Karayolunda Tehlikeli Madde
Turuncu renkli plakaların özellikleri
Turuncu renkli plakalar reflektörlü olacak ve tabanı 40 cm, yüksekliği 30 cm olacak ve 15 mm genişliğinde
siyah bir sınırla çevreleneceklerdir. Kullanılan materyal, havaya dirençli olacak ve dayanıklı işaretleme
yöntemlerine imkan tanıyacaktır. Plaka, 15 dakikalık yangına maruz kalma durumunda takıldığı yuvadan
çıkmayacaktır. Aracın istikametinden bağımsız olarak sabit kalacaktır. Turuncu renkli plakalar, 15 mm
kalınlıkta siyah yatay bir çizgi ile ortadan ikiye ayrılacaktır.
Aracın boyutunun ve yapısının, uygun yüzey alanının bu turuncu renkli plakaları yapıştırmak için yeterli
olmaması halinde boyutlar enlemesine minimum 300 mm'ye kadar, yükseklik olarak 120 mm'ye kadar ve
siyah sınır için de 10 mm'ye kadar düşürülebilir. Bu durumda, belirtilen aralık içinde farklı
boyutlandırmalar 5.3.2.1.1 içinde belirtilmiş iki turuncu renkli plaka için kullanılabilir.
Münhasır kullanım (yüke özel taşıma) kapsamında ambalajlanmış radyoaktif malzemeler için turuncu renkli
plakaların küçültülmüş boyutları kullanıldığında sadece UN Numarası gerekir ve 5.3.2.2.2'de verilen
rakamların boyutu, yükseklik olarak 65 mm'ye ve çizgi kalınlığı olarak da 10 mm'ye düşürülebilir.
Dökme yük olarak tehlikeli katılar taşıyan konteynerler ile tank-konteynerler, MEGC'ler ve portatif tanklar
için, 5.3.2.1.2, 5.3.2.1.4 ve 5.3.2.1.5'te öngörülen plakaların yerini, yapışkan bir levha, boya veya eşdeğer
olan başka bir yöntem alabilir. Bu alternatif işaret, yangına direnç konusunda 5.3.2.2.1 ve 5.3.2.2.2'de
anılan hükümler hariç olmak üzere, bu alt-başlıkta öne sürülen teknik özelliklere uygunluk gösterecektir.
NOT: Normal kullanım koşullarında turuncu plakaların rengi aşağıdaki koordinatların birleştirilmesiyle
oluşan renk diyagramındaki alan içerisinde kalan renk koordinatlarına sahip olmalıdır:
|
Renk diyagramındaki alanın köşelerindeki noktaların renk koordinatları |
||||
|
x y |
0.52 0.38 |
0.52 0.40 |
0.578 0.422 |
0.618 0.38 |
Reflektörlü rengin parlaklık faktörü: β > 0,12.
Referans merkez E, standart aydınlatıcı C, normal geliş açısı 45°, 0°de görülür.
5° aydınlatma açısında 0,2 °'de görülen, yansıtılan aydınlatma yoğunluğu katsayısı: m2 başına 20
kandela/lüks değerinden daha az değildir.
Tehlike tanımlama numarası ve UN numarası, 100 mm yüksekliğinde ve 15 mm kalınlığında siyah
rakamlardan oluşmalıdır. Tehlike tanımlama numarası plakanın üst kısmında UN numarası ise alt kısımda
bulunmalıdır; bunlar plakanın ortasından bir taraftan diğer tarafa uzanan 15 mm genişlikte siyah yatay bir
çizgi ile birbirinden ayrılmalıdır (bkz. 5.3.2.2.3). Tehlike tanımlama numarası ve UN numarası silinmez
olmalı ve 15 dakikalık bir yangın girdabında kalsa dahi okunabilir olmalıdır. Plakalar üzerinde gösterilen,
tehlike tanımlama numarası ile UN numarasını temsil eden, birbirinin yerini alabilen rakamlar ve harfler,
taşıma sırasında ve aracın yönü dikkate alınmaksızın sabitliğini koruyacaktır.
