerle dolumu yapılacak maddelerin temasının, tehlikeli ürünler yaratacak yada bu
maddeleri belirgin ölçüde zayıflatacak şekilde tehlikeli bir reaksiyona girmeyeceğinden emin olur.
Göndericinin, madde ile portatif tankın üretiminde kullanılan maddelerin uygunluğu konusunda bilgi
almak amacıyla yetkili kurumla ilgili madde imalatçısıyla istişarede bulunması gerekebilir.
Portatif tanklar, 4.2.1.9.2 ila 4.2.1.9.6 arası maddelerde öngörülen derecenin üstünde dolduramaz.
4.2.1.9.2, 4.2.1.9.3 veya 4.2.1.9.5.1'in münferit maddeler için geçerliliği, 4.2.5.2.6 yada 4.2.5.3 ve
Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (10) veya (11)’de yer alan ilgili portatif tank talimatında yada özel
hükümlerinde açıklanmıştır.
Genel kullanımda azami doldurma derecesi (% olarak) şu formülle saptanır:
| Dolum derecesi |
 |
Sınıf 6.1 ile Sınıf 8’de yer alan ve ambalajlama grupları I ve II'ye ait sıvılar ile mutlak buhar basıncı
65 °C'de 175 kPa'dan (1.75 bar) fazla olan sıvıların azami doldurma derecesi aşağıdaki formülle
hesaplanır:
Bu formüllerde α, sıvının doldurma sırasındaki ortalama sıcaklığı (tf) ile taşıma sırasındaki azami
ortalama dökme yük sıcaklığı (tr) arasındaki ortalama kübik genleşme katsayısıdır (ikisi de °C
üzerinden olmak üzere). Ortam sıcaklığı koşullarında taşınan sıvılar için, α aşağıdaki formülle
hesaplanabilir:
Bu formülde d15 ve d50, sırasıyla 15 °C'deki ve 50 °C'deki sıvı yoğunluklarıdır.
Azami ortalama dökme yük sıcaklığı (tr) 50 °C olarak alınacaktır; ancak sıcak veya ekstrem iklim
koşullarındaki yolculuklar için ilgili yetkili kurum, duruma göre bu sıcaklığı düşürebilir veya daha
yüksek bir sıcaklığı gerekli görebilir.
Taşıma sırasında 50 °C'nin üstünde bir sıcaklıkta tutulan (örneğin bir ısıtıcı cihaz kullanılarak)
maddeler içeren portatif tanklar için 4.2.1.9.2 ila 4.2.1.9.4.1 arası hükümler geçerli değildir. Isıtıcı
cihazlarla teçhiz edilmiş olan portatif tanklarda, taşıma sırasında herhangi bir anda azami dolum
derecesinin, üst limitin % 95'inden daha fazla olmamasını sağlamak amacıyla bir sıcaklık düzenleyici
kullanılır.