Boş, temizlenmemiş, ıskarta ambalajların sınıflandırılması
Yenileme, onarım, rutin bakım, yeniden imal etme ya da yeniden kullanım haricinde, malzemesinin bertarafı, geri dönüşümü ya da geri kazanımı için taşınan boş temizlenmemiş ambalajlar, büyük ambalajlar ya da IBCler veya bunların parçaları için bu kaydın gerekliliklerini karşılıyorsa UN 3509 numarası atanabilir.
SINIFA ÖZGÜ HÜKÜMLER
Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
Kriterler
Sınıf 1 başlığı aşağıdakileri kapsar:
(a) Patlayıcı maddeler: Çevreye hasar verebilecek bir hızda, sıcaklıkta ve basınçta, kimyasal tepkimeler sonucu gazlar oluşturabilen katı veya sıvı maddeler (veya madde karışımları).
Piroteknik maddeler: Patlayıcı olmayan ve kendine yeterli, ekzotermik kimyasal tepkimeler sonucu ısı, ışık, ses, gaz veya duman veya bunların bir karışımı biçiminde etki vermek üzere tasarlanmış maddeler veya madde karışımları;
NOT 1: Kendileri patlayıcı olmayan, ancak patlayıcı gaz, buhar veya toz bulutu oluşturabilecek maddeler, Sınıf 1'in maddeleri değildir.
NOT 2: Ayrıca, şu maddeler de Sınıf 1 dışındadır: Su veya alkol içeriği belirtilen sınırları aşan su ya da alkol emdirilmiş patlayıcılar ile plastikleştirici içeren patlayıcılar (bu patlayıcılar Sınıf 3'e veya Sınıf 4.1'e atanır) ve gösterdikleri baskın tehlike nedeniyle Sınıf 5.2'ye atanan patlayıcılar.
(b) Patlayıcı nesneler: Bir veya daha fazla patlayıcı veya piroteknik madde içeren nesneler;
NOT: Dikkatsizlik sonucu veya kaza ile ateş alması veya taşıma sırasında tepkimenin başlaması sonucunda, fırlama, ateş, duman, ısı veya yüksek ses ile alete hiçbir dış hasar vermeyecek kadar düşük miktarda ya da özellikle patlayıcı ve/veya piroteknik madde içeren aygıtlar, Sınıf 1 zorunluluklarına tabi değildir.
(c) Pratik patlama veya piroteknik etki oluşturmak üzere imal edilmiş ve yukarıda söz edilmeyen maddeler ve nesneler.
Sınıf 1 amaçları uyarınca, aşağıdaki tanım geçerlidir:
Flegmatize edilmiş ifadesi, elleçleme ve taşıma sırasında emniyetini arttırmak için bir patlayıcıya eklenen bir madde (veya "flegmatizör") anlamına gelir. Flegmatizör, patlayıcıyı aşağıdakilere karşı duyarlılığı azaltılmış veya daha az hassas hâle getirir: Isı, şok, darbe, çarpma veya sürtünme. Tipik flegmatize edici ajanlar, bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla, şunlardır: Mum, kâğıt, su, polimerler (klorofloropolimerler gibi), alkol ve yağlar (petrol jelatini ve parafin gibi).
Patlayıcı özelliklere sahip olan veya olduğu düşünülen herhangi bir maddenin veya nesnenin, Testler ve Kriterler Elkitabı Kısım I'de tanımlanan testler, prosedürler ve kriterlere göre Sınıf 1'de tanımlanması düşünülür.
Sınıf 1'e atanan bir madde veya nesne, Bölüm 3.2 Tablo A'da B.B.B. kaydına veya isme atanmış ve Testler ve Kriterler Elkitabı kriterlerini sağlıyorsa taşıma için kabul edilir.
Sınıf 1'deki maddeler ve nesneler UN Numarasına ve bir isim veya Bölüm 3.2 Tablo A'da B.B.B.'de listelenen bir kayda atanır. Bölüm 3.2 Tablo A'daki nesneleri ve maddelerin isimlerinin yorumunda 2.2.1.4'teki sözlük temel alınır.
Test etme, sınıflandırma, araştırma ve geliştirme kalite kontrolünü geliştirmek amacı ile veya ateşleme patlayıcısı hariç, ticari numune olarak taşınan yeni veya mevcut patlayıcı maddelerin veya nesnelerin örnekleri UN No. 0190 NUMUNELERİ, PATLAYICI kısmında belirtilebilir.
Bölüm 3.2 Tablo A'daki gibi ismen belirtilmeyen nesneler ve patlayıcı maddelerin Sınıf 1'in B.B.B. kaydı veya UN No. 0190 NUMUNELERİ, PATLAYICI olarak atanması ile Bölüm 3.2 Tablo A'nın sütun (6)'da değinilen özel hükümlere göre yetkili makam tarafından özel bir izne bağlı olan taşınacak belli maddelerin ataması, menşe ülkenin yetkili makamı tarafından yapılır. Bu yetkili makam ayrıca, bu maddelerin ve nesnelerin taşıma koşullarını yazılı olarak onaylar. Menşe ülke ADR'ye Taraf Ülke değilse, taşıma koşulları ve sınıflandırma sevkiyatın ilk ulaşacağı ADR Taraf Ülkesinin yetkili makamı tarafından belirlenir.
