Karayolunda Tehlikeli Madde
Alt-paragraf (d) ile aşağıdaki (a) ila (c) hükümlerinden birini karşılayan bölünebilir madde içeren
ambalajlar 6.4.11.4 ila 6.4.11.14 hükümlerinden muaftır.
(a) Şöyle olması koşuluyla, bölünebilir malzeme içeren ambalajlar:
(i) ambalajın en küçük dış boyutu 10 cm'den az değildir;
(ii) ambalajın kritiklik güvenlik indeksi aşağıdaki formül ile hesaplanır:
* Ambalajdaki Pu-241 miktarının Pu-240 dan az olması koşuluyla, plütonyum, herhangi bir
izotopik kompozisyonda olabilir;
Z değerlerinin Tablo 6.4.11.2'den alındığı hallerde,
(iii) Herhangi bir ambalajın CSI'sı 10'u aşmaz;
(b) herhangi bir biçimde bölünebilir malzeme içeren ambalajlar aşağıdaki koşulların
gerçekleşmesiyle:
(i) Ambalajın en küçük dış boyutu 30 cm'den daha az değildir;
(ii) Ambalaj, 6.4.15.1 ila 6.4.15.6'da tanımlanan teste tabi tutulduktan sonra:
- Bölünebilir malzeme içeriğini korur;
- Ambalajın asgari genel dış boyutlarını en az 30 cm'de tutar;
- 10 cm'lik bir küpün girişini engeller
(iii) Ambalajın kritiklik güvenlik indeksi aşağıdaki formül ile hesaplanır:
* Ambalajdaki Pu-241 miktarının Pu-240 miktarından az olması koşuluyla, plütonyum, herhangi bir
izotopik kompozisyonda olabilir
Z değerlerinin Tablo 6.4.11.2'den alındığı hallerde,
(iv) Herhangi bir ambalajın kritiklik güvenlik indeksi 10'u aşmaz;
(c) herhangi bir biçimde bölünebilir malzeme ihtiva eden ambalajlar eğer:
(i) ambalajın en küçük dış boyutu 10 cm'den az değildir;
(ii) Ambalaj, 6.4.15.1 ila 6.4.15.6'da tanımlanan teste tabi tutulduktan sonra:
- Bölünebilir malzeme içeriğini korur;
- Ambalajın asgari genel dış boyutlarını en az 10 cm'de tutar;
- 10 cm'lik bir küpün girişini engeller.
(iii) Ambalajın CSI'sı aşağıdaki formül ile hesaplanır:
* Ambalajdaki Pu-241 miktarının Pu-240 miktarından az olması koşuluyla, plütonyum, herhangi bir
izotopik kompozisyonda olabilir
(iv) ambalajdaki bölünebilir nüklidlerin maksimum kütlesi 15 g'ını aşamaz;
(d) tek bir ambalajda berilyum, döteryum ile zenginleştirilmiş hidrojenli malzeme, grafit ve
karbonun diğer allotropik biçimlerinin toplam kütlesi, toplam konsantrasyonun her 1000 g'lık
malzemede 1 g'ı aşmadığı haller haricinde, ambalajdaki bölünebilir nüklidlerin kütlesinden daha
büyük olmayacaktır. Alışımın ağırlığının %4'üne kadar olan bakır alaşımlarına dahil edilen
berilyumun hesaba katılması gerekmez.
Tablo 6.4.11.2 6.4.11.2 uyarınca kritiklik güvenlik indeksinin hesaplanması için Z Değerleri
|
Zenginleştirme a |
Z |
|
Uranyum %1,5'e kadar zenginleştirilmiş |
2200 |
|
Uranyum %5'e kadar zenginleştirilmiş |
850 |
|
Uranyum %10'a kadar zenginleştirilmiş |
660 |
|
Uranyum %20'ye kadar zenginleştirilmiş |
580 |
|
Uranyum %100'e kadar zenginleştirilmiş |
450 |
a Eğer ambalaj U-235 değişen değerli uranyum içeriyorsa, en yüksek zenginleşmeye denk gelen değer Z
için kullanılacaktır.
1000 g dan fazla plütonyum içermeyen ambalajlar 6.4.11.4 den 6.4.11.14 uygulanmasından aşağıdaki koşul
ile, hariç tutulacaktır:
(a) plütonyumun kütlesinin %20'sinden fazlası bölünebilir nüklid olmayacaktır;
(b) ambalajın kritiklik güvenlik indeksi aşağıdaki formül ile hesaplanır:
(c) uranyum, plütonyum ile mevcut ise, uranyumun kütlesi plütonyumun kütlesinin %1'inden fazla
olamaz.
