Sınıf 2 başlığı, saf gazlar veya gaz karışımları ile bir veya birden fazla madde ve nesne içeren gaz ve gaz karışımlarını kapsar.

Gaz:

(a)    50 °C'de buhar basıncı 300 kPa'dan (3 bar) büyük olan veya

(b)    101,3 kPa standart basıncında 20 °C'de tamamen gaz hâlde olan maddedir.

NOT 1: Bununla birlikte, UN No. 1052 HİDROJEN FLORÜR, SUSUZ Sınıf 8'de sınıflandırılır.

NOT 2: Saf bir gazda, üretim süreçlerinde oluşan veya ürünün dengesini koruma amacıyla katılan diğer bileşenler bulunabilir, ancak bu bileşenlerin seviyesi gazın sınıflandırılmasını veya taşıma koşullarını (örneğin, dolum oranı, dolum basıncı, test basıncı gibi) değiştirmemelidir.

NOT 3: 2.2.2.3 B.B.B. kayıtları karışımların yanı sıra saf gazları da kapsayabilir.
 

Sınıf 2 maddeler ve nesneler aşağıdaki şekilde alt gruplara ayrılır:

1.    Sıkıştırılmış gaz: Taşıma için basınç altında ambalajlandıklarında -50 °C'de tamamen gaz hâlde olan maddelerdir; kritik sıcaklıkları -50 °C'ye eşit veya düşük olan tüm gazlar bu kategoriye dâhildir.

2.    Sıvılaştırılmış gaz: Taşıma için basınç altında ambalajlandığında -50 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda kısmen sıvı olan gazdır. Aşağıdakiler arasında ayrım yapılmıştır:

Yüksek basınçlı sıvılaştırılmış gaz: Kritik sıcaklığı -50 °C'nin üzerinde ve +65 °C 'ye eşit veya +65 °C 'den küçük olan gazdır;

Düşük basınçlı sıvılaştırılmış gaz: Kritik sıcaklığı +65 °C'nin üzerinde olan gazdır.

3.    Soğutularak sıvılaştırılmış gaz: Taşıma için ambalajlandığında, düşük sıcaklığından ötürü kısmen sıvı hâle getirilen gaz.

4.    Çözülmüş gaz: Taşıma için basınç altında ambalajlandığında sıvı fazlı bir çözücüde çözündürülen gazdır.

5.    Küçük, gaz içeren, aerosol püskürtücüler ve kaplar(gaz kartuşları).

6.    Basınç altında gaz içeren diğer nesneler.

7.    Özel şartlara tabi basınçlandırılmamış gazlar (gaz numuneleri).

8.    Basınç altındaki kimyasallar: sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gaz tanımına uyan bir sevk yakıtı ile basınçlandırılmış olan sıvılar, macunlar veya tozlar ve bunların karışımları.

9.    Adsorbe gaz: Taşıma için paketlendiğinde 20 °C'de 101.3 kPa'dan az ve 50 °C'de 300 kPa'dan az bir iç kap basıncı verecek şekilde katı gözenekli bir malzeme üzerine adsorbe edilen gazdır.
 

Sınıf 2'deki maddeler ve nesneler (aerosoller ve basınç altındaki kimyasallar hariç), tehlike özelliklerine göre aşağıdaki gruplardan birine atanır:

A    Asfiksant (Boğucu);

O    Yükseltgen;

F    Alevlenebilir;

T    Zehirli;

TF    Zehirli, alevlenebilir;

TC    Zehirli, aşındırıcı;

TO    Zehirli, yükseltgen;

TFC    Zehirli, alevlenebilir, aşındırıcı;

TOC    Zehirli, yükseltgen, aşındırıcı.

Kriterlere göre birden çok tehlike grubu ile ilgili tehlike özellikleri gösteren gazlar ve gaz karışımları için, T harfi ile gösterilen gruplar, tüm diğer grupların üstünde önceliğe sahiptir. F harfi ile gösterilen gruplar, A veya O harfi ile gösterilen grupların üstünde bir önceliğe sahiptir.

