NOT 1: Parlama noktası en fazla 60 °C olan sıvılar için ve alevlenebilir gazlar için ayrıca bkz. 6.8.2.1.26,
6.8.2.1.27 ve 6.8.2.2.9.
NOT 2: En az 1 MPa (10 bar) test basıncına tabi tutulan tanklara veya soğutularak sıvılaştırılmış gazların
taşınmasına mahsus tanklara ilişkin zorunluluklar için bkz. 6.8.5.
Bölüm 3.2, Tablo A, Sütun (13)'da bir kayıt altında gösterilmeleri halinde, aşağıdaki özel hükümler geçerli
olacaktır:
(a) Yapım (TC)
TC1 6.8.5'in zorunlulukları, bu gövdelerin malzemeleri ve yapımı için geçerlidir.
TC2 Gövdeler ve donanım elemanları, hidrojen peroksidin bozunmasına neden olmayacak bir
şekilde en az %99,5 saflıkta alüminyum veya çelikten yapılmış olacaktır. Gövdenin %99,5'ten
az olmayan saflıkta alüminyumdan yapılmış olduğu yerlerde, 6.8.2.1.17'deki formül daha
yüksek bir değer verse bile, cidar kalınlığının 15 mm'yi aşması gerekir.
TC3 Gövdeler, östenitik çelikten mamul olacaktır.
TC4 Gövdenin malzemesi UN No. 3250, kloroasetik asitten etkileniyorsa gövdeler, emaye koruyucu
astar ile donatılacaktır.
TC5 Gövdelerde en az 5 mm kalınlığında ya da ona eşdeğer bir kurşun astar bulunacaktır.
TC6 Tanklarda alüminyum malzeme kullanılması gerekiyorsa, bu tür tanklar %99,5 saflıkta
alüminyumdan yapılmış olacak; 6.8.2.1.17'deki formül daha yüksek bir değer verse bile, cidar
kalınlığının 15 mm'yi aşması gerekmeyecektir.
TC7 Gövdenin etkin asgari kalınlığı hiçbir zaman 3 mm'den az olmayacaktır.
TC8 Gövdeler alüminyum veya alüminyum alaşımından yapılmış olmalıdır. Gövdeler en az 5 kPa
(0,05 bar) dış tasarım basıncına sahip olacak şekilde tasarlanabilir.
(b) Donanım parçaları (TE)
TE1 (Silindi)
TE2 (Silindi)
TE3 Tanklar ilave olarak aşağıdaki gereksinimleri de sağlayacaktır. Isıtma cihazı, gövdenin içine
girmeyecek ve gövdenin dışına takılacaktır. Bununla birlikte, fosforu çıkarmak için kullanılan
bir boru, bir ısıtma ceketi ile donatılabilir. Ceketi ısıtan cihaz, fosforun sıcaklığının gövdenin
doldurma sıcaklığını aşmasını önleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Diğer borular gövdenin içine
üst kısmından girecek; delikler fosforun izin verilen en yüksek düzeyinin yukarısında yer alacak
ve kilitlenebilir kapaklarla tamamen kapanma özelliğine sahip olacaktır. Tank, fosforun
düzeyini doğrulama amacına yönelik bir ölçüm sistemiyle donatılacak ve koruyucu madde
olarak su kullanılıyorsa, suyun izin verilen en yüksek düzeyini gösteren sabit ayar işaretine
sahip bir ölçüm sistemi ile donatılacaktır.
TE4 Gövdeler kolayca alevlenmeyen malzemelerden mamul bir ısı yalıtımıyla donatılacaktır.
TE5 Gövdeler bir ısı yalıtımıyla donatılmışsa, bu kolayca alevlenmeyen malzemelerden mamul
olmalıdır.
TE6 Tanklar, taşınan maddenin kendisine engel olmasına imkan tanımayan bir tasarımdaki ve gövde
içindeki aşırı basınç veya yetersiz basınç birikimi ile sızıntıyı önleyen bir cihazla donatılacaktır.