Kimyasal veya fiziksel form, izotopik kompozisyon, kütle veya yoğunluk, tavlama oranı veya yoğunluğu
veya geometrik konfigürasyon bilinmiyorsa, 6.4.11.8 ila 6.4.11.13 değerlendirmeleri gerçekleştirilecektir.
Bu değerlendirmelerde bilinmeyen her bir parametrenin, bu değerlendirmelerde bilinen şartlar ve
parametrelerle uyumlu azami nötron çarpımını veren değere sahip olduğu varsayılacaktır.
Işınlanmış nükleer yakıtlar için, 6.4.11.8 ila 6.4.11.13 değerlendirmeleri aşağıdaki hususları karşılamak için
izotopik kompozisyona dayanmalıdır:
(a) Işıma geçmişi boyunca azami nötron çoğalması veya
(b) Ambalaj değerlendirmeleri için nötron çoğaltmasına ilişkin ihtiyatlı bir tahmin. Işımadan sonra
fakat sevkiyattan önce, izotopik kompozisyonun bu tutuculuğunu doğrulamak amacıyla ölçüm
gerçekleştirilmelidir.
Ambalaj, 6.4.15'te belirtilen testlere tabi tutulduktan sonra:
(a) Ambalajın asgari toplam dış boyutlarının en az 10 cm'de kalmasını sağlar ve
(b) 10 cm'lik bir küpün girişini engeller.
Yetkili makam ambalaj tasarımı onay sertifikasında aksini ön görmediği takdirde, ambalaj -40 °C ila +38
°C arasındaki ortam sıcaklıklarına uygun şekilde tasarlanmalıdır.
İzolasyonlu bir ambalaj için muhafaza sistemi içerisindekiler dahil ambalajdaki tüm boş alanların içerisinde
veya dışarıya doğru suyun sızabileceği varsayılmalıdır. Bununla birlikte tasarımda, hata sonucu olsa dahi
suyun belirli boş alanlara veya dışarıya sızmasını önleyen belirli özellikler bulunuyorsa boş alanların
sızıntının gerçekleşmediğini sağladığı varsayılabilir. Ayrıca aşağıdakilerde bu belirli özellikler arasında yer
alır:
(a) Ambalaj 6.4.11.13 (b)'de belirtilen testlere tabi tutulduğunda, ambalajların üretim, bakım ve
onarımında ve her bir sevkiyattan önce her bir ambalajın kapatıldığını gösteren testlerde yüksek
kalite kontrole sahip, en fazla ikisi su geçirmez olarak kalabilen çoklu yüksek standartta su
bariyerleri veya
(b) Yalnızca azami zenginleştirilme oranı 5 olan kütle yüzdesine sahip uranyum-235 içeren
uranyum hekzaflorüre mahsus ambalajlar için:
(i) 6.4.11.13 (b)'de belirtilen testlerden sonra valf ile orijinal bağlantı noktası hariç
ambalajın diğer bir parçası arasında fiziksel temasın olmadığı ve ilave olarak
6.4.17.3'te belirtilen test sonrasında valflerin sızdırmazlığını koruduğu ambalajlar ve
(ii) her sevkiyattan önce her bir ambalajın kapandığını kanıtlamayı amaçlayan testlerle
birlikte, ambalajların üretimi, bakımı ve onarımında yüksek derecede kalite kontrol.
Saklama sisteminin en azından 20 cm su veya ilave olarak ambalajı çevreleyen malzemenin daha büyüğü
ile temsil edildiği varsayılmalıdır. Bununla birlikte, 6.4.11.13 (b)'de belirtilen testler ardından muhafaza
sisteminin ambalaj içerisinde kaldığı kanıtlanabiliyorsa, en azından 20 cm su ile ambalajın yakın benzerliği
6.4.11.10 (c)'de varsayılabilir.
