Karayolunda Tehlikeli Madde
Taşıma için kabul edilmeyen maddeler
Sınıf 5.1'deki kimyasal olarak kararsız maddeler, taşıma sırasındaki polimerizasyonu veya tehlikeli
bozunmayı önlemek için gerekli önlemler alınmadıkça taşıma için kabul edilmez. Bu amaçla, tanklarda ve
kaplarda bu tepkimelere yol açabilecek malzemelerin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
Aşağıdaki maddeler ve karışımlar taşıma için kabul edilmez:
- Sınıf 1 zorunluluklarını (bkz. 2.1.3.7) karşılamamaları durumunda UN No. 3100'e atanan,
yükseltgen katılar, kendiliğinden ısınan, UN No. 3121'e atanan yükseltgen katılar, su ile
tepkimeye giren ve UN No. 3137'ye atanan, yükseltgen, alevlenebilir katılar;
- Stabilize olmayan hidrojen peroksit veya %60'tan fazla hidrojen peroksit içeren, stabilize
olmayan sulu hidrojen peroksit çözeltileri;
- Alevlenebilir katışkılar içeren tetranitrometan;
- %72'den fazla (kütlece) asit içeren perklorik asit çözeltileri veya sudan başka bir sıvı içeren
perklorik asit karışımları;
- %10'dan fazla asit içeren klorik asit çözeltisi veya sudan başka bir sıvı içeren klorik asit
karışımları;
- Sınıf 5.1'de yer alan UN No.1745 BROM PENTAFLORÜR, UN NO.1746 BROM
TRİFLORÜR ve UN NO.2495 İYOT PENTAFLORÜR ve Sınıf 2'de yer alan UN No.1749
KLORİN TRİFLORÜR ve UN No. 2548 KLORİN PENTAFLORÜR haricinde halojenlenmiş
flor bileşikleri;
- Amonyum klorat ve sulu çözeltileri ile kloratın bir amonyum tuzu ile karışımları;
- Amonyum klorit ve sulu çözeltileri ile kloritin bir amonyum tuzu ile karışımları;
- Amonyum tuzu ile hipoklorit karışımları;
- Amonyum bromat ve sulu çözeltileri ile bromatın bir amonyum tuzu ile karışımları;
- Amonyum permanganat ve sulu çözeltileri ile permanganatın bir amonyum tuzu ile karışımları;
- Sınıf 1 maddelerinin veya nesnelerinin bileşenlerinden biri olmadığı sürece, %0,2'den fazla
alevlenebilir madde (karbon olarak hesaplanmış herhangi bir organik madde dahil) içeren
amonyum nitrat;
- Amonyum nitrat içeriği (amonyum nitrat içeriğinin saptanmasında, karışımında moleküler
amonyum iyonu eşdeğeri bulunan tüm nitrat iyonları amonyum nitrat olarak hesaplanır) veya
Sınıf 1'e uygulanan koşullar haricinde alevlenebilir madde içeriği 307 özel hükmünde verilen
değerleri aşan gübreler;
- Amonyum nitrit ve sulu çözeltileri ile inorganik nitritin bir amonyum tuzu ile karışımları;
- Potasyum nitrat, sodyum nitrat ve bir amonyum tuzunun karışımları.
Toplu kayıtların listesi
Sınıf 5.2 Organik Peroksitler
Kriterler
Sınıf 5.2 başlığı organik peroksitler ve organik peroksit formülasyonlarını kapsar.
Sınıf 5.2 maddeleri aşağıdaki şekilde alt gruplara ayrılır:
P1 Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü gerekmeyen;
P2 Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü gereken.
Tanım
Organik peroksitler, iki değerlikli -O-O- yapısını içeren organik maddelerdir ve tek veya her iki hidrojen
atomunun organik radikallerle yer değiştirmiş olduğu hidrojen peroksit türevleri olarak düşünülebilir.
Özellikler
Organik peroksitler, normal veya yüksek sıcaklıklarda, ekzotermik bozunmaya yatkındır. Bozunma, ısı,
katışkılarla (örn., asitler, ağır-metal bileşikleri, aminler) temas, sürtünme veya darbe ile başlatılabilir.
Bozunma hızı, sıcaklık ile artar ve organik madde formülasyonuna göre değişiklik gösterir. Bozunma,
zararlı veya alevlenebilir gazların veya buharların ortaya çıkması ile sonuçlanabilir. Belli organik
peroksitlerin taşınması sırasında sıcaklık kontrol altında tutulmalıdır. Bazı organik peroksitler, özellikle bir
kap içerisinde bulunuyorlarsa, patlayarak çözünebilir. Bu özellik seyrelticilerin eklenmesiyle veya uygun
ambalajların kullanılmasıyla değiştirilebilir. Birçok organik peroksit şiddetli bir biçimde yanar. Organik
peroksitlerin gözlerle temasından kaçınılmalıdır. Bazı organik peroksitler çok kısa bir temasla bile gözün
korneasına ciddi hasarlar verebilir veya deride aşınmaya yol açabilir.
