Parlama noktasının saptanması
Alevlenebilir sıvıların parlama noktasının saptanması için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
Uluslararası standartlar:
ISO 1516 (Parlama/parlamama noktası tayini - Kapalı kap denge yöntemi)
ISO 1523 (Parlama noktası tayini - Kapalı kap denge yöntemi)
ISO 2719 (Parlama noktası tayini - Pensky Martens Kapalı Kap Metodu)
ISO 13736 (Parlama noktası tayini - Abel Kapalı Kap Metodu)
ISO 3679 (Parlama noktası tayini - Hızlı denge kapalı kap yöntemi)
ISO 3680 (Parlama/parlamama noktası tayini - Hızlı denge kapalı kap yöntemi)
Ulusal standartlar:
American Society for Testing Materials International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West
Conshohocken, Pennsylvania, USA 19428-2959:
ASTM D3828-07a, Standard Test Methods for Flash Point by Small Scale Closed-Cup Tester
ASTM D56-05, Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed-Cup Tester
ASTM D3278-96(2004)e1, Standard Test Methods for Flash Point of Liquids by Small Scale Closed-Cup
Apparatus
ASTM D93-08, Standard Test Methods for Flash Point by Pensky-Martens Closed-Cup Tester
Association française de normalisation, AFNOR, 11, rue de Pressense, F-93571 La Plaine Saint-Denis
Cedex:
French standard NF M 07 - 019
French standards NF M 07 - 011 / NF T 30 - 050 / NF T 66 - 009
French standard NF M 07 - 036
Deutsches Institut für Normung, Burggrafenstr. 6, D-10787 Berlin:
Standard DIN 51755 (flash-points below 65 °C)
State Committee of the Council of Ministersfor Standardization, RUS-113813, GSP, Moscow, M-49
Leninsky Prospect, 9:
GOST 12.1.044-84
Çözücü içeren boya, zamk ve benzeri viskoz ürünlerin parlama noktasını belirlemek için, aşağıdaki
standartlara uygun biçimde, yalnızca viskoz sıvıların parlama noktasını saptamaya uygun test yöntemleri ve
aparatlar kullanılır:
(a) Uluslararası Standart ISO 3679: 1983;
(b) Uluslararası Standart ISO 3680: 1983;
(c) Uluslararası Standart ISO 1523: 1983;
(d) Uluslararası standartlar EN ISO 13736 ve EN ISO 2719, Yöntem B.
2.3.3.1.1'de listelenen standartlar, yalnızca belirtilen parlama noktası aralıklarında kullanılır. Kullanılacak
standardın seçiminde, madde ile örnek tutucu arasındaki kimyasal tepkime olasılığı düşünülmelidir. Aparat
güvenliğe uygun olarak hava akımı almayacak şekilde yerleştirilir. Güvenlik amacıyla organik peroksitler
ve kendiliğinden tepkimeye giren maddeler (ayrıca "enerjik" maddeler olarak da bilinir) veya zehirli
maddeler için yaklaşık 2 ml gibi küçük boyutta numune kullanılan bir yöntem uygulanır.
Dengesizlik yöntemiyle belirlenen parlama noktası 23 ± 2 °C veya 60 ± 2 °C olarak bulunursa, her sıcaklık
aralığı için denge yöntemi ile doğrulanır.
Alevlenebilir bir sıvının sınıflandırılmasında bir uyuşmazlık olduğu takdirde, parlama noktası kontrol
testinin sonuçları 2.2.3.1'de verilen sınırlardan (sırasıyla 23 °C ve 60 °C) 2 °C'den fazla sapmıyorsa,
gönderenin önerdiği sınıflandırma kabul edilir. Sapma, 2 °C'den fazla ise ikinci bir kontrol testi yapılır ve
iki testten elde edilen parlama noktalarından en küçüğü benimsenir.
Başlangıç kaynama noktasının saptanması
Alevlenebilir sıvıların başlangıç kaynama noktasının saptanması için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
Uluslararası standartlar:
ISO 3924 (Petrol ürünleri - Kaynama sıcaklığı aralığının tayini - Gaz kromatografi yöntemi)
ISO 4626 (Uçucu organik sıvılar - Ham madde olarak kullanılan organik çözücülerin kaynama aralığı
tayini)
ISO 3405 (Petrol ürünleri - Atmosfer basıncında damıtma özelliklerinin tayini)
Ulusal standartlar:
American Society for Testing Materials International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West
Conshohocken, Pennsylvania, USA 19428-2959:
ASTM D86-07a, Standard Test Method for Distillation of Petroleum Products at Atmospheric Pressure
ASTM D1078-05, Standard Test Method for Distillation Range of Volatile Organic Liquids
Kabul edilebilir diğer yöntemler:
440/20081 sayılı Komisyon Tüzüğü (AT) Eki Kısım A'da belirtilen yöntem A.2.
________________
1 Kimyasalların Kaydına, Değerlendirilmesine, İznine ve Kısıtlanmasına (REACH) ilişkin Avrupa Parlamentosu ve
Konseyi'nin 1907/2006 sayılı Tüzüğüne (AT) uygun olarak test yöntemleri sunan 440/2008 sayılı, 30 Mayıs 2008 tarihli
Komisyon Tüzüğü (AT) (Avrupa Birliği Resmi Gazetesi, No. L 142, 31.05.2008, sayfa 1-739 ve No. L 143, 03.06.2008, sayfa
55).