TE7 Gövde boşaltım sistemi, her biri bir boşaltma borusunda olmak üzere ilki onaylanmış tipte
çabuk kapanan bir iç stop valfi, ikincisi ise bir dış stop valfi şeklini alabilen, seri bağlanmış ve
karşılıklı bağımsız iki kapatma cihazıyla donatılacaktır. Aynı güvenlik düzeyini sağlayan kör
bir flanş veya eşdeğer başka bir cihaz da her dış stop valfinin çıkışına takılacaktır. İç stop valfi,
borunun bükülmesi halinde stop valfi gövdede ve kapalı pozisyonda kalacak şekilde olacaktır.
TE8 Tankların dış boru soketlerine giden bağlantılar hidrojen peroksidin bozunmasına neden
olmayacak malzemelerden yapılmış olacaktır.
TE9 Tankların üst kısımlarına, taşınan malzemelerin bozunmasına, herhangi bir sıvı sızıntısına ve
gövdenin içerisine yabancı madde girişine bağlı olarak gövde içerisinde aşırı basıncın
oluşmasını önleyecek şekilde bir kapatma cihazı monte edilecektir.
TE10 Tankların kapatma cihazları, taşıma sırasında katılaşmış madde tarafından cihazlara zarar
verilmesini önleyecek şekilde tasarlanacaktır. Tankların ısıl yalıtım malzemesiyle örtüldüğü
yerlerde malzeme inorganik karakterde ve tamamen yanmayan özellikte olacaktır.
TE11 Gövdeler ve servis donanımı, yabancı maddelerin girişini, sıvının sızıntısını veya gövdenin
içinde taşınan malzemelerin bozunmasından kaynaklanan tehlikeli aşırı basıncın oluşmasını
önleyecek şekilde tasarlanacaktır. Yabancı cisim girişini önleyen bir emniyet valfi de bu hükmü
karşılamaktadır.
TE12 Tanklar 6.8.3.2.14'ün zorunluluklarına uygun ısıl yalıtımla donatılacaktır. Tankın içindeki
organik peroksidin SADT'si 55 °C ya da daha az ise veya tank alüminyumdan yapılmışsa,
gövde tamamen yalıtılacaktır. Güneşlik veya tankta kalkanın kaplamadığı yerler ya da komple
yalıtımın dış örtüsü, beyaza boyanacak veya parlak metal ile aprelenecektir. Boya her taşıma
işleminden önce temizlenecek ve sararma ya da bozulma durumunda yenilenecektir. Isı
yalıtımında yanabilir malzeme kullanılmayacaktır. Tanklar sıcaklık algılayıcı cihazlarla
donatılacaktır.
Tanklara emniyet valfleri ve acil durum basınç tahliye cihazları monte edilecektir. Vakum
tahliye cihazları da kullanılabilir. Acil durum basınç tahliye cihazları gerek organik peroksidin
özellikleri, gerekse tankın üretim özelliklerine uygun olarak belirlenecek basınçlarda
çalışacaktır. Eriyebilir elemanların, gövdenin yapısında kullanımına izin verilmemektedir.
Tankın içerisinde bozunan ürünlerden kaynaklanan önemli bir basıncın oluşmasını önlemek
amacıyla, tanklara yaylı emniyet valfleri takılacak ve 50 °C sıcaklıktaki buhar dışarı
bırakılacaktır. Emniyet valfinin kapasitesi ve boşaltmaya başlama basıncı, TA2 özel hükmünde
belirlenen testlerin sonuçlarına dayanacaktır. Bununla birlikte, boşaltmaya başlama basıncı,
hiçbir şekilde, tank devrildiğinde sıvının valf(ler)den dışarı çıkacağı şekilde olmayacaktır.
