Karayolunda Tehlikeli Madde
Radyoaktif malzemeler için, Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunması Hakkında Sözleşme1 ve "Nükleer
Maddelerin ve Nükleer Tesislerin Fiziksel Korunması"2 ile ilgili IAEA sirküleri hükümleri uygulanırsa,
işbu Bölüm hükümlerinin yerine getirildiği kabul edilir.
_____________________
1 INFCIRC/274/Rev.1, IAEA, Viyana (1980).
2 INFCIRC/225/Rev.4 (düzeltilmiş), IAEA, Viyana (1999).
Sınıflandırma
GENEL HÜKÜMLER
Giriş
ADR'ye göre tehlikeli madde sınıfları aşağıdaki gibidir:
Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
Sınıf 2 Gazlar
Sınıf 3 Alevlenebilir sıvılar
Sınıf 4.1 Alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler, polimerleştirici maddeler ve
duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar
Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkartan maddeler
Sınıf 5.1 Yükseltgen (Oksitleyici) maddeler
Sınıf 5.2 Organik peroksitler
Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
Sınıf 7 Radyoaktif malzemeler
Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Farklı sınıfların her birinin kaydı için bir UN numarası atanmıştır. Aşağıda belirtilen kayıt tipleri
kullanılmıştır:
A. Birden fazla izomeri kapsayan maddelerin kayıtları dahil iyi tanımlanan maddeler ve nesneler
için tekli kayıtlar, örn.:
UN No. 1090 ASETON
UN No. 1104 AMİL ASETATLAR
UN No. 1194 ETİL NİTRİT ÇÖZELTİSİ
B. Maddelerin veya nesnelerin iyi tanımlanan grubunun b.b.b. kaydı olmayan genel kayıtları, örn.:
UN No. 1133 YAPIŞTIRICILAR
UN No. 1266 PARFÜMERİ ÜRÜNLERİ
UN No. 2757 KARBAMAT PESTİSİT, KATI, ZEHİRLİ
UN No. 3101 ORGANİK PEROKSİT TİP B, SIVI
C. Aksi belirtilmedikçe, belli bir kimyasal veya teknik niteliğe sahip madde veya nesne grubunu
kapsayan belirli b.b.b. kayıtları, örn.:
UN No. 1477 NİTRATLAR, İNORGANİK, B.B.B.
UN No. 1987 ALKOLLER, B.B.B.
D. Aksi belirtilmedikçe, bir veya daha fazla tehlikeli özelliği olan madde veya nesne grubunu
kapsayan genel b.b.b. kayıtları, örn.:
UN No. 1325 ALEVLENEBİLİR KATI, ORGANIK, B.B.B.
UN No. 1993 ALEVLENEBİLİR SIVI, B.B.B.
B., C. ve D. altında tanımlanan kayıtlar toplu kayıtlar olarak tanımlanır.
Ambalajlama amacıyla, Sınıf 1, 2, 5.2, 6.2 ve 7 haricindeki maddeler ve Sınıf 4.1'in kendiliğinden
tepkimeye giren maddeleri haricindeki maddeler, yol açtıkları tehlike derecesine göre ambalajlama
gruplarına atanır:
Ambalajlama grubu I: Yüksek derecede tehlikeli maddeler;
Ambalajlama grubu II: Orta derecede tehlikeli maddeler;
Ambalajlama grubu III: Düşük derecede tehlikeli maddeler;
Maddelerin atandığı ambalajlama grup(ları) Bölüm 3.2, Tablo A'da verilmiştir.
Nesneler ambalajlama grubuna atanmazlar. Ambalajlama amacıyla, belli bir ambalaj performans seviyesine
ilişkin şart, geçerli ambalajlama talimatında gösterilir.
Sınıflandırma prensipleri
Sınıflardan birinde bulunan tehlikeli mallar, ilgili sınıfın alt başlık 2.2.x.1 uyarınca temel özelliklerine göre
tanımlanmıştır. Tehlikeli maddenin bir sınıfa ve bir ambalajlama grubuna atanması, aynı alt başlık
2.2.x.1'de belirtilen kriterlere göre yapılır. Tehlikeli bir madde veya nesneye bir veya birden fazla tali risk
tahsisi, ilgili alt başlık(lar) 2.2.x.1'de belirtildiği üzere bu risklere karşılık gelen sınıf veya sınıfların
kriterlerine göre yapılır.
Tüm tehlikeli malların kayıtları Bölüm 3.2 Tablo A'da UN Numaralarına göre listelenmiştir. Bu tablo
listelenmiş maddeler hakkında, örneğin, isim, sınıf, ambalajlama grubu (grupları), etiket(ler), ambalaj ve
taşıma hükümleri grubu, vb. gibi bilgileri içerir1. Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (2)'de ismen belirtilen
maddeler, Tablo A'daki sınıflandırmaya göre veya 2.1.2.8'de belirtilen koşullar altında taşınacaktır.
Bir madde, sınıflandırmasını etkilemeyen, stabilite veya diğer amaçlar için teknik safsızlıklar (örneğin,
üretim sürecinden kaynaklananlar) veya katkı maddeleri içerebilir. Ancak, stabilite veya sınıflandırmayı
etkileyen diğer amaçlar bakımından teknik safsızlıklar veya katkı maddeleri içeren, ismen belirtilen bir
madde (yani Bölüm 3.2 Tablo A'da tek bir kayıt olarak listelenen), çözelti veya karışım (bkz. 2.1.3.3) olarak
düşünülür.
Her bir sınıfın alt başlık 2.2.x.2'sinde listelenen veya tanımlanan tehlikeli mallar, taşıma için kabul
edilemez.
İsmen belirtilmeyen, yani Bölüm 3.2 Tablo A'da tek kayıt şeklinde listelenmeyen ve yukarıda bahsedilen alt
başlık 2.2.x.2'de listelenmemiş veya tanımlanmamış olan maddeler, Bölüm 2.1.3'deki prosedür uyarınca
ilgili sınıfa atanır. Bununla birlikte, tali risk (varsa) ve ambalajlama grubu (varsa) belirlenir. Sınıf, tali risk
(varsa) ve ambalajlama grubu (varsa) oluşturulduktan sonra, ilgili UN numarası belirlenir. Her sınıfın
sonundaki alt başlık 2.2.x.3'teki (toplu kayıt listesi) karar ağaçları, ilgili toplu kayıt (UN No.) seçimine
yönelik ilgili parametreleri belirtir. Her halükarda, maddenin veya nesnenin özelliklerini kapsayan en
belirleyici toplu kayıt, 2.1.1.2'de B, C ve D harfleri ile belirtilen hiyerarşiye göre seçilir. Madde veya nesne,
2.1.1.2'ye göre B tipi veya C kayıt ile sınıflandırılamazsa, ancak o vakit D tipi kayıt altında sınıflandırılır.
Bölüm 2.3'ün test prosedürlerine ve sınıfların alt başlıkları 2.2.x.1'inde belirtilen kriterlere dayanarak,
Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen belirli bir sınıftaki madde, çözelti veya karışım o sınıftaki kriteri
karşılamıyor olabilir. Böyle bir durumda, maddenin, çözeltinin veya karışımın bu sınıfa ait olmadığı
varsayılır.
Sınıflandırma amacıyla, 101,3 kPa basınçta 20 °C veya daha düşük ilk erime noktasına veya erime
noktasına sahip maddeler, sıvı olarak kabul edilir. Spesifik bir erime noktası belirlenemeyen bir viskoz
madde için, ASTM-D 4359-90 testi veya 2.3.4'te tanımlanan akışkanlığını hesaplama testi (penetrometre
testi) uygulanır.