Karayolunda Tehlikeli Madde
Dağılmayan veya benzer katı malzeme içeren numunelerde, bir özütleme değerlendirmesi aşağıdaki şekilde
yapılır:
(a) Numune, çevre sıcaklığında, 7 gün boyunca suda tutulur. Testte kullanılan suyun hacmi, 7
günlük test süresinin sonunda kalan emilmemiş ve tepkimeye girmemiş suyun serbest hacminin,
en az katı test örneğinin hacminin %10'u olmasını sağlayacak kadar olmalıdır. Suyun 20 °C'deki
ilk pH'ı 6-8, azami iletkenliği 1 mS/m olmalıdır;
(b) Numunenin bulunduğu su sonra (50 ± 5) °C'ye kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta 4 saat kadar tutulur;
(c) Sonra suyun aktivitesi belirlenir;
(d) Daha sonra numune sıcaklığı 30 °C'den az olmayan ve bağıl nemi %90'dan az olmayan durgun
havada en az 7 gün süreyle tutulur;
(e) Numune, yukarıdaki (a) şıkkında belirtilen aynı özelliklere sahip suya daldırılır ve numunenin
bulunduğu su (50 ± 5) °C'ye kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta 4 saat tutulur;
(f) Sonra suyun aktivitesi belirlenir;
Sızdırmaz kapsül içinde radyoaktif veya benzer malzeme içeren numuneler için özütleme değerlendirmesi
ya da bir hacimsel sızıntı değerlendirmesi aşağıdaki gibi yapılır:
(a) Özütleme değerlendirmesi aşağıdaki adımları içerir:
(i) numune, ortam sıcaklığında boyunca suda tutulur. Suyun 20 °C'deki ilk pH'ı 6-8,
azami iletkenliği 1 mS/m olmalıdır;
(ii) Numunenin bulunduğu su sonra (50 ± 5) °C'ye kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta 4 saat
kadar tutulur;
(iii) Sonra suyun aktivitesi belirlenir;
(iv) Daha sonra numune sıcaklığı 30 °C'den az olmayan ve bağıl nemi %90'dan az
olmayan durgun havada en az 7 gün süreyle tutulur;
(v) (i), (ii) ve (iii)'deki süreçler tekrarlanır;
(b) Alternatif hacimsel sızıntı değerlendirmesi, yetkili kurumca kabul edilebilir olmaları koşuluyla
ISO 9978:1992 "Radyasyondan Korunma - Sızdırmaz Radyoaktif Kaynaklar - Sızdırmazlık test
yöntemleri"nde tarif edilen herhangi bir testi içerir.
Düşük oranda dağılabilir radyoaktif malzeme
Düşük oranda dağılabilir radyoaktif malzeme için tasarım, çok taraflı onay gerektirir. 6.4.8.14 hükümleri
göz önünde bulundurulduğunda, bir ambalajdaki bu düşük oranda dağılabilir radyoaktif malzemenin toplam
miktarı aşağıdaki zorunluluklara uyacak şekildedir:
(a) Korumasız radyoaktif malzemeden 3 m. uzaklıkta radyasyon seviyesi 10 mSv/h'yi geçmez;
(b) 6.4.20.3'te ve 6.4.20.4'te belirtilen testlere tabi tutulduğunda, 100 μm aerodinamik eşdeğer çapa
kadar gaz ve partikül halinde havaya salınım 100 A2 değerini geçmez. Her test için ayrı bir
numune kullanılabilir;
(c) 2.2.7.2.3.1.4'te belirtilen teste tabi tutulduğunda, sudaki aktivitesi 100 A2 değerini geçmez. Bu
test uygulanırken, yukarıdaki (b)'de belirtilen testlerin zarar verici etkileri göz önünde
bulundurulmalıdır.
Düşük oranda dağılabilir radyoaktif malzeme aşağıdaki şekilde test edilir:
Düşük oranda dağılabilir radyoaktif malzeme içeren veya benzer numune, 6.4.20.3'te belirtilen geliştirilmiş
ısı testine ve 6.4.20.4'te belirtilen darbe testine tabi tutulur. Her test için farklı bir numune kullanılabilir.
Numune, her testin ardından 2.2.7.2.3.1.4'te belirtilen özütleme testine tabi tutulur. Her testten sonra,
2.2.7.2.3.4.1'ün geçerli zorunluluklarına uyulup uyulmadığı saptanır.
6.4.12.1 ve 6.4.12.2'ye uygun olarak, 2.2.7.2.3.4.1'deki ve 2.2.7.2.3.4.2'deki performans standartlarına
uyulduğu gösterilir.