NOT 1: UN Model Yönetmeliğinde, IMDG Kodunda ve ICAO Teknik Şartnamesinde, birincil tehlike temeline dayalı olarak gazlar aşağıda belirtilen üç alt gruptan birine atanır:

Alt Grup2.1:    Alevlenebilir gazlar (büyük F harfi ile gösterilen gruplara karşılık gelir);

Alt Grup 2.2:    Alevlenebilir olmayan, zehirli olmayan gazlar (Büyük A veya O harfleri ile gösterilen gruplara karşılık gelir);

Alt Grup 2.3:    Zehirli gazlar (büyük T harfi ile gösterilen gruplara karşılık gelir; T, TF, TC, TO, TFC ve TOC gibi).

NOT 2: Gaz içeren küçük kaplar (UN No. 2037) tehlikeli içeriklerine göre grup A ila TOC'ye atanır. Aerosoller için (UN No. 1950), bkz. 2.2.2.1.6. Basınç altındaki kimyasallar için (UN No. 3500 ila 3505), bkz. 2.2.2.1.7.

NOT 3: Aşındırıcı gazlar zehirli olarak düşünülür ve bu nedenle grup TC, TFC veya TOC'ye atanır.
 

Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen Sınıf 2'deki bir karışım, 2.2.2.1.2'de ve 2.2.2.1.5'te bahsedildiği üzere farklı kriterleri karşılıyorsa, bu karışım kriterlere uygun bir şekilde sınıflandırılır ve uygun B.B.B. kaydına atanır.

Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen Sınıf 2'deki maddeler ve nesneler (aerosollar ve basınç altındaki kimyasallar hariç), 2.2.2.1.2 ve 2.2.2.1.3 uyarınca, 2.2.2.3'te listelenen toplu bir kayıt altında sınıflandırılır. Aşağıdaki kriterler uygulanır:

Asfiksant (Boğucu) gazlar

Yükseltgen olmayan, alevlenebilir olmayan ve zehirli olmayan ve atmosferde normal olarak var olan oksijeni seyrelten veya oksijenin yerine geçen gazlar.

Alevlenebilir gazlar

Aşağıdaki özelliklere sahip 101,3 kPa standart basınçtaki ve 20 °C'deki gazlar:

(a)    Hava ile hacim olarak %13'ü veya daha azı karışım hâlinde olduğu durumda tutuşabilen ya da

(b)    Düşük alevlenebilirlik sınırı göz önüne alınmaksızın en az %12 oranındayken hava ile bir alevlenme aralığı olan.

Alevlenebilirlik, testler veya hesaplarla belirlenir, bu hesaplamalar ISO'ya uygun yöntemler ile yapılır (bkz. ISO 10156:2010).

Bu yöntemleri kullanmak için yeterli veri yok ise, menşe ülkenin yetkili makamının kabul ettiği benzer testler kullanılabilir.

Menşe ülke ADR'ye Taraf Ülke değilse, bu yöntemler sevkiyatın ulaşacağı ilk ADR'ye Taraf Ülkenin yetkili makamı tarafından onaylanır.

Yükseltgen gazlar

Genellikle oksijen sağlayarak, diğer materyallerin havaya kıyasla daha fazla yanmasına sebep olan veya buna katkı sağlayan gazlar. Bu gazlar, ISO 10156:2010 standardında belirtilen bir yöntem ile saptandığı üzere yükseltgen gücü %23,5'ten büyük olan saf gazlar veya gaz karışımlarıdır.

Zehirli gazlar

NOT: Aşındırıcı özelliklerinden ötürü zehirlilik kriterlerini kısmen veya tamamen karşılayan gazlar zehirli olarak sınıflandırılır. Ayrıca, olası ikincil bir aşındırıcı tehlike için, bkz. "Aşındırıcı gazlar" başlığı altındaki kriterler.

Bu gazlar:

(a)    İnsanların sağlığı için tehlike arz edecek derecede zehirli veya aşındırıcı olduğu bilinen veya

(b)    2.2.61.1 uyarınca test edildiğinde, akut zehirlilik için LC50 değeri 5 000 ml/ m3 (ppm) veya daha az olduğundan dolayı, insanlar için zehirli veya aşındırıcı olduğu varsayılan gazlardır.

