Karayolunda Tehlikeli Madde
Kriterler
Sınıf 3 başlığı, bu Sınıfa ait aşağıda özellikleri verilen maddeleri içeren maddeleri ve nesneleri kapsar:
- 1.2.1'de "sıvılar" tanımının (a) bendine göre sıvı olarak tanımlanır;
- 50 °C sıcaklıkta, 300 kPa'dan (3 bar) fazla olmayan buhar basıncına sahiptir ve 20 °C'de ve
101,3 kPa standart basınç altında tamamen gaz halinde değildir;
- Parlama noktaları 60 °C'den fazla değildir (ilgili test için, bkz. 2.3.3.1).
Sınıf 3 başlığı, aynı zamanda, parlama noktası 60 °C'nin üstünde olan sıvı maddeleri ve erimiş katı
maddeleri de kapsar ve bunlar taşıma sırasında veya aktarma sırasında parlama noktasına eş veya daha
yüksek bir sıcaklıkta ısıtılır. Bu maddeler UN No. 3256'ye atanmıştır.
Ayrıca, Sınıf 3 başlığı duyarlılığı azaltılmış sıvı patlayıcıları da içerir. Duyarlılığı azaltılmış sıvı
patlayıcılar, patlayıcı özelliklerini bastırmak için homojen sıvı bir karışım oluşturmak üzere su ya da diğer
sıvı maddelerin içinde çözünmüş halde veya süspansiyon halde bulunan patlayıcı maddelerdir. Bölüm 3.2
Tablo A'daki bunun gibi kayıtlar UN No. 1204, 2059, 3064, 3343, 3357 ve 3379'dur.
NOT 1: Parlama noktası 35 °C 'nin üzerinde olan, Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, alt başlık
32.2.5'e göre yanmayı desteklemeyen maddeler, Sınıf 3’ün maddeleri değildir. Bununla birlikte bu
maddeler parlama noktalarından daha yüksek veya parlama noktalarına eşit sıcaklıkta ısıtılırken taşıma
için aktarılır ve taşınırsa, Sınıf 3 maddeleridir.
NOT 2: Yukarıdaki paragraf 2.2.3.1.1'den saparak, parlama noktaları 60 °C'den çok ve 100 °C' den az
olan dizel yakıt, gazoil, sentetik olarak üretilen ürünler dahil olmak üzere ısıtma yağı (hafif) Sınıf 3, UN
No. 1202 maddeleri olarak kabul edilir.
NOT 3: 2.2.61.1.4 ila 2.2.61.1.9 daki soluma durumunda çok zehirli olan alevlenebilir sıvılar ile parlama
noktası 23 °C ve üzeri olan zehirli maddeler Sınıf 6.1 içerisindedir (bkz.2.2.61.1). Solunduğunda çok zehirli
olan sıvılar Bölüm 3.2 Tablo A Sütun (2) de tam sevkıyat adı "Solunum yoluyla zehirli" veya Sütun (6)'da
Özel Hüküm 354 ile belirtilmiştir.
NOT 4: Yüksek derecede zehirli, zehirli ve daha az derecede zehirli ve parlama noktası 23 °C veya
üzerinde olan pestisit olarak kullanılan alevlenebilir sıvı maddeler ve müstahzarlar Sınıf 6.1 maddeleri
içerisindedir (bkz. 2.2.61.1).
Sınıf 3 maddeleri ve nesneleri aşağıdaki şekilde alt gruplara ayrılır:
F Alevlenebilir sıvılar, ikincil riski olmayan ve bu maddeleri içeren nesneler:
F1 Alevlenebilir sıvılar, parlama noktası 60 °C ve altında olan;
F2 Alevlenebilir sıvılar, parlama noktası 60 °C'den fazla olan, parlama noktasında veya
üstündeki bir sıcaklıkta (yüksek sıcaklıktaki maddeler) taşınan veya taşıma için
aktarılan;
F3 Alevlenebilir sıvılar içeren nesneler;
FT Alevlenebilir sıvılar, zehirli:
FT1 Alevlenebilir sıvılar, zehirli;
FT2 Pestisitler;
FC Alevlenebilir sıvılar, aşındırıcı;
FTC Alevlenebilir sıvılar, zehirli, aşındırıcı;
D Duyarlılığı azaltılmış sıvı patlayıcılar.
