Karayolunda Tehlikeli Madde
Ciddi sonuçlara neden olabilecek tehlikeli malların (bkz. Tablo 1.10.3.1.2) veya ciddi sonuçlara neden
olabilecek radyoaktif malzemelerin (bkz. Tablo 1.10.3.1.3) taşınmasına dahil olan, 1.4.2'de ve 1.4.3'te
belirtilen taşımacılar, gönderenler ve diğer taraflar, en azından 1.10.3.2.2'de belirtilen öğeleri yerine getiren
bir emniyet planı benimsemeli, yürürlüğe koymalı ve bu plana uymalıdır.
Emniyet planı, en azından aşağıdaki öğelere sahip olmalıdır:
(a) Sorumluluklarını yerine getirmelerini sağlayacak kuruma sahip yetkin ve nitelikli kişiler için
emniyet ile ilgili sorumluluk dağılımı;
(b) İlgili tehlikeli malların veya tehlikeli mal tiplerinin kayıtları;
(c) Taşıma işlemi sırasında duraklamalar; yolculuk öncesinde, esnasında veya sonrasında tehlikeli
malların araçta, tankta veya konteynerde tutulması ve bazı durumlarda modlar arası taşıma veya
aktarma sırasında tehlikeli malların geçici olarak depolanması dahil olmak üzere emniyet
riskleri ile ilgili değerlendirmenin ve mevcut işlemlerin incelemesi;
(d) Tarafların sorumluluk ve görevleri ile orantılı olarak emniyet risklerini azaltmak için alınan
önlemlerin doğru beyanı. Bu beyan aşağıdakileri içerir:
- Eğitim;
- Emniyet politikaları (örn. daha ciddi tehlike durumlarına müdahale, yeni bir
çalışan/istihdamın onayı, vb.);
- İşletme uygulamaları (örn. bilinen yerlerde güzergah seçimi/kullanımı, tehlikeli
malların geçici deposuna erişim ((c)'de tanımlandığı üzere), hassas altyapıya yakınlığı,
vb.);
- Emniyet risklerini azaltmak için kullanılan teçhizat ve kaynaklar;
(e) Emniyet tehditlerinin, emniyet ihlalinin veya emniyetle ilgili olayların raporlanmasına ve ele
alınmasına dair etkili ve güncel prosedürler;
(f) Emniyet planlarının değerlendirilmesine ve test edilmesine dair prosedürler ve planların
periyodik incelenmesine ve güncellenmesine dair prosedürler;
(g) Emniyet planında yer alan taşıma bilgilerinin fiziksel açından emniyetini sağlamaya yönelik
önlemler;
(h) Emniyet planında bulunan taşıma bilgilerinin, yalnızca gerekli kişilerle paylaşılmasını
sağlamaya yönelik önlemler. Bu önlemler, ADR'nin diğer bölümleri uyarınca uygulanması
gereken bilgi hükümlerinin uygulanmasını engellemez.
NOT: Taşımacılar, gönderenler ve alıcılar, tedbirlerle ilgili bilgileri paylaşmak, gerekli emniyet
önlemlerini uygulamak ve emniyet olaylarına müdahale etmek amacıyla kendi aralarında ve yetkili
kurumlar ile işbirliği yapar.
Ciddi sonuçlara neden olabilecek tehlikeli malların (bkz. Tablo 1.10.3.1.2) veya ciddi sonuçlara neden
olabilecek radyoaktif malzemeleri (bkz. Tablo 1.10.3.1.3) taşıyan aracın ve kargosunun çalınmasını
engellemek üzere aygıtlardan, teçhizatlardan veya düzenlemelerden yararlanılır ve bunların her zaman
kullanılabilir ve etkili durumda olması sağlanır. Bu koruyucu önlemlerin uygulanması, acil durumda
müdahaleyi tehlikeye sokmaz.
NOT: Gerekli durumlarda veya varsa, taşıma telemetrisi veya diğer izleme yöntemleri veya aygıtları ciddi
sonuçlara neden olabilecek tehlikeli malların (bkz. Tablo 1.10.3.1.2) dolaşımını izlemek amacıyla
kullanılmalıdır (bkz. 1.10.3.1.3).
1.1.3.6 hükümleri uyarınca, 1.10.1, 1.10.2, 1.10.3 ve 8.1.2.1 (d) zorunlulukları, UN No.0029, 0030, 0059,
0065, 0073, 0104, 0237, 0255, 0267, 0288, 0289, 0290, 0360, 0361, 0364, 0365, 0366, 0439, 0440, 0441,
0455, 0456 ve 0500 ve aktivite seviyesi A2 değerini aşarsa UN No. 2910 ve 2911 (bkz 1.1.3.6.2'nin ilk
satırı) haricinde, bir taşıma ünitesindeki ambalajlarda taşınan miktar 1.1.3.6.3'te belirtilen miktarı
aşmadığında geçerli değildir. Ayrıca, 1.10.1, 1.10.2, 1.10.3 ve 8.1.2.1 (d) zorunlulukları, bir taşıma
ünitesinde tanklarda veya dökme yük olarak taşınan miktar 1.1.3.6.3'te belirtilen miktarı aşmadığında
uygulanmaz. Bununla beraber işbu Bölüm hükümleri UN No. 2912 RADYOAKTİF MALZEME, DÜŞÜK
ÖZGÜL AKTİVİTE (LSA-I) ve UN No. 2913 RADYOAKTİF MALZEME, YÜZEYİ BULAŞMIŞ
CİSİMLER (SCO-I) taşımacılığı için uygulanmaz.