Peroksit içeriğinin saptanmasına ilişkin test
Bir sıvının peroksit içeriğinin saptanması için aşağıdaki prosedür kullanılır:
Titre edilecek sıvıdan p kadar bir miktar (5 gram civarında, 0,01 hassaslığında tartılmış) bir Erlenmeyer
kabına konur; 20 cm3 asetik anhidrit ve 1 gram kadar toz halindeki katı potasyum iyodür eklenir; kap
çalkalanır ve 10 dakika sonra, yaklaşık 60 °C'ye 3 dakika boyunca ısıtılır. 5 dakika süresince soğumaya
bırakıldıktan sonra 25 cm3 su eklenir. Bundan sonra yarım saat bekletilir ve hiç indikatör eklenmeden,
desinormal sodyum tiyosülfat çözeltisi ile serbest kalan iyodun titrasyonu yapılır; renginin solması,
tepkimenin bittiğini gösterir. Gereken tiyosülfat çözeltisinin cm3 cinsinden hacmi, n olarak kabul edilirse,
numunedeki peroksit yüzdesi (H2O2 olarak hesaplanmış) şu formülle hesaplanır:
17n
---
100p
Akışkanlığın saptanmasına ilişkin test
Bir sıvının, viskoz veya macunsu maddelerin ve karışımlarının akışkanlığını saptamak için aşağıdaki deney
yöntemi kullanılır.
Test aparatları
47,5 g ± 0,05 g'lık bir kılavuz çubuğu olan ve ISO 2137:1985'e uygun ticari penetrometre; koni şeklinde
delikleri ve 102,5 g ± 0,05 g'lık kütlesi olan duralumin elekli disk (bkz. Şekil 1); numunenin alınması için,
72 mm ila 80 mm'lik iç çapı olan karışım kabı.
Test prosedürü
Ölçümden en az yarım saat önce numune karışım kabına dökülür. Bundan sonra kap hava ve su
geçirmeyecek şekilde kapatılır ve ölçüme kadar bekletilir. Hava ve su geçirmeyecek şekilde kapatılmış
karışım kabındaki numune 35 °C ± 0,5 °C sıcaklığa kadar ısıtılır ve ölçümden hemen önce (iki dakikadan
fazla olamaz) penetrometre tablası üzerine yerleştirilir. Bundan sonra, elek diskin S noktası, sıvı yüzeyi ile
temas ettirilir ve batma hızı ölçülür.
Test sonuçlarının değerlendirilmesi
Merkezi S noktası numune yüzeyi ile temas ettirildikten sonra, kadranlı göstergenin gösterdiği batma
aşağıdaki gibi olduğu takdirde, bir madde macun kıvamındadır:
(a) 5 sn ± 0,1 sn yükleme süresi sonunda gösterge 15,0 mm ± 0,3 mm'den az ise veya
(b) 5 sn ±0,1 sn yükleme süresi sonunda gösterge 15,0 mm ± 0,3 mm'den fazla fakat bir 55 sn ± 0,5
sn sonra ilave batma 5,0 mm ± 0,5 mm'den az ise.
NOT: Maddelerin bir akış noktası olduğu durumda, genellikle kararlı bir seviye yüzeyi elde etmek ve bu
yüzden S noktasıyla temas için tatmin edici bir ilk ölçüm koşullarını sağlamak imkânsızdır. Bunun da
ötesinde, bazı numunelerde, elek diskin darbesi yüzeyde elastik bir bozulmaya yol açabilir ve ilk bir kaç
saniyede, daha derin bir batmaya neden olabilir. Bu durumların hepsinde, yukarıdaki paragraf (b)'de
verilen değerlendirmeyi yapmak uygun olabilir.
Şekil 1 - Penetrometre
Belirtilmeyen toleranslar ± 0,1 mm'dir
Sınıf 4.2'de ve 4.3'te yer alan organometalik maddelerin sınıflandırılması
Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, başlık 33'teki N.1 ila N5 testleri uyarınca belirlenen özelliklerine
bağlı olarak, organometalik maddeler Şekil 2.3.5'te verilen akış şemasına göre uygun olduğu üzere Sınıf 4.2
ve 4.3 altında sınıflandırılır.
NOT 1: Diğer özelliklerine ve tehlike tablosundaki önceliğine (bkz. 2.1.3.10) göre, organometalik
maddelerin uygun görüldüğü üzere diğer sınıflar altında sınıflandırılması gerekebilir.
NOT 2: Kendinden yanmaya eğilimli olmayan, su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa
çıkarmayan, konsantrasyonlardaki organometalik bileşikli alevlenebilir çözeltiler Sınıf 3 maddeleridir.
Şekil 2.3.5: Sınıf 4.2’de ve 4.3’te yer alan organometalik maddelerin
sınıflandırılması ile ilgili akış şeması b
________________
a Geçerliyse ve teste uygunsa, tepkime özelliklerini dikkate alarak, sınıf 6.1 ve 8 özellikleri, tehlike önceliği tablosu
2.1.3.10 uyarınca göz önünde bulundurulmalıdır.
b N.1 ila N.5 test yöntemleri, Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 33'te bulunabilir.
Sınırlı ve istisnai miktarlara ilişkin olarak tehlikeli malların listesi, özel hükümler ve muafiyetler
GENEL
Önceki Maddeler
Sonraki Maddeler