Karayolunda Tehlikeli Madde
Tasarım kriterleri
Gövdeler dairesel bir kesite sahip olacaktır.
Gövdeler, MAWP'nin en az 1,3 katına sahip bir test basıncına dayanacak şekilde tasarlanmış ve üretilmiş
olacaktır. Vakum yalıtımlı gövdeler için test basıncı, MAWP ile 100 kPa'nın (1 bar) toplamının 1,3
katından az olmayacaktır. Test basıncı hiçbir şekilde 300 kPa'dan (3 bar) (gösterge basıncı) az
olmayacaktır. 6.7.4.4.2'den 6.7.4.4.7'ye kadar olan maddelerde belirtilen asgari gövde kalınlık hükümlerine
dikkat çekilmektedir.
------------------------------------
1 Hesaplama amaçları bakımından g = 9,81 m/s2.
Açıkça tanımlanmış bir akma noktasına veya garanti edilmiş bir dayanım mukavemetine (genel olarak
%0,2'lik dayanım mukavemeti veya östenitik çelikler için %1'lik dayanım mukavemeti) sahip metaller için
gövdedeki ana membran gerilmesi σ (sigma), test basıncında 0,75 Re veya 0,50 Rm'yi (düşük olan
uygulanacak şekilde) aşmayacaktır. Burada:
Re = N/mm2 olarak akma mukavemeti veya %0,2'lik dayanım kuvveti veya östenitik çelikler için
%1'lik dayanım kuvveti;
Rm = N/mm2 olarak asgari çekme mukavemetidir.
Kullanılacak Re ve Rm değerleri, ulusal ve uluslararası malzeme standartlarına uygun belirli asgari değerler
olacaktır. Östenitik çelikler kullanılıyorsa, malzeme standartlarına göre belirlenmiş Re ve Rm asgari
değerleri, arttırılmış değerler malzeme muayene sertifikasında onaylanmışsa %15'e kadar arttırılabilir. Söz
konusu metal için hiçbir malzeme standardı mevcut değilse, kullanılan Re ve Rm değerleri yetkili makam
veya onun yetkili mercii tarafından onaylanacaktır.
0,85'ten yüksek bir Re/Rm oranına sahip çeliklerin kaynaklı gövdelerin yapımında kullanımına izin
verilmez. Bu oranın saptanmasında kullanılacak Re ve Rm değerleri, malzeme muayene sertifikasında
belirtilen değerler olacaktır.
Gövdelerin yapımında kullanılan çelikler, % olarak, 10000/Rm'den az olmamak üzere, ince tanecikli
çelikler için %16'lık ve diğer çelikler için %20'lik bir mutlak asgari kopma uzamasına sahip olacaktır.
Gövdelerin yapımında kullanılan alüminyum ve alüminyum alaşımları, % olarak, 10000/6Rm'den az
olmamak üzere, %12'lik bir mutlak asgari kopma uzamasına sahip olacaktır.
Malzemelerin gerçek değerlerini saptamak amacıyla, sac metaller için, çekme testi numunesi ekseninin
hadde yönüne dik açıda (çapraz olarak) olmasına dikkat edilecektir. Kalıcı kopma uzaması, 50 mm mastar
uzunluğunun kullanılarak ISO 6892:1988'e uygun olarak dikdörtgen kesitlere sahip test numuneleri
üzerinde ölçülecektir.
Asgari gövde kalınlığı
Asgari gövde kalınlığı aşağıdaki hususlara dayanılarak yüksek kalınlıkta olacaktır:
(a) 6.7.4.4.2 ila 6.7.4.4.7 zorunlulukları kapsamında saptanmış asgari kalınlık;
(b) 6.7.4.3 zorunlulukları da dahil olmak üzere, tanınan basınçlı kap koduna uygun olarak
saptanmış olan asgari kalınlık.
Çapları en fazla 1,80 m olan gövdeler 5 mm kalınlıktaki referans çeliğinden veya kullanılacak eşdeğer
metal kalınlığından daha ince olmayacaktır. Çapları 1,80 m'den büyük gövdeler 6 mm kalınlıktaki referans
çeliğinden veya kullanılacak eşdeğer metal kalınlığından ince olmayacaktır.
Vakum yalıtımlı tankların çapları 1,80 m'den büyük olmayan gövdeler 3 mm kalınlıktaki referans
çeliğinden veya kullanılacak eşdeğer metal kalınlığından ince olmayacaktır. Çapları 1,80 m'den büyük
gövdeler 4 mm kalınlıktaki referans çeliğinden veya kullanılacak eşdeğer metal kalınlığından daha ince
olmayacaktır.
Vakum yalıtımlı tanklar için, ceket ve gövdenin toplam kalınlığı 6.7.4.4.2'de tarif edilen asgari kalınlığa
karşılık gelecek; gövdenin kendisinin kalınlığı ise 6.7.4.4.3'te tanımlanan asgari kalınlıktan az olmayacaktır.
Gövdeler, yapım malzemesine bakılmaksızın 3 mm'den ince olmayacaktır.
6.7.4.4.2 ile 6.7.4.4.3'teki referans çelik için öngörülen kalınlığın dışındaki bir metalin eşdeğer kalınlığı,
aşağıdaki formülle saptanacaktır:
bu denklemde:
e1 = kullanılacak metal için gereken eşdeğer kalınlık (mm olarak);
e0 = 6.7.4.4.2 ve 6.7.4.4.3'te belirtilen referans çeliğinin asgari kalınlığı (mm olarak);
Rm1 = kullanılacak metalin N/mm2 cinsinden garanti edilen asgari çekme mukavemeti (bkz. 6.7.4.3.3);
A1 = ulusal veya uluslararası standartlara göre kullanılacak metalin garanti edilen asgari kopma
uzaması (% olarak).