Sıvılar için uygulanan düşürme testlerinde diğer bir madde kullanıldığında taşınan maddeninkine benzer nispi yoğunluğa ve viskoziteye sahip olmalıdır. 6.1.5.3.5'teki koşullar altında sıvı düşürme testi için su da kullanılabilir.
Kağıt veya fiber levha ambalajlar, nispi nem ve sıcaklığın (r.h.) kontrol edildiği bir ortamda en azından 24 saat süre ile tutulmalıdır. Bulunan üç adet seçenekten biri seçilmelidir. Tercih edilen ortam 23 ± 2 °C ve %50 ± %2 nispi nem değerlerine sahip olmalıdır. Diğer iki seçenek, 20 ± 2 °C ve %65 ± %2 nispi nem veya 27 ± 2 °C ve %65 ± %2 nispi nem değerleridir. NOT: Ortalama değerler bu sınırlar içerisinde yer almalıdır. Kısa süreli dalgalanmalar ve ölçüm sınırlamaları, münferit ölçümlerin testten aynı sonuçların alınma ihtimalini önemli ölçüde azaltmaksızın ± %5 nispi neme kadar değişiklik göstermesine neden olabilir.
(Rezerve Edilmiş)
Sıvılarla kimyasal uyumluluklarının yeterli olduğunu test etmek için 6.1.4.8 kapsamındaki
plastik
varil ve bidonlar ile gerekirse 6.1.4.19 kapsamındaki kompozit ambalajlar (plastik malzeme) altı ay
süreyle taşınması planlanan maddelerin test numunelerinin doldurulacağı ortam sıcaklığında
saklanmalıdır.
Depolamanın ilk ve son 24 saatinde test numuneleri kapaklar aşağıya doğru bakacak şekilde
yerleştirilmelidir. Bununla birlikte tahliye deliğiyle donatılmış ambalajlar sadece beş dakika
süre ile yerleştirilmelidir. Bu depolamadan sonra test numuneleri 6.1.5.3 ila 6.1.5.6'da
belirtilen testlere tabi tutulmalıdır.
Kompozit ambalajların (plastik malzeme) iç kaplarındaki plastik malzemelerin mukavemet
özelliklerinin, maddenin doldurulma işlemiyle önemli ölçüde değişmediği biliniyorsa, kimyasal
uyumluluğun yeterli olup olmadığının kontrol edilmesi zorunlu değildir.
Mukavemet özelliklerindeki ciddi değişiklik şu anlamlara gelir:
(a) Fark edilebilir gevreklik veya
(b) Yük altında uzamada en azından orantılı bir artışla ilgili olmadıkça, elastikiyette önemli
ölçüde azalmadır.
Diğer yöntemlerle plastik malzemenin davranışı saptandığında, yukarıdaki uyumluluk testinden
vazgeçilebilir. Bu prosedürler, yukarıdaki uyumluluk testine en azından eş değer olmalıdır ve
yetkili makam tarafından tanınmalıdır.
NOT: Plastik variller, bidonlar ve polietilenden mamul kompozit ambalajlar
(plastik için ayrıca bkz. 6.1.5.2.6.
6.1.4.8 kapsamındaki polietilen variller ve bidonlar ve gerekiyorsa 6.1.4.19 kapsamındaki
polietilen kompozit ambalajlar için, 4.1.1.21 kapsamında kaldırılan doldurma sıvılarıyla kimyasal
uyumluluk, standart sıvılarla aşağıdaki gibi doğrulanacaktır (bkz. 6.1.6).
Standart sıvılar, polietilen üzerinde bozulma süreçlerini temsil eder; çünkü şişme, gerilme altında
çatlama, moleküler degradasyon ve bunların birleşimi gibi nedenlerle yumuşama görülmektedir.
Ambalajların yeterli kimyasal uyumluluğu, istenen test numunelerinin ilgili standart sıvılar ile birlikte
üç hafta boyunca 40 °C’de saklanarak onaylanabilir. Burada söz konusu standart sıvı, sudur; bu
prosedüre uygun saklama işlemine gerek yoktur. “Islatma çözeltisi” ve “asetik asit” şeklindeki standart
sıvılar durumunda, istifleme testi için kullanılan test numuneleri için de saklama işlemine gerek yoktur.
Saklama işleminin ilk ve son 24 saatinde test numuneleri kapaklar aşağıya doğru bakacak şekilde
yerleştirilmelidir. Bununla birlikte tahliye deliğiyle donatılmış ambalajlar sadece beş dakika süre ile
yerleştirilmelidir. Bu saklama işleminden sonra test numuneleri 6.1.5.3 ila
6.1.5.6'da belirtilen testlere tabi tutulmalıdır.