Sınıf 1'in maddeleri ve nesneleri, 2.2.1.1.5 uyarınca bir alt grupta ve 2.2.1.1.6 uyarınca bir uyumluluk grubunda sınıflandırılır. Alt grup, 2.2.1.1.5'teki tanımlar kullanılarak ve 2.3.0 ve2.3.1'de belirlenmiş olan test sonuçlarına göre yapılır. Uyumluluk grubu 2.2.1.1.6'da verilen tanımlara göre saptanır. Sınıflandırma kodu, alt grup numarası ve uyumluluk grubu harfinden oluşur.
Alt grupların tanımı
Alt Grup1.1 Kütle olarak patlama tehlikesi olan maddeler ve nesneler (Kütle olarak patlama, bir anda hemen hemen tüm yükü etkileyebilecek bir patlamadır).
Alt Grup 1.2 Fırlama tehlikesi olan ancak kütle olarak patlama tehlikesi olmayan maddeler ve nesneler.
Alt Grup 1.3 Yangın tehlikesi veya hafif bir patlama ya da hafif bir fırlama tehlikesi veya her ikisi birden olan, ancak toplu patlama tehlikesi olmayan madde ve nesneler. Bu madde ve nesneler:
(a) Yandıklarında önemli miktarda radyan ısıya neden olur veya
(b) Birbirleri ardı sıra yanarak hafif bir patlama veya fırlama etkisi oluşturur.
Alt Grup 1.4 Taşıma sırasında tutuşma veya tepkimenin başlaması durumunda sadece düşük bir patlama tehlikesi taşıyan madde ve nesneler. Etkileri, büyük ölçüde, sadece ambalaj ile sınırlıdır ve dikkate alınabilecek ölçüde büyük parçacıkların, dikkate alınabilecek uzaklıklara fırlatılması beklenmez. Harici bir yangın ambalajın hemen hemen tüm içeriğinin bir anda patlamasına neden olmaz.
Alt Grup 1.5 Toplu patlama tehlikesi taşıyan, ancak, normal taşıma koşullarında, tepkimenin başlaması veya yanma hâlinden patlama hâline geçme olasılığı bakımından çok düşük olan duyarsız maddeler. Asgari bir zorunluluk olarak, harici yangın testinde patlamamaları gerekir.
Alt Grup 1.6 Kütle olarak patlama tehlikesi olmayan, aşırı derecede düşük hassaslık düzeyindeki nesneler. Bu nesneler, ağırlıklı olarak aşırı derecede duyarsız maddeler içerir ve kazara ateşleme veya yayılma olasılıkları ihmal edilebilir düzeydedir.
NOT: Alt Grup1.6'daki nesnelerinin oluşturduğu tehlike, sadece tek bir nesnenin patlaması ile sınırlıdır.
Maddelerin ve nesnelerin uyumluluk gruplarının tanımı
A Birincil patlayıcı madde.
B Birincil patlayıcı madde içeren ve iki veya daha fazla etkin koruyucu özelliği olmayan nesne. Birincil patlayıcı madde içermemelerine karşın, patlatma fünyeleri, patlatma fünyesi düzenekleri ve ateşleme fitilleri ile tahrip kapsülleri bu gruba girer.
C Sevk yakıtı içeren patlayıcı madde veya diğer tedrici yanmalı patlayıcı madde veya benzeri patlayıcı madde içeren nesne.
D Her bir durum için geçerli olmak üzere, ateşleme düzeneği ve sevk maddesi olmayan ikincil patlayıcı madde, kara barut veya ikincil patlayıcı madde içeren nesne veya birincil patlayıcı madde içeren ve iki veya daha fazla etkin koruyucu özelliği olan nesne.
E Ateşleme düzeneği olmadan sevk maddesi olan (alevlenebilir sıvı veya jel veya hipergolik sıvı içeren dışında), ikincil patlayıcı madde içeren nesne.
F Kendi kendine ateşleme düzeneği olan bir ikincil patlayıcı madde içeren, sevk maddesi (alevlenebilir sıvı veya jel veya hipergolik sıvı içeren dışında) olan veya olmayan nesne.
G Piroteknik madde veya piroteknik teknik madde içeren nesne veya hem patlayıcı bir madde hem de bir aydınlatıcı, yangın çıkartıcı, gözyaşı veya duman yapıcı madde içeren nesne (su ile etkinleşen bir nesne veya beyaz fosfor, fosfidler, piroforik madde, alevlenebilir sıvı veya jel veya hipergolik sıvı içeren bir nesne dışında).
H Hem patlayıcı madde hem de beyaz fosfor içeren nesne.
J Hem patlayıcı madde hem de alevlenebilir sıvı veya jel içeren nesne.
K Hem patlayıcı madde hem de zehirli bir kimyasal madde içeren nesne.