Acil durum tahliye tertibatları, aşağıdaki formülle hesaplanan en az bir saatlik komple yangın
girdabı boyunca oluşan tüm bozunum ürünleri ile buharları boşaltmak üzere tasarlanmış yaylı
ya da kırmalı türden olabilir:
q = 70961× F × A 0,82
bu denklemde:
q = ısı emilimi [W]
A = ıslak alan [m2]
F = yalıtım faktörü
F = l yalıtımsız tanklar için ya da
yalıtımlı tanklar için
bu denklemde:
K = yalıtım tabakasının ısı iletkenliği [W·m-1 K-1]
L = yalıtım tabakasının kalınlığı [m]
U = K/L = yalıtımın ısı transfer katsayısı [W·m-2·K-1]
TPO = boşaltma koşullarında peroksidin sıcaklığı [K]
Acil durum boşaltma cihaz(lar)ının boşaltmaya başlama basıncı yukarıda belirtilenden daha
yüksek olacak ve TA2 özel hükmünde sözü edilen testlerin sonuçlarına dayanacaktır. Acil
durum boşaltma cihazları, tanktaki azami basınç hiçbir zaman tankın test basıncını aşmayacak
şekilde boyutlandırılacaktır.
NOT: Acil durum tahliye tertibatlarının ebadını belirlemeye yönelik örnek bir yöntem, Testler
ve Kriterler El Kitabı, Ek 5'te verilmiştir.
Komple giydirmeden oluşan ısı yalıtımıyla donatılmış tanklar için, acil durum tahliye
tertibatının veya tertibatlarının kapasitesi ve ayarı, yüzey alanının %1 yalıtım kaybına uğradığı
varsayılarak belirlenecektir.
Taşınan maddeler ve bunların ayrıştığı ürünler yanmayan ürünler olmadığı sürece, tankların
vakum tahliye cihazları ve yaylı emniyet valflerine alev tutucular monte edilecektir. Tahliye
kapasitesinde alev tutucuların neden olduğu azalmaya gerekli dikkat gösterilecektir.
TE13 Tanklar ısı yalıtımına sahip olacak ve dıştan bir ısıtma cihazı takılacaktır.
TE14 Tanklar ısı yalıtımıyla donatılacaktır. Gövdeyle doğrudan temas halindeki ısı yalıtımı, tankın
tasarlanmış olduğu azami sıcaklıktan en az 50 °C daha yüksek bir tutuşma sıcaklığına sahip
olacaktır.
TE15 (Silindi)
TE16 (Rezerve edildi)
TE17 (Rezerve edildi)
TE18 190 °C'den yüksek bir sıcaklıkta doldurulmuş maddelerin taşınmasına mahsus tanklar,
doldurma sırasında cidar sıcaklığında ani bir yerel artıştan kaçınmak amacıyla, üst doldurma
deliklerine dik olarak yerleştirilmiş deflektörlerle donatılacaktır.
TE19
Tankın üst kısmına monte edilmiş bağlantı elemanları ve
aksesuarlar aşağıdaki şekillerden biri olmalıdır:
- oyulmuş bir yuvaya sokulmuş veya
- bir iç emniyet valfiyle donatılmış veya
- bir kapak veya çapraz ya da uzunlamasına unsurlar veya
bunlara eşit ölçüde etkin cihazlar tarafından korunmuş olacak
ve devrilme durumunda bağlantı parçaları ve aksesuarların
hasar görmeyecekleri bir profile sahip olacaktır.
Tankın alt kısmına monte edilmiş bağlantı elemanları ve
aksesuarlar:
Boru soketleri, yanal kapatma cihazları ve tüm boşaltma
cihazları, tankın dış yüzeyinden en az 200 mm içeriye gömülecek
veya en az 20 cm3 atalet katsayısına sahip hareket yönüne çapraz
bir rayla korunacak; tank dolu olduğunda yerden yükseklikleri
300 mm'den az olamayacaktır.
Tankın arka yüzüne monte edilmiş bağlantı parçaları ve
aksesuarlar, 9.7.6'da tanımlanan bir tamponla korunacaktır.
Yerden yükseklikleri tampon tarafından yeteri kadar
korunabilecek şekilde olacaktır.
|
|
TE20 4.3.4.1.2'de mantıksal yaklaşımdaki tanklar hiyerarşisinde verilen diğer tank kodlarına bağlı
olmaksızın, tanklar bir emniyet valfi ile donatılacaklardır.
TE21 Kapamalar kilitlenebilir kapaklarla korunacaktır.
TE22 (Rezerve edildi)
TE23 Tanklar, taşınan maddenin kendisine engel olmasına imkan tanımayan bir tasarımdaki ve gövde
içindeki aşırı basınç veya yetersiz basınç birikimi ile sızıntıyı önleyen bir cihazla donatılacaktır.