%40'tan fazla peroksit içeren tersi-Bütil hidroperoksit ve Sınıf 5.2 kapsamındaki
peroksiasetik asitlerin uyumluluk testi standart sıvılar kullanılarak yapılmamalıdır. Bu maddeler için
test numunelerinin yeterli kimyasal uyumluluğun ispatı, taşıması amaçlanan maddeler ortam
sıcaklığında altı ay süreyle bekletilerek sağlanmalıdır.
Bu paragraf kapsamındaki prosedürün polietilen ambalajlarla ilgili sonuçları, iç yüzeyi florlanmış olan
eşdeğer bir tasarım tipi için de onaylanabilir.
6.1.5.2.6’daki testi geçen 6.1.5.2.6’da belirtilen polietilen ambalajlar için, 4.1.1.21’e göre asimile
olanlar dışındaki maddelerin doldurulmasına da onay verilebilir. Bu onay, bu tür doldurma
maddelerinin test numuneleri üzerindeki etkisinin standart sıvılarınkinden daha düşük olduğunu
kanıtlayan laboratuar testlerine dayanmalı ve buna ilişkin olarak ilgili bozulma süreçleri dikkate
alınmalıdır. 4.1.1.21.2’de belirtilenlerle aynı olan koşullar, nispi nem ve buhar basıncı için de
geçerlidir.
Bir kombine ambalajın plastik iç ambalajlarının mukavemet özelliklerinin, doldurma maddesi işlemi
nedeniyle önemli ölçüde değişmemesi koşuluyla, kimyasal uyumluluğun ispat edilmesi gerekli
değildir. Mukavemet özelliklerindeki ciddi değişiklik şu anlamlara gelir:
(a) Fark edilebilir ölçüde gevreklik;
(b) Yük altında uzamada en azından orantılı bir artışla ilgili olmadıkça, elastikiyette
önemli ölçüde azalma.
Düşürme testi 3
Test numunelerinin sayısı (tasarım tipi ve üreticiye göre) ve düşürme ayarı
Düz düşürmeler haricinde ağırlık merkezi darbe noktasına dikey olmalıdır.
Herhangi bir düşürme testi için birden fazla ayar mümkün olduğunda, ambalajın başarısız olma
ihtimalinin en yüksek olacağı ayar kullanılmalıdır.
3 Bkz. ISO Standardı 2248.
Ambalaj
|
Test numunesi sayısı
|
Düşürme ayarı
|
(a) Çelik variller Alüminyum variller
Alüminyum veya çelik dışındaki metal variller Çelik
bidonlar Alüminyum bidonlar Kontrplak variller Fiber variller Plastik variller ve bidonlar
Varil şeklinde kompozit ambalajlar İnce metal ambalajlar
|
Altı
(her düşürme için üç adet)
|
İlk düşürme (üç numune kullanılarak): Ambalaj hedefe uç taraftaki kenarlardan çarpmalı veya ambalajda köşe yoksa, dairesel bir dikişten veya köşeden çarpmalıdır.
İkinci düşürme (üç numune kullanılarak): Ambalaj, ilk düşürmede test edilmeyen en zayıf kısmından, örneğin bir kapaktan, hedefe çarpacaktır veya bazı silindirik variller için, varil gövdesinin kaynaklı boylamasına dikişinden çarpacaktır.
|
(b) Doğal ahşap kutular
Kontrplak kutular Yeniden yapılandırılmış ahşap kutular
Fiber levha kutular Plastik kutular
Çelik veya alüminyum kutular Kutu şeklinde kompozit ambalajlar
|
Beş
(her düşürme için bir adet)
|
İlk düşürme: alt kısımdan düz
İkinci düşürme: üst kısımdan düz Üçüncü düşürme: uzun yandan düz Dördüncü düşürme: kısa yandan düz Beşinci düşürme: Bir köşeye
|
(c) Torbalar- yan dikişle tek katmanlı
|
Üç
(torba başına üç düşürme)
|
İlk düşürme: geniş yüzey üzerine düz İkinci düşürme: Dar yüzey üzerine düz Üçüncü düşürme: torbanın ucundan
|
(d) Torbalar- yan dikişsiz tek katmanlı veya çok katmanlı
|
Üç
(torba başına iki düşürme)
|
İlk düşürme: geniş yüzey üzerine düz İkinci düşürme: torbanın ucundan
|
(e) 6.1.3.1 (a) (ii) kapsamında “RID/ADR” sembolü ile işaretlenmiş olan ve varil veya kutu şeklindeki kompozit ambalajlar (cam, seramik veya porselen)
|
Üç
(her düşürme için bir adet)
|
Orta uçtan çapraz şekilde veya uç kenar yoksa dairesel bir dikiş veya alt köşe
|
Düşürme testi için test numunelerinin özel hazırlığı
Test numunesinin ve içeriklerinin sıcaklığı aşağıda belirtilen ambalajlar için –18°C veya
aşağısına düşürülmelidir:
(a) Plastik variller (bkz. 6.1.4.8); (b)
Plastik bidonlar (bkz. 6.1.4.8);
(c) Genleşmeli plastik kutular haricindeki plastik kutular (bkz. 6.1.4.13);
(d) Kompozit ambalajlar (plastik malzeme) (bkz. 6.1.4.19) ve
(e) Katıları ve nesneleri taşıması amaçlanan plastik torbalardan farklı plastik iç ambalajlı
kombine ambalajlar.