Tehlike tanımlama numarası ve UN numarasına sahip turuncu renkli plaka örneği
Bu alt-başlıkta belirtilen boyutlara yönelik izin verilen tolerans ± %10'dur.
Turuncu renkli plaka, katlanabilir panellere iliştirilmişse, bunlar taşıma sırasında tutamak kısmında
bükülmeyecek veya gevşemeyecek (özellikle de darbeler veya kazara eylemler nedeniyle) şekilde
tasarlanacak ve sabitlenecektir.
Tehlike tanımlama numaralarının anlamı
Tehlike tanımlama numaraları iki veya üç rakamdan oluşur. Genel olarak rakamlar aşağıdaki tehlikeleri
ifade eder:
2 Basınç veya kimyasal reaksiyondan kaynaklanan gaz emisyonu
3 Sıvıların (buharların) ve gazların ya da kendiliğinden ısınan sıvıların alevlenebilirliği
4 Katıların veya kendiliğinden ısınan katıların alevlenebilirliği
5 Yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) etki
6 Zehirlilik veya enfeksiyon riski
7 Radyoaktivite
8 Aşındırıcılık
9 Ani tehlikeli reaksiyon riski
NOT: No. 9’da yer alan ani tehlikeli reaksiyon riski, maddenin tabiatından dolayı önemli miktarda ısı veya
alevlenebilir ve/veya zehirli gazların salınması üzerine patlama, parçalanma veya polimerleşme riskini
içermektedir.
Bir rakamın iki kere yazılması, söz konusu tehlikenin daha yoğun olduğu anlamına gelmektedir.
Maddeyle ilişkilendirilen tehlikenin tek bir rakamla gösterilmesi yeterliyse, bu rakamın ardından sıfır
eklenir.
Şu rakam kombinasyonları ise özel bir anlama sahiptir: 22, 323, 333, 362, 382, 423, 44, 446, 462, 482, 539,
606, 623, 642, 823, 842, 90 ve 99, bkz. aşağıdaki 5.3.2.3.2.
Tehlike tanımlama numarasının önüne "X" harfinin gelmesi, maddenin su ile tehlikeli şekilde tepkimeye
gireceği anlamına gelir. Bu tür maddeler için su, yalnızca uzmanlar tarafından onay verildiğinde
kullanılabilir.
Sınıf 1'e ait maddeler için, Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (3b)'ye uygun sınıflandırma kodu, tehlike tanımlama
numarası olarak kullanılacaktır. Bu sınıflandırma kod şunları içermektedir:
- 2.2.1.1.5 uyarınca alt grup numarası ve
- 2.2.1.1.6 uyarınca uyumluluk grubu harfi.
Bölüm3.2, Tablo A Sütun (20)'de listelenen tehlike tanımlama numaraları aşağıdaki anlamlara sahiptir:
20 Asfiksant gaz veya ilave risk taşımayan gaz
22 Soğutularak sıvılaştırılmış gaz, asfiksant 223 Soğutularak sıvılaştırılmış gaz, alevlenebilir
225 Soğutularak sıvılaştırılmış gaz, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
23 Alevlenebilir gaz
238 Alevlenebilir aşındırıcı gaz
239 Alevlenebilir gaz, ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen
25 Yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) etki
26 Zehirli gaz
263 Zehirli gaz, alevlenebilir
265 Zehirli gaz, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
268 zehirli gaz, aşındırıcı
28 Gaz, aşındırıcı
30 Alevlenebilir sıvı (23 °C ile 60 °C (dahil) arasında parlama noktasına sahip) veya 60 °C
üzerinde parlama noktasına sahip alevlenebilir sıvı veya erimiş haldeki katı, parlama noktasına
eşit veya üzerinde bir sıcaklığa ısıtılmış veya kendiliğinden ısınan sıvı
323 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran yanıcı sıvı
X323 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran yanıcı sıvı 1
33 Oldukça alevlenebilir sıvı (parlama noktası 23 °C'nin altında)
333 Piroforik sıvı
X333 Su ile tehlikeli tepkimeye giren piroforik sıvı 1
336 Oldukça alevlenebilir sıvı, zehirli
338 Oldukça alevlenebilir sıvı, aşındırıcı
X338 Oldukça alevlenebilir sıvı, aşındırıcı, su ile tehlikeli şekilde tepkimeye giren 1
339 Ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen oldukça alevlenebilir sıvı
36 Alevlenebilir sıvı (23 °C ile 60 °C (dahil) arasında parlama noktasına sahip), hafif zehirli veya
kendiliğinden ısınan sıvı, zehirli
362 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir sıvı, zehirli
X362 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir zehirli sıvı 1