Sınıf 3 altında sınıflandırılan maddeler ve nesneler, Bölüm 3.2 Tablo A'da listelenmiştir. Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen maddeler 2.2.3.3'ün ilgili kaydına atanır ve bu bölümün hükümlerine uygun olarak ilgili ambalajlama grubuna atanır. Alevlenebilir sıvılar, taşıma için arz ettikleri tehlike derecelerine göre, aşağıdaki ambalajlama gruplardan birinde sınıflandırılır:
|
Ambalajlama grubu |
Parlama noktası (Kapalı kap) |
Başlangıç kaynama noktası |
|
I |
-- |
≤ 35 °C |
|
II a |
< 23 °C |
> 35 °C |
|
III a |
≥ 23 °C ≤ 60 °C |
> 35 °C |
a Ayrıca bkz. 2.2.3.1.4.
İkincil riske (risklere) sahip bir sıvı için ambalajlama grubu, yukarıdaki tablo uyarınca belirlenir ve ikincil riskin (risklerin) önemi göz önünde bulundurularak sınıflandırma ve ambalajlama grubu, 2.1.3.10'daki tehlike önceliği tablosu uyarınca belirlenir.
Boya, emaye, lake, vernikler, yapıştırıcılar, cilalar gibi parlama noktaları 23 oC'nin altında olan viskoz
alevlenebilir sıvı maddeler, Testler ve Kriterler El Kitabı Kısım III alt başlık 32.3'te öngörülen aşağıdaki
koşulların karşılanması durumunda, ambalajlama grubu III 'e atanabilirler:
(a) Viskozitesi2 ve parlama noktası aşağıdaki tabloya uygun olan:
|
Kinematik vizkozite (tahmini) v (sıfıra yakın kayma hızında) 23 °C'de mm2/s |
Akış süresi t saniye |
Ağız (akış) çapı (mm) |
Parlama noktası, kapalı- kap (°C) |
|
20 < ν ≤ 80 |
20 < t ≤ 60 |
4 |
17 üstü |
|
80 < ν ≤ 135 |
60 < t ≤ 100 |
4 |
10 üstü |
|
135 < ν ≤ 220 |
20 < t ≤ 32 |
6 |
5 üstü |
|
220 < ν ≤ 300 |
32 < t ≤ 44 |
6 |
-1 üstü |
|
300 < ν ≤ 700 |
44 < t ≤ 100 |
6 |
-5 üstü |
|
700 < ν |
100 < t |
6 |
Limitsiz |
(b) Çözücü ayırma testinde, şeffaf çözücü katmanın %3 'ten azı ayrılıyor;
(c) Karışım ya da herhangi bir ayrılan çözücü Sınıf 6.1 ya da Sınıf 8 kriterlerini karşılamıyor;
(d) Maddeler kapasitesi 450 litreden fazla olmayan kaplar içerisinde ambalajlanmıştır.
NOT: Bu hükümler aynı zamanda kuru kütlesi %12.6'yı aşmayan bir nitrojen içeriği bulunan %20'den fazla
nitroselüloz içermeyen karışımlar için de geçerlidir. Kuru kütlesi %12.6'yı aşmayan bir nitrojen içeriği
bulunan %20'den fazla fakat %55'ten fazla olmayan nitroselüloz içeren karışımlar UN No. 2059’a atanan
maddelerdir.
Parlama noktası 23 °C'nin altında olan ve şunları içeren karışımlar:
- nitrojen içeriği ne olursa olsun %55'ten fazla nitroselüloz ya da
- kuru kütlesi %12.6 üzerinde bir nitrojen içeriği bulunan %55'ten fazla olmayan nitroselüloz;
Sınıf 1 (UN No. 0340 ya da 0342) veya Sınıf 4.1 (UN No. 2555, 2556 ya da 2557) maddelerdir.