TE24
Bitümenin taşınması ve elleçlenmesine yönelik
tankların, boşaltma borusunun ucunda bir sprey
çubuğuyla donatılmış olması halinde 6.8.2.2.2'de
öngörülen kapatma cihazının yerini, boşaltma
borusunun üzerinde yer alacak ve sprey çubuğunun
önünde olacak şekilde yerleştirilecek bir kapatma
valfi alabilir.
|
|
TE25 (Rezerve edildi)
(c) Tip onayı (TA)
TA1 Organik maddelerin taşınması için tankların kullanımına onay verilmez.
TA2 Bu madde, sabit veya sökülebilir tanklarda, menşei ülkenin yetkili makamı tarafından
belirlenmiş koşullar altında taşınabilir. Bunun için, aşağıda bahsedilen testler temel alınarak,
yetkili makamın bu tür bir taşıma işleminin güvenle yürütülebileceği konusunda tatmin olması
gerekmektedir. Menşei ülke ADR'ye Anlaşmaya Taraf Ülke değilse, bu koşullar sevkiyatın
ulaşacağı ilk ADR'nin Anlaşmaya Taraf Ülkesinin yetkili makamı tarafından onaylanacaktır.
Tip onayı için testler şu amaçlarla yürütülecektir:
- taşıma esnasında normalde temas halindeki tüm maddelerin uyumluluğunu
doğrulamak;
- tankın tasarım özellikleri göz önünde bulundurularak acil durum basınç tahliye
cihazlarının ve emniyet valflerinin tasarımını hızlandırmak üzere veri sunmak ve
- maddenin güvenli taşınması için gerekli özel zorunlulukları belirlemek.
Test sonuçları, tip onayı raporuna eklenecektir.
TA3 Bu madde, yalnızca tank kodu LGAV veya SGAV olan tanklarda taşınabilir; 4.3.4.1.2'de
belirtilen hiyerarşi geçerli değildir.
TA4 Başlık 1.8.7'nin uygunluk değerlendirme prosedürleri, 1.8.6.2, 1.8.6.4, 1.8.6.5 ve 1.8.6.8'e
uygunluk gösteren ve EN ISO/IEC 17020: 2012 (8.1.3 maddesi hariç) tip A kapsamında
akredite olan yetkili makam, temsilcisi veya muayene kurumu tarafından yürütülecektir.
TA5 Bu madde sadece tank kodu S2.65AN(+) olan tanklara uygulanabilir; 4.3.4.1.2'de belirtilen
prosedür uygulanmaz.
(d) Testler (TT)
TT1 Saf alüminyum tankların yalnızca 250 kPa (2,5 bar) (gösterge basıncı) basınçta başlangıç ve
periyodik hidrolik basınç testlerine tabi tutulmaları gerekmektedir.
TT2 Gövdelerin astarlarının durumu, yetkili makam tarafından onaylanmış ve gövdenin içini
denetleyecek bir uzman tarafından her yıl denetlenecektir.
TT3 6.8.2.4.2'nin zorunlulukları istisna olmak üzere, periyodik muayeneler en az sekiz yılda bir
yerine getirilecek ve uygun aygıtların kullanımıyla yapılacak bir kalınlık kontrolünü
kapsayacaktır. Bu tür tanklar için, en az dört yılda bir, 6.8.2.4.3'te öngörülen sızdırmazlık testi
ve kontrolü yapılacaktır.
TT4 (Rezerve edildi)
TT5 Hidrolik basınç testi en az şu aralıklarla gerçekleşecektir:
3 yılda bir |
2 buçuk yılda bir |
TT6
Hidrolik basınç testini de kapsayan
periyodik testler en az 3 yılda bir
yapılacaktır.
|
|
TT7 6.8.2.4.2 zorunluluklara rağmen, periyodik iç muayene yerine yetkili makamın onaylayacağı bir
program kullanılabilir.