Gaz karışımları için (diğer sınıflardan maddelerin buharları dâhil) aşağıdaki formül kullanılabilir:

LC50 Zehirli (karışım) =    

Bu denklemde:    fi    =    Madde karışımındaki i. bileşenin mol fraksiyonu;

Ti    =    Madde karışımındaki i. bileşenin zehirlilik indeksi;

4.1.4.1 P200 paketleme talimatlarında belirtildiği üzere Ti, LC50 değerine eşittir.

4.1.4.1 P200 paketleme talimatlarında LC50 değeri listelenmediği zaman, bilimsel literatürdeki LC50 değeri kullanılır.

LC50 değeri bilinmediği zaman, benzer fizyolojik ve kimyasal etkileri gösteren maddelerin en düşük LC50 değerinin kullanılması ile zehirlilik indeksi bulunur veya tek uygulanabilir olanak test etmek ise test ile bulunur.

Aşındırıcı gazlar

Aşındırıcılıklarından dolayı zehirlilik kriterini tamamen sağlayan gaz ve gaz karışımları, ikincil derece aşındırıcı riskli zehirli olarak sınıflandırılır.

Aşındırıcılığın ve zehirliliğin birleşik etkisi sonucu zehirli kabul edilen bir gaz karışımının, karışımdaki aşındırıcı bileşenlerin LC50 değeri, aşağıdaki formül ile hesaplandığında, 5000 ml/m3 (ppm)'e eşit veya daha düşük ise veya deneyimlere dayanarak insanların derilerine, gözlerine ve mukoza zarlarına zarar verdiği biliniyorsa, ikincil aşındırıcı riski vardır:

LC50 Aşındırıcı (karışım) =     

Bu denklemde:    fci    =    Madde karışımındaki i. aşındırıcı bileşenin mol fraksiyonu;

Tci    =    Madde karışımındaki i. aşındırıcı bileşenin zehirlilik indeksi;

4.1.4.1 P200 paketleme talimatlarında belirtildiği üzere Tci, LC50 değerine eşittir.
 

4.1.4.1 P200 paketleme talimatlarında LC50 değeri listelenmediği zaman, bilimsel literatürdeki LC50 değeri kullanılır.

LC50 değeri bilinmediği zaman, benzer fizyolojik ve kimyasal etkileri gösteren maddelerin en düşük LC50 değerinin kullanılması ile zehirlilik indeksi bulunur veya tek uygulanabilir olanak test etmek ise test ile bulunur.

Sınıf 2'deki kimyasal açıdan kararsız gazlar, taşıma sırasındaki normal koşullarda tehlikeli dekompozisyon ve polimerizasyon olasılığını engelleyecek gerekli önlemlerin alındığı veya 4.1.4.1, paketleme talimatı P200(10), özel paketleme hükmü (r) uyarınca taşımanın yapıldığı durumlar dışında taşıma için kabul edilmez. Polimerizasyonu önlemeye yönelik tedbirler için, bkz. Bölüm 3.3, özel hüküm 386. Bu amaçla, tanklarda ve kaplarda bu tepkimelere yol açabilecek maddelerin bulunmamasına dikkat edilmelidir.

Aşağıdaki maddeler ve karışımlar taşıma için kabul edilmez:

-    UN No. 2186 HİDROJEN KLORÜR, SOĞUTULMUŞ SIVI;

-    UN No. 2421 AZOT TRİOKSİT;

-    UN No. 2455 METİL NİTRİT;

-    Soğutulmuş sıvılaştırılmış, 3A, 3O veya 3F sınıf koduna atanamayan gazlar;

-    UN No. 1001, 2073 veya 3318 altında sınıflandırılamayan çözünmüş gazlar;

-    Gazları 2.2.2.1.5'e göre zehirli olan veya 4.1.4.1 P200 paketleme talimatlarına göre piroforik olan sevk yakıtları olarak kullanılan aerosoller;

-    Zehirlilik veya aşındırıcılık açısından paketleme grubu I kriterlerinin karşılayan içeriğe sahip aerosoller (bkz. 2.2.61 ve 2.2.8);

-    4.1.4.1 paketleme talimatı P200 uyarınca çok zehirli (200 ppm'den düşük LC50) veya piroforik olan gaz içeren küçük kaplar.