Bölünebilir malzeme
Aşağıda yer alan (a) ila (f) alt paragraflarının hükümlerinden biri tarafından muaf tutulmadığı ve 7.5.11
CV33 (4.3) gerekliliklerine tabi olarak taşınmadığı takdirde, bölünebilir malzeme ile bölünebilir malzeme
içeren ambalajlar, Tablo 2.2.7.2.1.1'e uygun olarak "BÖLÜNEBİLİR" şeklindeki ilgili kayıt altında
sınıflandırılır. Hükümde ambalajlanmamış malzemeye özel olarak izin verilmediği takdirde, tüm hükümler
sadece 6.4.7.2 gerekliliklerini karşılayan ambalajlar içerisindeki malzeme için geçerlidir.
(a) Bölünebilir nüklidlerin malzemeye homojen dağılması kaydıyla, kütlece azami %1'e kadar
uranyum-235 içerisinde zenginleştirilmiş ve uranyum-235 kütlesinin %1'ini geçmeyen toplam
plütonyum ve uranyum-233 içeriği olan uranyum. Ayrıca, uranyum-235 metalik, oksit veya
karbür biçimde bulunuyorsa, kafes yapı oluşturmaz;
(b) Kütlece azami %2'ye kadar uranyum-235 içerisinde zenginleştirilmiş ve uranyum kütlesi
%0,002'yi geçmeyen toplam plütonyum ve uranyum-233 içeriği olan ve asgari azot - uranyum
(N/U) atom oranı 2 olan uranil nitrat sıvı çözeltileri;
(c) Aşağıdaki koşullara bağlı olarak kütlece maksimum %5 uranyum-235 zenginleştirmesine sahip
uranyum:
(i) Ambalaj başına 3,5 g'dan fazla uranyum-235 bulunmaz.
(ii) Toplam plütonyum ve uranyum-233 içeriği, ambalaj başına uranyum-235 kütlesinin
%1'ini aşmaz.
(iii) Ambalajın taşınması 7.5.11 CV33 (4.3) (c)'de verilen sevkiyat sınırına tabidir;
(d) Ambalajın 7.5.11 CV33 (4.3) (d)'de verilen sevkiyat sınırına tabi olarak taşınması koşuluyla
ambalaj başına toplam kütlesi 2,0 g'dan fazla olmayan bölünebilir nüklidler;
(e) 7.5.11 CV33 (4.3) (e)'de verilen sınırlara tabi olarak taşınması koşulu ambalajlı ya da
ambalajsız halde toplam kütlesi 45 g'dan fazla olmayan bölünebilir nüklidler;
(f) 7.5.11 CV33 (4.3) (b), 2.2.7.2.3.6 ve 5.1.5.2.1 gerekliliklerini karşılayan bir bölünebilir
malzeme.
2.2.7.2.3.5 (f) kapsamında "BÖLÜNEBİLİR" sınıflandırmasından muaf tutulan bir bölünebilir malzeme,
aşağıdaki koşullar altında birikim kontrolüne gerek olmaksızın alt kritik olacaktır:
(a) 6.4.11.1 (a) koşulları;
(b) Ambalajlar için 6.4.11.12 (b) ve 6.4.11.13 (b)de belirtilen değerlendirme hükümleriyle tutarlı
koşullar.
Ambalajların veya ambalajlanmamış malzemelerin sınıflandırılması
Bir ambalajdaki radyoaktif malzeme miktarı, ambalaj tipi için aşağıda belirtilen ilgili limitleri
geçmemelidir.
Adi paket sınıflandırması
Aşağıdaki koşullardan birini karşılaması halinde, bir ambalaj adi paket olarak sınıflandırılabilir:
(a) Radyoaktif malzeme içermiş olan boş bir ambalaj olması;
(b) Tablo 2.2.7.2.4.1.2'nin (2) ve (3) sütunlarında belirtilen aktivite sınırlarını aşmayan aletler ya da
nesneler içermesi;
(c) Doğal uranyum, fakirleştirilmiş uranyum ya da doğal toryumdan imal edilmiş nesneler
içermesi;
(d) Tablo 2.2.7.2.4.1.2'nin (4) sütununda belirtilen aktivite limitlerini aşmayan radyoaktif malzeme
içermesi ya da
(e) Tablo 2.2.7.2.4.1.2'nin (4) sütununda belirtilen aktivite limitlerini aşmayan, 0,1 kg'dan daha az
uranyum hekzaflorür içermesi.
Dış yüzeyinin herhangi bir yerinde radyasyon seviyesi 5 μSv/h'yi geçmiyorsa, radyoaktif malzeme içeren
bir ambalaj, adi paket olarak sınıflandırılabilir.