TT8 UN No. 1005, AMONYAK, ANHİDRİT, girişi için istenen uygun sevkiyat adının 6.8.3.5.1 ila
6.8.3.5.3 uyarınca işaretlendiği ve akma mukavemeti, malzeme standardı uyarınca 400
N/mm2'den fazla olan ince tanecikli metalden mamul tanklar, 6.8.2.4.2 kapsamındaki her
periyodik test sırasında, yüzey çatlaklarının tespit edilmesi amacıyla manyetik parçacık
muayenelerine tabi tutulacaktır.
Her bir gövdenin alt kısmı için, her bir çevresel ve boylamasına kaynağın en az %20'si, tüm
enjektörlü kaynaklar ve her türlü onarım ve topraklama alanıyla birlikte muayene edilecektir.
Tankın veya tank plakasının üzerindeki madde işaretinin kaldırılması halinde, manyetik
parçacık muayenesi yürütülecek ve bu eylemler tank kaydına iliştirilecek muayene sertifikasına
kaydedilecektir.
Bu tür manyetik parçacık muayenesi EN ISO 9712:2012 (Tahribatsız muayene yöntemi - NDT
personelinin sertifikasyonu ve yeterliliği - Genel ilkeler)'e göre, bu yöntem için yetkin nitelikli
bir uzman kişi tarafından yürütülür.
TT9 Muayene ve testler (ve üretim gözetimi) için, Başlık 1.8.7'nin prosedürleri, 1.8.6.2, 1.8.6.4,
1.8.6.5 ve 1.8.6.8'e uygunluk gösteren ve EN ISO/IEC 17020:2012 (8.1.3 koşulu hariç) tip A
kapsamında akredite olan yetkili makam, temsilcisi veya muayene kurumu tarafından
yürütülecektir.
TT10 Periyodik muayeneler 6.8.2.4.2'ye göre gerçekleştirilecektir:
en az üç yılda bir. |
en az iki buçuk yılda bir. |
TT11
Sadece LPG taşımak için kullanılan ve
karbon çelik kabuk ve servis donanımı
bulunan sabit tanklar (tankerler) ve
sökülebilir tanklar için, hidrolik basınç
testi, periyodik inceleme anında ve başvuru
sahibinin talebi üzerine, aşağıda listelenen
tahribatsız muayene (NDT) teknikleriyle
değiştirilebilir. Yetkili makam, temsilcisi
veya inceleme kurumu tarafından uygun
görülen şekilde bu teknikler tek başına ya
da kombinasyon halinde kullanılabilir
(bkz. özel koşul TT9):
- EN ISO 17640:2010 - Kaynakların
tahribatsız muayenesi - Ultrasonik test
etme - Teknikler, test etme seviyeleri ve
değerlendirme,
- EN ISO 17638:2009 - Tahribatsız kaynak
testi - Belirtilerin EN ISO 23278:2009
uyarınca kabul edildiği manyetik parçacık
testi - Kaynakların manyetik parçacık
testi. Kabul seviyeleri,
- EN 1711:2000 - Kaynakların tahribatsız
muayenesi - Karmaşık düzlem analiziyle
kaynakların girdap akımı testi,
- EN 14127:2011 - Tahribatsız muayene -
Ultrasonik kalınlık ölçümü,
Aşağıdaki standart uyarınca, NDT'de yer
alan personel kalifiye, belgeli olacak ve
gerçekleştiği, belirlediği, denetlediği,
izlediği ya da değerlendirdiği tahribatsız
testler hakkında uygun teorik ve pratik
bilgiye sahip olacaktır:
- EN ISO 9712:2012 - Tahribatsız
muayene - NDT personelinin niteliği ve
belgelendirilmesi.
Tankın basınç içeren elemanlarına
yapılan kaynak ya da kesim gibi
doğrudan ısı uygulamasından sonra,
öngörülen herhangi bir NDT'ye ek olarak
bir hidrolik test gerçekleştirilecektir.
