2.2.61.1.3

Tanımlar

ADR'nin amaçları uyarınca:

Akut oral zehirlilik için LD50 (medyan letal doz), ağız yoluyla verildiğinde genç yetişkin albino sıçanların 14 gün içerisinde %50'sinin ölümüne yol açması beklenen bir maddenin istatistik olarak türetilen tek dozudur. LD50 değeri, test havyanı kütlesi başına test maddesinin kütlesi (mg/kg) olarak ifade edilir;

Akut dermal zehirlilik için LD50 maddenin, albino tavşanların çıplak derileri ile 24 saat boyunca sürekli temas yoluyla verildiğinde, denek hayvanların yarısında 14 gün içerisinde büyük olasılıkla ölüme yol açabilecek dozdur. Denek hayvanların sayısı, istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç vermeye yeterli olmalı ve güvenilir farmakolojik uygulamalarla uyum içinde olmalıdır. Sonuç, vücut kütlesinin bir kilogramı için mg cinsinden ifade edilir;

Solunum yoluyla akut zehirlilik için LC50 buhar, duman veya toz konsantrasyonunun, hem erkek hem dişi genç yetişkin albino sıçanlarda bir saat boyunca sürekli solunması yoluyla verildiğinde, denek hayvanlarının yarısında 14 gün içerisinde büyük olasılıkla ölüme neden olacak dozdur. Bir katı maddenin solunabilir alan dâhilinde toplam kütlesinin en az %10'u (kütlece) toz hâlindeyse, örneğin maddenin parçacık bazındaki aerodinamik çapı 10 µm veya daha küçükse, bu madde test edilmelidir. Bir sıvı madde, taşıma kabındaki sızıntısı nedeniyle sis oluşturma eğilimindeyse, test edilmelidir. Solunum zehirliliğini ölçmek için hazırlanmış katı ve sıvı örneklerin %90'ından (kütlece) daha fazlası yukarıda bahsedildiği gibi solunabilir alan dâhilinde olmalıdır. Sonuç, toz ve duman için havanın litresi başına miligram cinsinden veya buhar için bir metre küp havadaki mililitre (bir milyonda parçacık sayısı) cinsinden ifade edilir.

2.2.61.1.4

Sınıflandırma ve paketleme gruplarının atanması

Sınıf 6.1'deki maddeler taşıma için mevcut tehlike derecelerine göre aşağıdaki şekilde üç paketleme grubunda sınıflandırılır:

Paketleme grubu I: Yüksek derecede zehirli maddeler

Paketleme grubu II: Zehirli maddeler

Paketleme grubu III: Az derecede zehirli maddeler

2.2.61.1.5

Sınıf 6.1 altında sınıflandırılan maddeler, karışımlar, çözeltiler ve nesneler, Bölüm 3.2 Tablo A'da listelenmiştir. Bölüm 3.2 Tablo A'da, alt başlık 2.2.61.3'ün ilgili kaydında ve Bölüm 2.1 hükümleri uyarınca ilgili paketleme gruplarında ismen belirtilmeyen maddelerin, karışımların ve çözeltilerin atanması, aşağıda verilen 2.2.61.1.6 ila 2.2.61.1.11'deki kriterlere göre yapılır.

2.2.61.1.6

Zehirlilik derecesini değerlendirmek için, herhangi bir maddenin sahip olduğu şu özelliklerin yanı sıra kaza ile zehirlenme örneklerinden yola çıkarak insan deneyimleri göz önünde bulundurulmalıdır: Sıvı hal, yüksek uçuculuk, özel olarak deriden emilim olasılığı ve özel biyolojik etkiler.