Radyoaktif malzemeler için, Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunması Hakkında Sözleşme1 ve "Nükleer
Maddelerin ve Nükleer Tesislerin Fiziksel Korunması"2 ile ilgili IAEA sirküleri hükümleri uygulanırsa,
işbu Bölüm hükümlerinin yerine getirildiği kabul edilir.
_____________________
1 INFCIRC/274/Rev.1, IAEA, Viyana (1980).
2 INFCIRC/225/Rev.4 (düzeltilmiş), IAEA, Viyana (1999).
Sınıflandırma
GENEL HÜKÜMLER
Giriş
ADR'ye göre tehlikeli madde sınıfları aşağıdaki gibidir:
Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
Sınıf 2 Gazlar
Sınıf 3 Alevlenebilir sıvılar
Sınıf 4.1 Alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, polimerleştirici maddeler ve
duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar
Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkartan maddeler
Sınıf 5.1 Yükseltgen (Oksitleyici) maddeler
Sınıf 5.2 Organik peroksitler
Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
Sınıf 7 Radyoaktif malzemeler
Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Farklı sınıfların her birinin kaydı için bir UN numarası atanmıştır. Aşağıda belirtilen kayıt tipleri
kullanılmıştır:
A. Birden fazla izomeri kapsayan maddelerin kayıtları dahil iyi tanımlanan maddeler ve nesneler
için tekli kayıtlar, örn.:
UN No. 1090 ASETON
UN No. 1104 AMİL ASETATLAR
UN No. 1194 ETİL NİTRİT ÇÖZELTİSİ
B. Maddelerin veya nesnelerin iyi tanımlanan grubunun b.b.b. kaydı olmayan genel kayıtları, örn.:
UN No. 1133 YAPIŞTIRICILAR
UN No. 1266 PARFÜMERİ ÜRÜNLERİ
UN No. 2757 KARBAMAT PESTİSİT, KATI, ZEHİRLİ
UN No. 3101 ORGANİK PEROKSİT TİP B, SIVI
C. Aksi belirtilmedikçe, belli bir kimyasal veya teknik niteliğe sahip madde veya nesne grubunu
kapsayan belirli b.b.b. kayıtları, örn.:
UN No. 1477 NİTRATLAR, İNORGANİK, B.B.B.
UN No. 1987 ALKOLLER, B.B.B.
D. Aksi belirtilmedikçe, bir veya daha fazla tehlikeli özelliği olan madde veya nesne grubunu
kapsayan genel b.b.b. kayıtları, örn.:
UN No. 1325 ALEVLENEBİLİR KATI, ORGANIK, B.B.B.
UN No. 1993 ALEVLENEBİLİR SIVI, B.B.B.
B., C. ve D. altında tanımlanan kayıtlar toplu kayıtlar olarak tanımlanır.
Ambalajlama amacıyla, Sınıf 1, 2, 5.2, 6.2 ve 7 haricindeki maddeler ve Sınıf 4.1'in kendiliğinden
tepkimeye giren maddeleri haricindeki maddeler, yol açtıkları tehlike derecesine göre ambalajlama
gruplarına atanır:
Ambalajlama grubu I: Yüksek derecede tehlikeli maddeler;
Ambalajlama grubu II: Orta derecede tehlikeli maddeler;
Ambalajlama grubu III: Düşük derecede tehlikeli maddeler;
Maddelerin atandığı ambalajlama grup(ları) Bölüm 3.2, Tablo A'da verilmiştir.
Nesneler ambalajlama grubuna atanmazlar. Ambalajlama amacıyla, belli bir ambalaj performans seviyesine
ilişkin şart, geçerli ambalajlama talimatında gösterilir.
Sınıflandırma prensipleri
Sınıflardan birinde bulunan tehlikeli mallar, ilgili sınıfın alt başlık 2.2.x.1 uyarınca temel özelliklerine göre
tanımlanmıştır. Tehlikeli maddenin bir sınıfa ve bir ambalajlama grubuna atanması, aynı alt başlık
2.2.x.1'de belirtilen kriterlere göre yapılır. Tehlikeli bir madde veya nesneye bir veya birden fazla tali risk
tahsisi, ilgili alt başlık(lar) 2.2.x.1'de belirtildiği üzere bu risklere karşılık gelen sınıf veya sınıfların
kriterlerine göre yapılır.
Tüm tehlikeli malların kayıtları Bölüm 3.2 Tablo A'da UN Numaralarına göre listelenmiştir. Bu tablo
listelenmiş maddeler hakkında, örneğin, isim, sınıf, ambalajlama grubu (grupları), etiket(ler), ambalaj ve
taşıma hükümleri grubu, vb. gibi bilgileri içerir1. Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (2)'de ismen belirtilen
maddeler, Tablo A'daki sınıflandırmaya göre veya 2.1.2.8'de belirtilen koşullar altında taşınacaktır.
Bir madde, sınıflandırmasını etkilemeyen, stabilite veya diğer amaçlar için teknik safsızlıklar (örneğin,
üretim sürecinden kaynaklananlar) veya katkı maddeleri içerebilir. Ancak, stabilite veya sınıflandırmayı
etkileyen diğer amaçlar bakımından teknik safsızlıklar veya katkı maddeleri içeren, ismen belirtilen bir
madde (yani Bölüm 3.2 Tablo A'da tek bir kayıt olarak listelenen), çözelti veya karışım (bkz. 2.1.3.3) olarak
düşünülür.