Test numuneleri bu şekilde hazırlandığında, 6.1.5.2.3'teki hazırlığa gerek olmayabilir. Test sıvıları
gerekirse antifriz ilavesi ile sıvı halde tutulmalıdır.
Sıvılar için çıkarılabilir başlıklı ambalajlar, doldurma işlemi ile her türlü olası conta gevşemesine
izin verecek şekilde kapatıldıktan en az 24 saat sonraya kadar düşürme testine tabi tutulmamalıdır.
Hedef
Hedef, esnemez ve yatay bir yüzeye sahip olacak ve şu özellikleri taşıyacaktır:
- Yerinden oynamamasına yetecek şekilde bütün halinde ve büyük;
- Test sonuçlarını etkiyebilecek bölgesel kusurlardan ari bir yüzeyle birlikte düz;
- Test koşulları altında deforme olmayacak kadar sağlam ve testler nedeniyle hasar görme eğilimi
göstermeyen; ve
- Test edilecek ambalajın tamamen yüzeye düşmesini sağlayacak genişlikte
Düşürme yüksekliği
Katılar ve sıvılar için, test taşınacak katı veya sıvılar ile veya temel olarak aynı fiziksel özelliklere
sahip diğer maddeler ile gerçekleştirilmişse:
Paketleme grubu I
|
Paketleme grubu II
|
Paketleme grubu III
|
1,8 m
|
1,2 m
|
0,8 m
|
Tekli ambalajlardaki sıvılar ile kombine ambalajların iç ambalajları için, test su ile yürütülüyorsa:
NOT: Su ifadesi, - 18 °C’de test işlemi için en az 0,95 özgül ağırlığa sahip su/antifriz çözeltilerini kapsar.
(a) Taşınacak maddeler 1,2’yi aşmayan nispi yoğunluğa sahipse:
Paketleme grubu I
|
Paketleme grubu II
|
Paketleme grubu III
|
1,8 m
|
1,2 m
|
0,8 m
|
(b) Taşınacak maddelerin 1,2’yi aşan nispi yoğunluğa sahip olması durumunda, düşürme yüksekliği taşınacak maddenin nispi yoğunluğu (d) temel alınarak, tek basamağa yuvarlanmak suretiyle aşağıdaki gibi hesaplanır:
Paketleme grubu I
|
Paketleme grubu II
|
Paketleme grubu III
|
d × 1,5 (m)
|
d × 1,0 (m)
|
d × 0,67 (m)
|
(c) 23°C sıcaklıkta 200 mm2/sn’den fazla viskoziteye sahip maddelerin taşınması için planlanan ve
6.1.3.1 (a) (ii)'ye göre "RID/ADR" sembolü ile işaretli ince cidarlı metal ambalajlar için (ISO Standardı 2431:1993'e göre 6 mm çapında sprey deliğine sahip ISO akış kabıyla 30 saniyelik bir akış süresine karşılık gelmektedir):
(i) Nispi yoğunluk 1,2’yi aşmıyorsa:
Paketleme grubu II
|
Paketleme grubu III
|
0,6 m
|
0,4 m
|
(ii) Taşınacak maddelerin 1,2’yi aşan nispi yoğunluğa (d) sahip olması durumunda, düşürme yüksekliği taşınacak maddenin nispi yoğunluğu (d) temel alınarak, tek basamağa yuvarlanmak suretiyle aşağıdaki gibi hesaplanır:
Paketleme grubu II
|
Paketleme grubu III
|
d × 0,5 m
|
d × 0,33 m
|
Testi geçme kriterleri
İç ve dış basınçlar arasında denge sağlandığında sıvı içeren her bir ambalaj sızdırmaz olmalıdır;
bununla birlikte kombine ambalajların iç ambalajları için ve 6.1.3.1 (a) (ii)'ye göre "RID/ADR"
sembolü ile işaretli kompozit ambalajların (cam, porselen veya seramik) iç ambalajları hariç olmak
üzere basınçların dengelenmesine gerek yoktur.
Önceki Maddeler
Sonraki Maddeler