2.2.61.1.7

İnsanlara ilişkin gözlemlerin yokluğunda zehirlilik derecesi, aşağıdaki çizelgeye göre hayvanlarla yapılan deneylerden gelen veriler kullanılarak yapılır:

	Paketleme grubu	Oral zehirlilik LD50 (mg/kg)	Dermal zehirlilik LD50 (mg/kg)	Tozların ve dumanların solunması yoluyla zehirlilik LC50 (mg/l)
Yüksek derecede zehirli	I	≤ 5	≤ 50	≤ 0,2
Zehirli	II	> 5 ve ≤ 50	> 50 ve ≤ 200	> 0,2 ve ≤ 2
Az derecede zehirli	III a	> 50 ve ≤ 300	> 200 ve ≤ 1000	> 2 ve ≤ 4

a Göz yaşartıcı gaz maddeler, zehirliliklerine ilişkin veriler paketleme grubu III kriterlerine denk düşse de, paketleme grubu II'ye dâhil edilir.

2.2.61.1.7.1

Bir maddenin bir veya daha fazla tür temas için farklı zehirlilik dereceleri gösterdiği hâllerde, bu madde, gösterdiği zehirlilik derecelerinin en yükseğinde sınıflandırılır.

2.2.61.1.7.2

Sınıf 8 kriterlerini karşılayan ve tozların ile dumanların solunması yoluyla zehirliliğinden (LC50) ötürü paketleme grubu I'e giren maddeler, ağız veya deri teması yoluyla zehirliliği dolayısıyla en azından paketleme grubu I veya grup II'ye dâhil edilirse, bu maddeler Sınıf 6.1 içerisinde sınıflandırılır. Aksi takdirde, gerektiğinde, Sınıf 8 içerisinde sınıflandırılır (bkz. 2.2.8.1.4.5).

2.2.61.1.7.3

Tozların ve dumanların solunması yoluyla zehirlilik için geçerli olan kriterler, 1 saatlik temasa ilişkin LC50 verilerini temel alır ve bu gibi bilgiler mevcut olduğu taktirde kullanılır. Bununla birlikte, yalnızca 4 saatlik temasa ilişkin LC50 verilerinin mevcut olması hâlinde, bu sayılar dört ile çarpılarak çarpım yukarıdaki kriterler yerine konabilir; yani (4 saatlik) LC50 değeri dört ile çarpıldığında (1 saatlik) LC50 değerine eşdeğerdir.

2.2.61.1.8

Buharların solunması yoluyla zehirlilik

Zehirli buharlar ortaya çıkaran sıvılar için "V", 20 °C ve standart atmosfer basıncındaki doygun buhar konsantrasyonunu (ml/m3 hava cinsinden) (uçuculuk) ifade eder ve bu sıvılar aşağıdaki gruplarda sınıflandırılır:

	Paketleme grubu
Yüksek derecede zehirli	I	V ≥ 10 LC50 ve LC50 ≤ 1000 ml/m3 olduğunda
Zehirli	II	V ≥ LC50 ve LC50 ≤ 3000 ml/m3 olduğunda ve paketleme grubu I'in kriterleri karşılanmadığında
Az derecede zehirli	IIIa	V ≥ 1/5 LC50 ve LC50 ≤ 5000 ml/m3 olduğunda ve paketleme grubu I'in ve II'nin kriterleri karşılanmadığında

a Göz yaşartıcı gaz maddeler, zehirliliklerine ilişkin veriler paketleme grubu III kriterlerine denk düşse de, paketleme grubu II'ye dâhil edilir.

Buharların solunması yoluyla zehirlilik için geçerli olan bu kriterler, 1 saatlik maruz kalmaya ilişkin LC50 verilerini temel alır ve bu gibi bilgiler mevcut olduğu takdirde kullanılır.

Bununla birlikte, yalnızca 4 saatlik maruz kalmaya ilişkin LC50 verilerinin mevcut olması hâlinde, bu sayılar iki ile çarpılarak çarpım yukarıdaki kriterler yerine konabilir; yani (4 saatlik) LC50 değeri 2 ile çarpıldığında (1 saatlik) LC50 değerine eşdeğer kabul edilir.

Bu şekilde, kolay sınıflandırmaya yardımcı olmak üzere kriterler grafiksel olarak gösterilmiştir. Ancak, grafik kullanımına özgü yaklaşık değer alma nedeniyle, grup sınır çizgileri üzerine veya yakınına düşen maddeler sayısal değerler alınarak denetlenir.