L Patlayıcı madde veya patlayıcı madde içeren ve özel bir tehlike taşıyan (örneğin, su ile etkinleşme veya hipergolik sıvıların, fosfitlerin veya piroforik bir maddenin varlığı nedeniyle) ve bu nedenle her bir türün yalıtılmasını gerektiren nesne.
N Ağırlıklı olarak aşırı derecede duyarsız maddeler içeren nesneler.
S Kazara işlevsel hâle gelmesi sonucu oluşacak tehlikeli etkilerin ambalaj içinde sınırlı kalacağı bir biçimde ambalajlanmış veya tasarlanmış madde veya nesne; ambalajı yangın nedeniyle bozulması hâlinde, tüm patlama veya fırlatma etkileri, ambalajın yakın çevresinde yapılacak yangınla mücadele veya diğer acil durum müdahale çabalarını önemli ölçüde engellemeyecek şekilde sınırlıdır.
NOT 1: Belirli bir ambalaj içinde ambalajlanmış her madde veya nesne sadece bir tek uyumluluk grubuna atanabilir. S uyumluluk grubunun kriteri deneye tabi olduğundan, bu gruba atanma mutlaka bir sınıflandırma kodunun atanması için yapılacak testlere bağlıdır.
NOT 2: Uyumluluk grubu D'nin veya E'nin nesneleri, kendi ateşleme sistemleri ile birlikte yerleştirilebilir veya ambalajlanabilir, ancak bu sistemlerin, sistemin kaza ile işlevsel hâle gelmesi durumunda bir patlamayı engelleyecek en az iki etkin koruyucu özelliği bulunmalıdır. Bu şekilde hazırlanmış nesneler ve ambalajlar uyumluluk grubu D veya E içinde sınıflandırılır.
NOT 3: Uyumluluk grubu D'nin veya E'nin nesneleri, Başlık 4.1.10'daki MP 21 karışık paketleme hükümlerine uygun olmaları kaydıyla, iki etkin koruma sistemi olmayan kendi kendine ateşleme sistemleri (yani, uyumluluk grubu B içerisinde sınıflandırılmış ateşleme sistemleri) ile birlikte ambalajlanabilir. Bu şekilde hazırlanmış ambalajlar, uyumluluk grubu D veya E içinde sınıflandırılır.
NOT 4: Nesneler kendi ateşleme sistemleri ile birlikte ambalajlanabilir, ancak bu ateşleme sistemleri normal taşıma koşullarında işlev görecek durumda olmamalıdır.
NOT 5: Uyumluluk grubu C, D ve E'de bulunan nesneler birlikte ambalajlanabilir. Bu şekilde hazırlanmış ambalajlar uyumluluk grubu E içinde sınıflandırılır.
Havai fişeklerin alt gruplara atanması
Genellikle havai fişekler, Testler ve Kriterler Elkitabı Test Serisi 6'dan yola çıkılarak elde edilen test verilerine göre alt grup1.1, 1.2, 1.3 ve 1.4'e atanır.
Bununla beraber:
(a) parlama bileşimi içeren (bkz. 2.2.1.1.7.5'deki Not 2) çağlayanlar, Test Serisi 6'nın sonuçlarına bakılmaksızın 1.1G olarak sınıflandırılacaktır;
(b) bu nesnelerin kapsamının geniş ve test olanaklarının az olması nedeniyle, 2.2.1.1.7.2'deki prosedüre göre de alt gruplara atama yapılabilir.
Havai fişeklerin UN No. 0333, 0334, 0335 ve 0336 kayıtlarına ataması, 2.2.1.1.7.5'teki geçerli havai fişek sınıflandırma tablosu uyarınca, Test Serisi 6 testlerine ihtiyaç duyulmadan, kıyasen yapılabilir. Böyle bir atama, yetkili makam ile mutabakata varılarak yapılır. Tabloda belirtilmeyen maddeler, Test Serisi 6'dan yola çıkılarak elde edilen test verilerine göre sınıflandırılır.
NOT 1: Diğer hava fişek tipleri, tablo 2.2.1.1.7.5 sütun 1 'e UN Tehlikeli malların Taşınması Konusunda Uzmanlar Alt Komitesi'ne sunulan tam test verileri göz önünde bulundurularak eklenebilir.
NOT 2: Tablo 2.2.1.1.7.5 sütun 4'te belirtilen havai fişeklerin sütun 5'teki alt gruplara atanmasını onaylayan veya engelleyen, yetkili kurumlar tarafından elde edilen test verileri, bilgi vermek amacıyla UN Tehlikeli Malların Taşınmasına dair Uzmanlardan oluşan Alt Komite' ye sunulmalıdır.
Bir alt gruptan fazla yer alan havai fişekler aynı ambalaj içerisinde ambalajlandığında, Test Serisi 6'dan yola çıkarak elde edilen test verileri aksini göstermedikçe, en tehlikeli alt gruba göre sınıflandırılır.
2.2.1.1.7.5'teki tabloda gösterilen sınıflandırma, yalnızca mukavva kutularda (4G) ambalajlanan maddeler için geçerlidir.