368 Alevlenebilir sıvı, zehirli, aşındırıcı
38 Alevlenebilir sıvı (23 °C ile 60 °C (dahil) arasında parlama noktasına sahip), hafif aşındırıcı
veya kendiliğinden ısınan sıvı, aşındırıcı
382 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir sıvı, aşındırıcı
X382 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir sıvı, aşındırıcı 1
39 Ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen alevlenebilir sıvı
40 Alevlenebilir katı ya da kendiliğinden tepkimeye giren madde veya kendiliğinden ısınan madde
veya polimerleştirici madde
423 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran katı veya suyla tepkimeye giren,
alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir katı veya suyla tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar
çıkaran kendiliğinden ısınan katı
X423 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran katı veya suyla tehlikeli tepkimeye
giren, alevlenebilir gazlar çıkaran alevlenebilir katı veya su ile tehlikeli tepkimeye giren,
alevlenebilir gazlar çıkaran kendiliğinden ısınan katı 1
43 kendiliğinden alevlenebilir (piroforik) katı
X432 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran aniden alevlenebilir (piroforik)
katı1
44 Alevlenebilir katı, yüksek sıcaklıkta erimiş halde
446 Alevlenebilir katı, zehirli, yükseltilmiş sıcaklıkta erimiş halde
46 Alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan katı, zehirli
462 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran zehirli katı
X462 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, zehirli gazlar çıkaran katı1
48 Alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan katı, aşındırıcı
482 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran aşındırıcı katı
X482 Su ile tehlikeli tepkimeye giren, aşındırıcı (aşındırıcı) gazlar çıkaran katı 1
50 Yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) madde
539 Alevlenebilir organik peroksit
55 Kuvvetli yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) madde
556 Kuvvetli yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) madde, zehirli
558 Kuvvetli yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) madde, aşındırıcı
559 Kuvvetli yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) madde, ani tehlikeli tepkimeye neden olabilen
56 Yükseltgen madde (yangın yoğunlaştırıcı), zehirli
568 Yükseltgen madde (yangın yoğunlaştırıcı), zehirli, aşındırıcı
58 Yükseltgen madde (yangın yoğunlaştırıcı), aşındırıcı
59 Yükseltgen madde (yangın yoğunlaştırıcı), ani tehlikeli tepkimeye neden olabilen
60 Zehirli veya hafif zehirli madde 606 Bulaşıcı madde
623 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran zehirli sıvı
63 Zehirli madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C (dahil) arasında)
638 Zehirli madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C arasında, sonraki dahil), aşındırıcı
639 Zehirli madde, alevlenebilir (parlama noktası en fazla 60 °C), ani tehlikeli tepkimeye neden
olabilir
64 Alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan zehirli katı
642 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran zehirli katı
65 Zehirli madde, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
66 Oldukça zehirli madde
663 Oldukça zehirli madde, alevlenebilir (parlama noktası en fazla 60 °C)
664 Oldukça zehirli madde, katı, alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan
665 Oldukça zehirli madde, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
668 Oldukça zehirli madde, aşındırıcı
X668 Oldukça zehirli aşındırıcı madde, su ile tehlikeli tepkimeye giren1
669 Ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen oldukça zehirli katı
68 Zehirli madde, aşındırıcı
69 Ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen zehirli veya biraz zehirli madde