BUHARLARIN SOLUNMASI YOLUYLA ZEHİRLİLİK GRUP SINIRLARI

2.2.61.1.9

Sıvı karışımları

Solunduğunda zehirli olan sıvı karışımları, aşağıdaki kriterler uyarınca paketleme gruplarına ayrılır:

2.2.61.1.9.1

Karışımı oluşturan zehirli maddelerin her biri için LC50 değeri biliniyorsa, karışımın paketleme grubu aşağıdaki şekilde saptanabilir:

(a) Karışımın LC50 değerinin hesaplanması:

bu denklemde: fi = Karışımdaki i bileşeninin mol oranı;

LC50i = i bileşeninin ml/m3 cinsinden ortalama ölümcül konsantrasyonu anlamına gelir.

(b) Karışım bileşenlerinin her birinin uçuculuğunun hesaplanması:

bu denklemde: Pi = i bileşeninin 20 °C'de ve standart atmosfer basıncında, kPa cinsinden kısmi basıncı anlamına gelir.

(d) Hesaplanan LC50 (karışım) ve R değerleri daha sonra karışımın paketleme grubunun belirlenmesinde kullanılır:

Paketleme grubu I R ≥ 10 ve LC50 (karışım) ≤ 1.000 ml/m3;

Paketleme grubu II R ≥ 1 ve LC50 (karışım) ≤ 3.000 ml/m3, karışım paketleme grubu I kriterlerini karşılamıyorsa;

Paketleme grubu III R ≥ 1/5 ve LC50 (karışım) ≤ 5.000 ml/m3, karışım paketleme grubu I veya II kriterlerini karşılamıyorsa.

2.2.61.1.9.2

Zehirli bileşen maddelere ilişkin LC50 verileri olmadığında, karışım aşağıdaki eşik zehirlilik testlerine dayanılarak bir gruba atanabilir. Bu eşik testleri kullanıldığında, en kısıtlayıcı grup saptanır ve karışımın taşınmasında bu grup kullanılır.

2.2.61.1.9.3

Bir karışım, yalnızca aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması durumunda paketleme grubu I'e atanır:

(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 1000 ml/m3 buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 1000 ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;

(b) Sıvı karışımı ile denge hâlinde bir buhar numunesi, 9 eşit hacimdeki hava ile seyreltilerek test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerinin 10 katına eşit veya daha fazla olduğu varsayılır.

2.2.61.1.9.4

Bir karışım, aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması ve paketleme grubu I kriterlerini karşılamaması durumunda, paketleme grubu II'ye atanır:

(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 3000 ml/m3 buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 3000 ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;

(b) Sıvı karışımı ile denge hâlindeki bir buhar numunesi bir test atmosferi oluşturmak için kullanılır. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerine eşit veya daha fazla olduğu varsayılır.

2.2.61.1.9.5

Bir karışım, aşağıdaki kriterlerin her ikisini de karşılaması ve paketleme grubu I ve II kriterlerini karşılamaması durumunda, paketleme grubu III'e atanır:

(a) Sıvı karışımın bir numunesi buharlaştırılır ve hava ile seyreltilerek hava içerisinde 5000 ml/m3 buharlaştırılmış karışımdan oluşan bir test atmosferi oluşturulur. On albino sıçan (5 erkek ve 5 dişi) 1 saat boyunca test atmosferinde bırakılır ve 14 gün boyunca gözlenir. 14 günlük gözlem süresince hayvanlardan beşi veya daha fazlası öldüğü takdirde, karışımın LC50 değerinin 5000 ml/m3'e eşit veya daha az olduğu varsayılır;

(b) Sıvı karışımın buhar konsantrasyonu (uçuculuk) ölçülür ve buhar konsantrasyonunun 1000 ml/m3 veya daha fazla olması hâlinde, karışımın uçuculuğunun karışımın LC50 değerinin 1/5'ine eşit veya daha fazla olduğu varsayılır.

Önceki Maddeler Sonraki Maddeler