NDT, gövdenin ve donanımın aşağıdaki
tabloda listelenen alanları üzerinde
gerçekleştirilecektir:
Gövde ve donanım alanı
|
NDT
|
Gövdenin boyuna alın kaynakları
|
%100 NDT, şu tekniklerden
bir ya da daha fazlasını
kullanarak: ultrasonik,
manyetik parçacık ya da
girdap akımı testi
|
Gövdenin çevresel alın kaynakları
|
Gövdenin direkt bağlantıları, işçi yolu,
nozüller ve ağız kaynakları (iç)
|
Bağlama katlama plakalarının yüksek
gerilmeli alanları (kaldırma kancasının
ucu üzerinden, her bir tarafta 400 mm
aşağı)
|
Boru hattı ve diğer ekipman kaynakları
|
Gövde, dışarıdan gözle incelenemeyen
alanlar
|
Ultrasonik kalınlık
muayenesi, iç taraftan, 150
mm (azami) aralıklı
|
Tank için kullanılan orijinal tasarım ve
yapı standardına ya da teknik koda
bakılmaksızın, kusur kabul seviyeleri EN
14025:2013 + A1:2016 (Tehlikeli
maddelerin taşınmasına yönelik tanklar -
metal basınçlı tanklar - tasarım ve yapı),
EN 12493:2013 + A1:2014 + AC:2015
(LPG ekipman ve aksesuarları -
sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) için
kaynaklı çelik tanklar - karayolu
tankerleri - tasarım ve imalat), EN ISO
23278:2009 (Kaynakların tahribatsız testi
- kaynakların manyetik parçacık testi -
kabul seviyeleri) standartlarının ilgili
kısımlarındaki gerekliliklere ya da
uygulanabilir NDT standardında atıfta
bulunulan kabul standardına uygun
olacaktır.
NDT yöntemleriyle tankta kabul edilemez
bir kusur bulunduğunda, tank onarılacak
ve yeniden test edilecektir. Gereken
onarımları yapmadan tankta hidrolik test
yapılmasına izin verilmez.
NDT sonuçları kaydedilecek ve tankın
kullanım ömrü boyunca saklanacaktır.
|
|
(e) İşaretleme (TM)
NOT: Bu bilgiler, ilgili ülkeler arasında taşıma operasyonlarına ait mevcut başka bir anlaşma aksini
belirtmiyorsa, tescil edilmiş ülkenin resmi dilinde ve aynı zamanda, bu dil İngilizce, Fransızca veya
Almanca değilse, İngilizce, Fransızca veya Almanca olacaktır.
TM1 Tanklar, 6.8.2.5.2'de tanımlanan hususlara ek olarak şu ibareyi taşıyacaktır: "Do not open
during carriage. (Taşıma sırasında açmayın.) Liable to spontaneous combustion.
(Kendiliğinden alev alabilir.)" (ayrıca bkz yukarıdaki Not).
TM2 Tanklar, 6.8.2.5.2'de tanımlanan hususlara ek olarak şu ibareyi taşıyacaktır: "Do not open
during carriage. (Taşıma sırasında açmayın.) Gives off flammable gases on contact with
water (Suyla temas halinde alevlenebilir gazlar açığa çıkarır.)" (ayrıca bkz. yukarıdaki
Not).
TM3 Tanklarda ayrıca 6.8.2.5.1'de öngörülen plaka üzerinde bu maddenin uygun sevkiyat adını ve kg
cinsinden izin verilen azami yük kütlesi yer alacaktır.
TM4 Tanklar için aşağıdaki ek özellikler 6.8.2.5.2'de tarif edilen plaka üzerinde damgalama ya da
benzer başka bir yöntemle veya tankın duvarı zarar görmeyecek şekilde güçlendirilmişse,
doğrudan doğruya gövde duvarının üzerinde belirtilecektir: söz konusu maddenin onaylanan
konsantrasyonuyla birlikte kimyasal adı.
TM5 Tanklar, 6.8.2.5.1'de belirtilen hususlara ek olarak, gövdenin iç durumunun en son denetlendiği
tarihi (ay, yıl) de taşıyacaktır.
TM6 (Rezerve edildi)
TM7 5.2.1.7.6'da tanımlanan yonca sembolü, 6.8.2.5.1'de belirtilen plaka üzerinde damgalama veya
benzer bir yöntemle markalanacaktır. Tankın cidarları hasar görmeyecek ölçüde
güçlendirilmişse bu yonca sembolü, doğrudan gövdenin üzerine basılabilir.