Buharların solunması yoluyla zehirlilik
Zehirli buharlar ortaya çıkaran sıvılar için "V", 20 °C ve standart atmosfer basıncındaki doygun buhar konsantrasyonunu (ml/m3 hava cinsinden) (uçuculuk) ifade eder ve bu sıvılar aşağıdaki gruplarda sınıflandırılır:
|
|
Ambalajlama grubu
|
|
|
Yüksek derecede
zehirli
|
I
|
V ≥ 10 LC50 ve LC50 ≤ 1 000 ml/m3 olduğunda
|
|
Zehirli
|
II
|
V ≥ LC50 ve LC50 ≤ 3 000 ml/m3 olduğunda ve ambalajlama grubu I'in kriterleri karşılanmadığında
|
|
Az derecede zehirli
|
IIIa
|
V ≥ 1/5 LC50 ve LC50 ≤ 5 000 ml/m3 olduğunda ve ambalajlama grubu I'in ve II'nin kriterleri
|
a Göz yaşartıcı gaz maddeler, zehirliliklerine ilişkin veriler ambalajlama grubu III kriterlerine denk düşse de, ambalajlama grubu II'ye dahil edilir.
Buharların solunması yoluyla zehirlilik için geçerli olan bu kriterler, 1 saatlik maruz kalmaya ilişkin LC50 verilerini temel alır ve bu gibi bilgiler mevcut olduğu takdirde kullanılır.
Bununla birlikte, yalnızca 4 saatlik maruz kalmaya ilişkin LC50 verilerinin mevcut olması halinde, bu sayılar iki ile çarpılarak çarpım yukarıdaki kriterler yerine konabilir; yani (4 saatlik) LC50 değeri 2 ile çarpıldığında (1 saatlik) LC50 değerine eşdeğer kabul edilir.
Bu şekilde, kolay sınıflandırmaya yardımcı olmak üzere kriterler grafiksel olarak gösterilmiştir. Ancak, grafik kullanımına özgü yaklaşık değer alma nedeniyle, grup sınır çizgileri üzerine veya yakınına düşen maddeler sayısal değerler alınarak denetlenir.
BUHARLARIN SOLUNMASI YOLUYLA ZEHİRLİLİK GRUP SINIRLARI
Sıvı karışımları
Solunduğunda zehirli olan sıvı karışımları, aşağıdaki kriterler uyarınca ambalajlama gruplarına ayrılır:
Zehirli bileşen maddelere ilişkin LC50 verileri olmadığında, karışım aşağıdaki eşik zehirlilik testlerine
dayanılarak bir gruba atanabilir. Bu eşik testleri kullanıldığında, en kısıtlayıcı grup saptanır ve karışımın
taşınmasında bu grup kullanılır.
Bir karışım, yalnızca aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması durumunda ambalajlama grubu I'e
atanır:
(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 1000 ml/m3
buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5
dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem
süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 1000
ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;
(b) Sıvı karışımı ile denge halinde bir buhar numunesi, 9 eşit hacimdeki hava ile seyreltilerek test
atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde
bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha
fazlası öldüğü takdirde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerinin 10 katına eşit veya
daha fazla olduğu varsayılır.
Bir karışım, aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması ve ambalajlama grubu I kriterlerini
karşılamaması durumunda, ambalajlama grubu II'ye atanır:
(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 3000 ml/m3
buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5
dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem
süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 3000
ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;
(b) Sıvı karışımı ile denge halindeki bir buhar numunesi bir test atmosferi oluşturmak için
kullanılır. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14
gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü
takdirde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerine eşit veya daha fazla olduğu
varsayılır.
Bir karışım, aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması ve ambalajlama grubu I ve II kriterlerini
karşılamaması durumunda, ambalajlama grubu III'e atanır:
(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 5000 ml/m3
buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5
dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem
süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 5000
ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;
(b) Sıvı karışımın buhar konsantrasyonu (uçuculuk) ölçülür ve buhar konsantrasyonunun 1000
ml/m3 veya daha fazla olması halinde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerinin 1/5'ine
eşit veya daha fazla olduğu varsayılır.
Karışımların oral ve dermal zehirliliğini belirleme yöntemleri
Oral ve dermal zehirlilik kriterleri (bkz. 2.2.61.1.3) uyarınca, Sınıf 6.1'deki karışımlar sınıflandırılırken ve
uygun ambalajlama gruplarına atanırken, karışımın akut LD50 değerinin belirlenmesi gerekir.