NOT: Organik peroksitlerin alevlenebilirliklerinin belirlenmesi ile ilgili test yöntemleri, Testler ve Kriterler
Elkitabı, Kısım III, alt başlık 32.4'te belirtilmiştir. Organik peroksitler ısındıkları zaman şiddetli bir
biçimde tepkimeye girdiklerinden, ISO 3679:1983'te tanımlandığı gibi küçük numuneler kullanılarak
parlama noktalarının tespiti önerilir.
Sınıflandırma
Herhangi bir organik peroksit, organik peroksit formülasyonu aşağıdakileri içermediği sürece, Sınıf 5.2
içerisinde sınıflandırılır:
(a) %1,0 'dan fazla hidrojen peroksit içermeyen organik peroksitlerden en fazla %1,0 mevcut
oksijen
(b) %1,0 'dan fazla ama %7,0'den düşük hidrojen peroksit içermeyen organik peroksitlerden en
fazla 0.5 mevcut oksijen
NOT: Bir organik peroksit formülasyonunun mevcut oksijen içeriği (%) aşağıdaki formül ile verilmiştir
16 × Σ (ni × ci /mi)
Bu denklemde:
ni = Organik peroksit i 'nin molekül başına peroksijen grubu sayısı;
ci = Organik peroksit i 'nin konsantrasyonu (% kütle) ve
mi = Organik peroksit i 'nin moleküler kütlesi.
Organik peroksitler, arz ettikleri tehlike derecelerine göre yedi tipe ayrılır. Organik peroksit tipleri, teste
tabi tutulduğu ambalaj içinde taşınmasına izin verilmeyen A tipinden, Sınıf 5.2'in hükümlerine tabi
olmayan G tipine kadar değişir. B tipi ve F arasındaki sınıflandırma, bir ambalaj içerisinde bulunmasına
izin verebilecek azami miktar ile doğrudan doğruya ilişkilidir. 2.2.52.4'te listelenen maddelerin
sınıflandırılmasında uygulanacak prensipler, Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım II'de verilmiştir.
Sınıflandırılmış ve 2.2.52.4'te listelenen ambalajlarda taşınmasına izin verilmiş organik peroksitlerin,
4.1.4.2, ambalajlama talimatı IBC520'de listelenen, IBC'lerde taşınmasına izin verilmiş olanlar ve Bölüm
4.2 ve 4.3 uyarınca tanklarda taşınmasına izin verilmiş olanlar 4.2.5.2, portatif tank talimatı T23'te
listelenmiştir. Listede yer alan, izin verilmiş her madde, Bölüm 3.2 Tablo A'da (UN No. 3101 ila 3120)
genel bir kayda atanmıştır ve ilgili ikincil riskler ve taşıma bilgisini içeren dipnotlar verilmiştir.
Bu genel kayıtlar aşağıdakileri belirtir:
- Organik peroksit tipi (B ila F) (bkz. yukarıdaki 2.2.52.1.6);
- Fiziksel hal (sıvı/katı) ve
- Sıcaklık kontrolü (gerektiğinde), bkz. 2.2.52.1.15 ila 2.2.52.1.18.
Bu formülasyonların karışımları, en tehlikeli bileşenin organik peroksit tipi ile aynı şekilde
sınıflandırılabilir ve bu tip için verilen taşıma koşullarına göre taşınabilir. Ancak, iki kararlı bileşenin ısıl
olarak daha az kararlı bir karışım oluşturabileceği için, karışımın kendiliğinden hızlanan bozunma sıcaklığı
(SADT) belirlenir ve gerekliyse, 2.2.52.1.16 uyarınca SADT'den kontrol ve tehlike sıcaklıkları türetilir.
2.2.52.4, 4.1.4.2, ambalajlama talimatı IBC520'de veya 4.2.5.2, portatif tank talimatı T23'te listelenmemiş
kendiliğinden tepkimeye giren maddelerin sınıflandırılması ve toplu bir kayda atanması, menşe ülkenin
yetkili makamı tarafından test raporuna bağlı olarak yapılır. Onay beyanı, sınıflandırma ve ilgili taşıma
koşullarını içerir. Menşe ülke ADR'ye Taraf Ülke değilse, taşıma koşulları ve sınıflandırma sevkiyatin ilk
ulaşacağı ADR Taraf Ülkesinin yetkili makamı tarafından belirlenir.
Test sonuçlarının tümünün elde olmadığı ve ek testler veya incelemeler için taşınması gereken, 2.2.52.4'te
listelenmemiş organik peroksitlerin veya organik peroksit formülasyonlarının numuneleri, aşağıdaki
koşulların sağlanması şartıyla, organik peroksitler için C tipindeki uygun kayıtlardan birine atanır:
- Mevcut veriler, numunenin, organik peroksit B tipinden daha tehlikeli olmadığını gösterir;
- Numune, ambalajlama yöntemi OP2'ye göre ambalajlanmış ve her taşıma ünitesi için miktar 10
kg. ile sınırlıdır;
- Mevcut veriler, kontrol sıcaklığının, varsa, herhangi bir tehlikeli bozunmayı önleyecek kadar
düşük ve herhangi tehlikeli bir faz ayrışmasını önleyecek kadar yüksek olduğunu gösterir.