70 Radyoaktif malzeme
768 radyoaktif malzeme, zehirli, aşındırıcı
78 Radyoaktif malzeme, aşındırıcı
80 Aşındırıcı veya biraz aşındırıcı madde
X80 Su ile tehlikeli tepkimeye giren aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde 1
823 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran aşındırıcı sıvı
83 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C arasında,
sonraki dahil)
X83 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C (dahil)
arası), ani tehlikeli tepkimeye neden olabilir ve suyla tehlikeli tepkimeye girebilir 1 839
Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C (dahil)
arası), ani tehlikeli tepkimeye neden olabilir X839 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde,
alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C (dahil) arası), ani tehlikeli tepkimeye neden
olabilir ve suyla tehlikeli tepkimeye girebilir 1
84 Aşındırıcı katı, alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan
842 Su ile tepkimeye giren, alevlenebilir gazlar çıkaran aşındırıcı katı
85 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
856 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı) ve zehirli
86 Aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde, zehirli
88 Oldukça aşındırıcı madde
X88 Oldukça aşındırıcı madde, su ile tehlikeli tepkimeye giren1
883 Oldukça aşındırıcı madde, alevlenebilir (parlama noktası 23 °C ve 60 °C (dahil) arasında)
884 Oldukça aşındırıcı katı, alevlenebilir veya kendiliğinden ısınan
885 Oldukça aşındırıcı madde, yükseltgen (yangın yoğunlaştırıcı)
886 Oldukça aşındırıcı madde, zehirli
X886 Oldukça aşındırıcı madde, zehirli, su ile tehlikeli tepkimeye giren 1
89 Ani tehlikeli tepkimeye yol açabilen aşındırıcı veya hafif aşındırıcı madde
90 Çevreye zararlı madde; muhtelif tehlikeli maddeler
99 Yüksek sıcaklıkta taşınan diğer tehlikeli madde.
-----------------------------
1 Su, uzmanların onayı olmadıkça kullanılamaz.
Yüksek sıcaklıklı madde işareti
100 oC veya üzerinde sıvı olarak ya da 240 oC derecede veya üzerinde katı olarak taşınan veya taşımaya
verilen bir madde içeren tankerlerin, tank-konteynerlerin, portatif tankların, özel araçların ya da
konteynerlerin veya özel donanımlı araçların ya da konteynerlerin her iki yanında ve aracın arka kısmında
ve konteynerlerin, tank - konteynerlerin ve portatif tankların her iki yanında ve her iki ucunda Şekil 5.3.3'te
verilen işaret yer alacaktır.
İşaret eşkenar üçgen şeklinde olacaktır. İşaretin rengi kırmızı olacaktır. Kenarların minimum boyutu 250
mm olacaktır. Boyutların belirtilmediği durumlarda, tüm özellikler gösterilenlerle yaklaşık orantılı olacaktır.
En fazla 3000 litre kapasiteye ve öngörülen işaretleri uygulamak için yetersiz yüzey alanına sahip tankkonteynerler
veya portatif tanklar için, yanlardaki asgari boyutlar, 100 mm'ye düşürülebilir.
----------------------------
1 Su, uzmanların onayı olmadıkça kullanılamaz.
(Rezerve Edilmiş)
(Rezerve Edilmiş)
Çevreye zararlı madde işareti
Başlık 5.3.1 hükümleri kapsamında bir levhanın iliştirilmesi gerekiyorsa, 2.2.9.1.10 kriterlerini karşılayan
çevre için tehlikeli maddeler içeren konteynerler, MEGC'ler, tank-konteynerleri, portatif tanklar ve araçlar,
5.2.1.8.3'te gösterilen çevreye zararlı madde işareti ile işaretlenmelidir.
Konteynerler, MEGC'ler, tank konteynerler ve portatif tanklar ile araçlar için "Çevreye zararlı madde
işareti" 5.2.1.8.3 dâhilinde ve Şekil 5.2.1.8.3'te tanımlandığı gibi olacaktır; ancak Minimum boyutlar 250
mm x 250 mm olacaktır. En fazla 3000 litre kapasiteye ve öngörülen işaretleri uygulamak için yetersiz
yüzey alanına sahip tank-konteynerler veya portatif tanklar için, asgari boyutlar, 100 mm x 100 mm'ye
düşürülebilir. Levhalarla ilgili Bölüm 5.3.1'deki diğer hükümler gerekli değişiklikler yapıldıktan sonra
levhaya uygulanacaktır.