Tablo 2.2.7.2.4.1.2: Adi paketler için aktivite limitleri
|
İçeriklerin fiziksel hali |
Aletler |
veya nesneler |
Malzeme Ambalajı sınırları a |
|
Kalem sınırları a |
Ambalaj sınırları a |
||
|
(1) |
(2) |
(3) |
(4) |
|
Katılar |
|
|
|
|
özel biçimde |
10-2 A1 |
A1 |
10-3 A1 |
|
diğer biçimlerde |
10-2 A2 |
|
10-3 A2 |
|
Sıvılar |
10-3 A2 |
10-1 A2 |
10-4 A2 |
|
Gazlar |
|
|
|
|
trityum |
2 x 10-2 A2 |
2 x 10-1 A2 |
2 x 10-2 A2 |
|
özel biçimde |
10-3 A1 |
10-2 A1 |
10-3 A1 |
|
diğer biçimlerde |
10-3 A2 |
10-2 A2 |
10-3 A2 |
a Radyonüklid karışımları için, bkz 2.2.7.2.2.4 ila 2.2.7.2.2.6.
Bir cihazın veya imal edilmiş başka bir nesnenin bir bileşenini veya ekini oluşturan radyoaktif malzeme,
aşağıdaki koşulları yerine getirmek şartıyla, UN No. 2911 RADYOAKTİF MADDE, ADİ PAKET -
ALETLER veya NESNELER kaydı altında sınıflandırılabilir:
(a) Herhangi bir ambalajlanmamış alet veya nesnenin dış yüzeyindeki herhangi bir noktadan
itibaren 10 cm mesafedeki radyasyon seviyesi 0,1 mSv/h'den fazla olmamalıdır;
(b) Her alet veya nesne, aşağıda yer alanlar hariç olmak üzere dış yüzeyinde "RADYOAKTİF"
işaretini taşımalıdır
(i) radyolüminesan saat parçaları ya da cihazları;
(ii) söz konusu ürünlerin, radyoaktif malzeme varlığına ilişkin bir uyarı ambalaj ağzında
görülebilecek şekilde iç yüzeyinde "RADYOAKTİF" işaretini taşıyan bir ambalaj
içerisinde taşınması koşuluyla, 1.7.1.4 (e) uyarınca yasal onay alınmış ya da ayrı
olarak Tablo 2.2.7.2.2.1'de (sütun 5) yer alan muaf sevkiyata yönelik aktivite limitini
aşmayan tüketici ürünleri ve
(iii) söz konusu ürünlerin, radyoaktif malzeme varlığına ilişkin bir uyarı ambalaj ağzında
görülebilecek şekilde iç yüzeyinde "RADYOAKTİF" işaretini taşıyan bir ambalaj
içerisinde taşınması koşuluyla, "RADYOAKTİF" işaretini taşıyamayacak kadar küçük
olan diğer aletler ya da nesneler;
(c) Aktif madde, aktif olmayan bileşenlerle tamamıyla kapatılmış olmalıdır (tek işlevi radyoaktif
malzemeleri içermek olan cihazlar, alet veya imal edilmiş nesne olarak kabul edilmemelidir);
(d) Her bir ayrı parça ve ambalaj, sırasıyla Tablo 2.2.7.2.4.1.2 sütun 2'de ve 3'te belirtilen limitlere
uymalıdır.
Ambalajın aşağıdaki koşulları karşılaması şartıyla, 2.2.7.2.4.1.3'te belirtilenlerden farklı biçimlerdeki ve
Tablo 2.2.7.2.4.1.2 sütun 4'te belirtilen limitleri aşmayan bir aktiviteye sahip radyoaktif malzeme, UN No.
2910 RADYOAKTİF MALZEME, ADİ PAKET - SINIRLI MALZEME MİKTARI kaydı altında
sınıflandırılabilir:
(a) Ambalaj, rutin taşıma koşullarında radyoaktif içeriğini muhafaza etmelidir;
(b) Ambalaj, aşağıdaki kısımların birinde "RADYOAKTİF" işaretini taşır:
(i) Radyoaktif malzeme varlığına ilişkin bir uyarının ambalaj ağzında görülebileceği
şekilde bir iç yüzeyinde ya da
(ii) Bir iç yüzeyin işaretlenmesinin mümkün olmadığı durumda ambalajın dış tarafında.
Aşağıda yer alan koşullara bağlı olarak, Tablo 2.2.7.2.4.1.2'nin 4. Sütununda belirtilen sınırları aşmayan
uranyum hekzaflorür, UN 3507 URANYUM HEKZAFLORÜR, RADYOAKTİF MADDE, ADİ PAKET,
ambalaj başına 0,1 kg'dan daha az, bölünebilir olmayan ya da istisnai bölünebilir altında sınıflandırılabilir:
(a) Ambalaj içerisindeki uranyum hekzaflorür kütlesinin 0,1 kg'dan az olması;
(b) 2.2.7.2.4.5.2 ve 2.2.7.2.4.1.4 (a) ve (b) koşullarının karşılanması.