Karayolunda Tehlikeli Madde
Bu bölüm Sınıf 1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2, 6.1, 6.2, 7, 8 ve 9'a ait maddelerin taşınması için portatif
tankların kullanılmasıyla ilişkili genel hükümlere yer vermektedir. Bu genel hükümlere ek olarak portatif
tanklar, 6.7.2'de ayrıntıları verilen tasarım, yapım, muayene ve test zorunluluklarına uygunluk göstermelidir.
Maddeler, Bölüm 3.2. Tablo A, Sütun (10)'da belirtilen, 4.2.5.2.6'da (T1 ila T23) tanımlanan ilgili portatif
tank talimatlarına ve her bir madde için Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (11)'de öngörülen ve madde 4.2.5.3'te
tanımlanan özel portatif tank hükümlerine uygun olarak taşınmalıdır.
Taşıma sırasında portatif tanklar, yanlamasına ve boylamasına darbeler ile devrilme sonucu tank
gövdesinde ve servis donanımında meydana gelebilecek hasarlara karşı gereğince korunmalıdır. Eğer tank
gövdesi ve servis donanımı darbelere ya da devrilmeye karşı korunaklı olarak yapılmış ise, bu şekilde
korunmasına ihtiyaç yoktur. Bu tür koruma örnekleri 6.7.2.17.5'te yer almaktadır.
Bazı maddeler kimyasal olarak kararsızdır. Bu tür maddelerin taşınmasına, yalnızca taşıma sırasında
tehlikeli bir şekilde bozunmalarını, dönüşmelerini ya da polimerizasyonu önlemeye yönelik gerekli
önlemler alınmış ise izin verilir. Bu amaçla, özellikle tank gövdelerinin, bu türden tepkimeleri
kolaylaştıracak veya tetikleyecek maddeler içermemesine azami dikkat gösterilir.
Ağızları ve kapakları hariç olmak üzere, tank gövdesinin dış yüzeyinin sıcaklığı ya da ısı yalıtımının
sıcaklığı taşıma sırasında 70 °C'yi geçemez. Gerekli olduğunda, gövde termal olarak yalıtılacaktır.
Temizlenmeyen ve gazsız olmayan boş portatif tanklar, daha önce içlerinde bulunan maddeyle dolu portatif
tanklarla aynı hükümlere tabidir.
Maddelerin, birbirleriyle tehlikeli bir şekilde tepkimeye girebileceği hallerde söz konusu maddeler aynı
veya bitişik gövde bölümlerinde taşınamaz (bkz. Bölüm 1.2.1, "tehlikeli reaksiyon" tanımı).
Her bir portatif tank için yetkili makamların ya da söz konusu makam tarafından yetkilendirilen kurumun
düzenlediği tasarım onay belgesi, test raporu ve ilk muayene ile test sonuçlarını gösteren sertifika; söz
konusu kurum, merci ve tank sahibi tarafından saklanır. Tank sahipleri, yetkili makamın talebi üzerine bu
belgeleri ibraz etmekle yükümlüdür.
Taşınmakta olan maddelerin adı (adları) 6.7.2.20.2'de tarif edildiği şekilde bir metal plaka üzerine yazılı
olmadığı sürece, 6.7.2.18.1'de öngörülen sertifikanın bir nüshası, yetkili makamın veya yetkilendirdiği
kurumun talebi üzerine ibraz edilecek ve her koşulda gönderen, alıcı veya temsilci tarafından sunulacaktır.
Doldurma derecesi
Dolumdan önce gönderen, uygun portatif tankın kullanıldığından ve söz konusu portatif tankın, tank
gövdesinin, sızdırmaz contaların, servis donanımının ve koruyucu kaplamaların imal edilmesinde kullanılan
maddelerle dolumu yapılacak maddelerin temasının, tehlikeli ürünler yaratacak ya da bu maddeleri belirgin
ölçüde zayıflatacak şekilde tehlikeli bir reaksiyona girmeyeceğinden emin olur. Gönderen, madde ile
portatif tankın üretiminde kullanılan maddelerin uygunluğu konusunda bilgi almak amacıyla yetkili
kurumla ilgili madde imalatçısıyla istişarede bulunması gerekebilir.
Portatif tanklar, 4.2.1.9.2 ila 4.2.1.9.6 arası maddelerde öngörülen derecenin üstünde dolduramaz. 4.2.1.9.2,
4.2.1.9.3 veya 4.2.1.9.5.1'in münferit maddeler için geçerliliği, 4.2.5.2.6 ya da 4.2.5.3 ve Bölüm 3.2, Tablo
A, Sütun (10) veya (11)'de yer alan ilgili portatif tank talimatında ya da özel hükümlerinde açıklanmıştır.
Genel kullanımda azami doldurma derecesi (% olarak) şu formülle saptanır:
| Doldurma derecesi |
 |
Sınıf 6.1 Sınıf ile Sınıf 8'de yer alan ve ambalajlama grupları I ve II'ye ait sıvılar ile mutlak buhar basıncı
65 °C'de 175 kPa'dan (1.75 bar) fazla olan sıvıların azami doldurma derecesi aşağıdaki formülle hesaplanır:
Doldurma derecesi
Bu formüllerde α, sıvının doldurma sırasındaki ortalama sıcaklığı (tf) ile taşıma sırasındaki azami ortalama
dökme yük sıcaklığı (tr) arasındaki ortalama kübik genleşme katsayısıdır (ikisi de °C üzerinden olmak
üzere). Ortam sıcaklığı koşullarında taşınan sıvılar için, α aşağıdaki formülle hesaplanabilir:
Bu formülde d15 ve d50, sırasıyla 15 °C'deki ve 50 °C'deki sıvı yoğunluklarıdır.
Azami ortalama dökme yük sıcaklığı (tr) 50 °C olarak alınacaktır; ancak sıcak veya ekstrem iklim
koşullarındaki yolculuklar için ilgili yetkili kurum, duruma göre bu sıcaklığı düşürebilir veya daha yüksek
bir sıcaklığı gerekli görebilir.