_____________________
2 Vizkozitenin saptanması: Maddenin Newton yasalarına uymadığı veya viskozitenin saptanması için akış kabının
aksi şekilde uygun olmadığı durumlarda, maddenin dinamik viskozite katsayısını belirlemek için 23 °C 'de ve kayma hızı
sayısında değişken kayma hızına sahip bir viskometre kullanılır. Elde edilen değerler, kayma hızına karşı taslak olarak
belirlenir ve daha sonra sıfır kayma hızına göre tahmini olarak hesaplanır. Bu şekilde elde edilen ve yoğunluğa bölünen
dinamik viskozite, sıfıra yakın kayma hızında görünür kinematik viskoziteyi verir.
Viskoz sıvılar
2.2.3.1.5.2'de aksi belirtilmedikçe, viskoz sıvılar:
- parlama noktası 23 °C ya da üstünde olup 60 °C'den az ya da eşit olan;
- zehirli, aşındırıcı ya da çevreye zararlı olmayan;
- nitroselülozun kuru kütlesi olarak %12.6'dan fazla nitrojen içermemesi koşuluyla %20'den fazla
nitroselüloz içermeyen ve
- kapasitesi 450 litreden fazla olmayan kaplar içerisinde ambalajlanan; şu koşullara bağlı olarak
ADR'ye tabi değildir:
(a) çözücü ayırma testinde (bkz. Testler ve Kriterler El Kitabı, Kısım III, alt bölüm 32.5.1), ayrılan
çözücü katmanının yüksekliği toplam yüksekliğin %3 'ünden azsa ve
(b) viskozite testinde akış süresi (bkz. Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, alt bölüm 32.4.3), 6
mm ağız (akış) çapıyla aşağıdaki değerlere eşit ya da bunlardan büyükse:
(i) 60 saniye ya da
(ii) viskoz sıvı Sınıf 3 maddelerin %60'ından fazlasını içermiyorsa 40 saniye.
Çevreye zararlı olan, fakat 2.2.3.1.5.1'in tüm diğer kriterlerini karşılayan viskoz sıvılar, tekli ya da iç
ambalaj başına 5 litre ya da daha az net miktar içeren tekli ya da kombine ambalajlar içerisinde
taşındıklarında, ambalajların 4.1.1.1, 4.1.1.2 ve 4.1.1.4 ila 4.1.1.8'in genel hükümlerini karşılamaları
koşuluyla ADR'nin diğer hükümlerine tabi değildir.
Ek katkılar sonucu Sınıf 3 maddeleri, Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen maddelerin ait oldukları risk
kategorilerinden farklı kategorilere girdikleri takdirde, bu karışımlar ve çözeltiler, asıl tehlike derecelerine
göre ait oldukları kayıtlara atanır.
NOT: Çözeltilerin ve karışımların (müstahzar ve atıklar gibi) sınıflandırılması için, ayrıca, bkz. 2.1.3.
Ayrıca, 2.3.3.1'e ve 2.3.4'a uygun olarak test prosedürleri uyarınca ve 2.2.3.1.1'de verilen kriterler uyarınca,
ismen belirtilen veya ismen belirtilen bir madde içeren çözeltinin veya karışımın bu Sınıfın hükümlerine
(bkz. 2.1.3) tabi olup olmayacağı belirlenebilir.
Taşıma için kabul edilmeyen maddeler
Kolayca peroksit oluşturan Sınıf 3 maddelerinin (heterosiklik, oksijenlenmiş maddeler veya eterlerle olduğu
gibi) hidrojen peroksit (H2O2) olarak hesaplanan peroksit içeriği %0,3'ten fazla ise taşıma için kabul
edilmez. Peroksit içeriği 2.3.3.3'te belirtildiği gibi belirlenmelidir.
Sınıf 3'teki kimyasal açıdan kararsız maddeler, taşıma sırasındaki normal koşullarda tehlikeli
dekompozisyon ve polimerizasyon olasılığını engelleyecek gerekli önlemlerin alındığı durumlar dışında
taşıma için kabul edilmez. Polimerizasyonu önlemeye yönelik tedbirler için, bkz. Bölüm 3.3, özel hüküm
386. Bu amaçla, tanklarda ve kaplarda bu tepkimelere yol açabilecek maddelerin bulunmamasına dikkat
edilmelidir.
Bölüm 3.2 Tablo A'da listelenmiş olanlardan başka duyarlılığı azaltılmış sıvı patlayıcılar Sınıf 3 maddesi
olarak taşıma için kabul edilmez.
Toplu kayıtların listesi