Bir karışım tek bir aktif madde içeriyorsa ve bu bileşenin LC50 değeri biliniyorsa, taşınan asıl karışımda
güvenilir akut ağız ve deri yoluyla zehirlilik değeri yokluğunda aşağıdaki yöntemle akut veya dermal LD50
değeri bulunabilir:
Karışım birden fazla etken madde içeriyorsa, karışımın oral ve dermal LD50 değerini belirlemek için
kullanılabilecek üç yaklaşım vardır. Tercih edilen yöntem, taşınan asıl karışımın güvenilir akut oral ve
dermal zehirlilik değerinin elde edilmesidir. Güvenilir, kesin veri elde edilemiyorsa, aşağıdaki
yöntemlerden biri kullanılabilir:
(a) Karışımın en tehlikeli bileşenine göre formülasyon sınıflandırılır, sanki bu bileşen tüm aktif
bileşenlerin toplam konsantrasyonu kadar bir konsantrasyona sahip olduğu düşünülür veya
(b) Aşağıdaki formül uygulanır:
bu denklemde:
C = Karışımda A, B, …., Z bileşenlerinin konsantrasyon yüzdesi;
T = A, B, ... Z bileşenlerinin oral LD50 değerleri;
TM = Karışımın oral LD50 değeri.
NOT: Bu bilginin tüm bileşenler için aynı türlerde mevcut olması halinde, bu formül ayrıca
dermal zehirlilik için de kullanılabilir. Bu formülün kullanımı herhangi bir tesir arttırıcı veya
olağanüstü durumda göz önünde bulundurulmaz.
Pestisitlerin sınıflandırılması
Sınıf 6.1'de sınıflandırılan ve LC50 ve/veya LD50 değerleri bilenen tüm etken pestisit maddeleri ve bunların
müstahzarları 2.2.61.1.6 ila 2.2.61.1.9'da verilen kriterlere göre uygun ambalajlama grupları altında
sınıflandırılır. İkincil riskler olarak karakterize edilen maddeler ve müstahzarlar, tehlike önceliklerine göre
Tablo 2.1.3.10 uyarınca uygun ambalajlama gruplarında sınıflandırılır.
Pestisit müstahzarı için oral veya dermal LD50 değeri bilinmiyorsa, ancak bu etken maddenin (maddelerin)
LD50 değeri biliniyorsa, müstahzarın LD50 değeri 2.2.61.1.10'daki prosedürler uygulanarak elde edilebilir.
NOT: Birkaç yaygın pestisitin LD50 zehirlilik verileri, Uluslararası Kimyasal Güvenlik Programı, Dünya
Sağlık Örgütü (WHO), 1211 Cenevre 27, İsviçre'den temin edilebilecek "WHO tarafından tavsiye edilen
Tehlikelerine göre Pestisitlerin Sınıflandırılması ve Sınıflandırma Yönetmelikleri" belgesinin en güncel
basımından elde edilebilir. Bu belge pestisitler için LD50 verilerinin kaynağı olarak kullanılabilir, ancak
sınıflandırma sistemi ADR'nin zorunluluklarına uygun olarak yapılan pestisitlerin taşıma sınıflandırması
veya pestisitlerin ambalajlama gruplarına atanması için kullanılmaz.
Pestisitlerin taşınmasında kullanılan uygun sevkiyat adı, pestisitin etken madde içeriği temelinde, fiziksel
hali ve gösterebileceği olası her türlü ikincil riske (bkz. 3.1.2) göre seçilir.
Ek katkılar sonucu Sınıf 6,1 maddeleri, Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen maddelerin ait oldukları risk
kategorilerinden farklı kategorilere girdikleri takdirde, bu karışımlar ve çözeltiler, asıl tehlike derecelerine
göre ait oldukları kayıtlara atanır.
NOT: Çözeltilerin ve karışımların (müstahzarlar ve atıklar gibi) sınıflandırılması için, ayrıca, bkz. 2.1.3.
2.2.61.1.6 ila 2.2.61.1.11 kriterleri temelinde, ismen belirtilen bir çözelti veya karışımın veya ismen
belirtilen bir madde içeren karışımın yapısının, bu Sınıfın zorunluluklarına tabi olup olmadığı belirlenebilir.