Azami nötron çoğaltımına neden olan ambalaj koşulları aşağıdaki hususlar ile uyumlu olduğunda 6.4.11.8
ve 6.4.11.9'daki koşullar kapsamında ambalajlar kritiklik değeri altında kabul edilecektir:
(a) Normal taşıma koşulları (vukuatsız);
(b) 6.4.11.12 (b)'de belirtilen testler;
(c) 6.4.11.13 (b)'de belirtilen testler;
(Rezerve Edilmiş)
Normal taşıma koşulları için bir "N" rakamı belirlenmeli ve buna göre "N" sayıda ambalajın beş katı,
aşağıdakilerle tutarlı azami nötron çoğaltımını sağlayan düzenleme ve ambalaj koşulları için kritiklik değeri
altında kabul edilmelidir:
(a) Ambalajlar arasında herhangi bir şey olmamalıdır ve ambalaj düzeni her kenardan en azından
20 cm su ile yansıtılmalıdır ve
(b) 6.4.15'te belirtilen testlere tabi tutulduğunda, ambalajların durumu değerlendirilen ve kanıtlanan
koşulda olmalıdır.
Kazaya maruz kalan taşıma koşulları için "N" rakamı belirlenmeli ve buna göre "N" sayıda ambalajın iki
katı, aşağıdakilerle tutarlı azami nötron çoğaltımını sağlayan düzenleme ve ambalaj koşulları için kritiklik
değeri altında kabul edilmelidir:
(a) Ambalajlar arasında hidrojen moderasyonu ve her kenardan en az 20 cm su ile yansıtılan
ambalaj düzeni ve
(b) Aşağıdakiler arasından daha sınırlayıcı olan testlerin yapılmasının ardından 6.4.15'te belirtilen
testler:
(i) 6.4.17.2 (b)'de belirtilen testler ve ya en fazla 500 kg kütleye ve dış boyutlara göre en
fazla 1000 kg/m3 toplam yoğunluğa sahip ambalajlar için 6.4.17.2 (c) ya da diğer tüm
ambalajlar için 6.4.17.2 (a); bu testlerin ardından 6.4.17.3'te belirtilen test ile 6.4.19.1
ila 6.4.19.3'te belirtilen testler yürütülür veya
(ii) 6.4.17.4'te belirtilen test ve
(c) 6.4.11.13 (b)'de belirtilen testlerden sonra muhafaza sisteminden herhangi bir bölünebilir
malzeme kaçtığında, bölünebilir malzemenin dizi halindeki her bir ambalajdan kaçtığı
varsayılmalıdır ve tüm bölünebilir malzeme en az 20 cm su ile yakın yansıma ile azami nötron
çoğaltmasına neden olan konfigürasyon ve moderasyonda düzenlenmelidir.
Bölünebilir malzeme içeren ambalajlar için kritiklik güvenlik indeksi (CSI), test rakamı 50'nin 6.4.11.12 ve
6.4.11.13'de türetilen iki değerinden küçük olanına bölünmesiyle elde edilecektir (yani CSI = 50/N).
Kritiklik güvenlik indeksinin değeri sıfır olabilir; bunun için sınırsız sayıda ambalajın kritiklik değeri
altında olması gerekecektir (yani N, iki durumda da sonsuza eşittir).
Test prosedürleri ve uygunluk gösterimi
2.2.7.2.3.1.3, 2.2.7.2.3.1.4, 2.2.7.2.3.3.1, 2.2.7.2.3.3.2, 2.2.7.2.3.4.1, 2.2.7.2.3.4.2 ve 6.4.2 ila 6.4.11'e göre
gerekli olan performans standartlarına uygunluk, aşağıda belirtilen yöntemlerden biri veya birkaçı ile
gösterilmelidir:
(a) LSA-III malzemelerini veya özel hazırlanmış radyoaktif malzemeleri veya düşük oranda
dağılabilir radyoaktif malzemeleri temsil eden numunelerle ya da ambalaj prototipleri veya
numuneleriyle gerçekleştirilen testlerin performansı; burada numunelerin veya ambalajın içeriği
testler için radyoaktif içeriklerin beklenen aralığını mümkün olduğunca uygun şekilde taklit
edecek ve test edilecek numune veya ambalaj, taşımaya sunulduğu şekliyle test edilecektir;
(b) Yeterince benzer yapıya sahip önceki tatmin edici gösterimlere referans;
(c) Mühendislik deneyimi böyle testlerin sonuçlarının tasarım amaçlarına uygun olduğunu
gösterdiğinde, araştırılan madde bakımından önemli olan özellikleri barındıran uygun ölçekli
modellerle yapılan performans testleri. Ölçek modeli kullanıldığında, delicinin çapı veya
sıkıştırma yükü gibi belirli test parametrelerinin ayarlanması ihtiyacı göz önüne alınmalıdır;
(d) Hesaplama prosedürleri ve parametrelerinin genel olarak güvenilebilir ve ihtiyatlı olduğu
durumlarda hesaplama veya gerekçelendirilmiş iddialar.