Özellikler
Bazı maddeler su ile temas ettiklerinde, havayla birlikte patlayıcı karışımlar oluşturabilen alevlenebilir gazlar çıkarır. Bu gibi karışımlar; çıplak ışık, kıvılcım çıkaran el aletleri, korumasız ampuller gibi basit alev kaynaklarından çıkabilecek kıvılcımlar ile kolayca tutuşabilir. Sonuç olarak oluşan patlama dalgası ve alevler insanlara ve çevreye zarar verebilir. Aşağıda 2.2.43.1.4'te tarif edilen test yöntemi, maddenin, su ile reaksiyonu hâlinde tehlikeli miktarda tutuşabilen gaz çıkışına yol açıp açmayacağını belirlemek için kullanılır. Bu test yöntemi, piroforik maddelere uygulanmaz.
Sınıflandırma
Sınıf 4.3 altında sınıflandırılan maddeler ve nesneler, Bölüm 3.2 Tablo A'da listelenmiştir. Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen maddelerin ve nesnelerin, Bölüm 2.1'in hükümleri uyarınca 2.2.43.3'teki ilgili kayda atanması, deneyimlere veya Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 33.4'e uygun olarak test prosedürlerinin sonuçlarına dayandırılabilir; ayrıca deneyim daha sıkı atamalara neden olduğunda dikkate alınmalıdır.
Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 33.4 uyarınca test prosedürlerine dayandırılarak, ismen belirtilmeyen maddelerin 2.2.43.3'te belirtilen kayıtlardan bir tanesine atanması durumunda aşağıdaki kriterler uygulanacaktır:
Madde aşağıdaki durumlarda Sınıf 4.3'e atanır:
(a) Testin herhangi bir aşaması sırasında açığa çıkan gaz kendiliğinden tutuştuğunda veya
(b) Alevlenebilir gazın saatteki açığa çıkma hızı, test edilen maddenin kilogramı başına 1 litreye eşit veya daha fazla olduğunda.
NOT: Organometalik maddeler, özelliklerine bağlı olarak ve ek ikincil tehlikelerle birlikte Sınıf 4.2 veya 4.3'te sınıflandırılabileceğinden, bu maddeler için belirli bir sınıflandırma akış şeması 2.3.5'te verilmiştir.
Ek katkılar sonucu Sınıf 4.3 maddeleri, Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen maddelerin ait oldukları tehlike kategorilerinden farklı kategorilere girdikleri takdirde, bu karışımlar ve çözeltiler, asıl tehlike derecelerine göre ait oldukları kayıtlara atanır.
NOT: Çözeltileri ve karışımların (müstahzar ve atıklar gibi) sınıflandırılması için, ayrıca, bkz. 2.1.3.
Ayrıca, paragraf 2.2.43.1.5'te belirtilen kriterler ve Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 33.4'teki test prosedürlerine dayanarak, ismen belirtilen bir maddenin yapısı nedeniyle bu Sınıfın hükümlerine tabi olup olmayacağı saptanabilir.
Paketleme gruplarının atanması
Bölüm 3.2 Tablo A'daki çeşitli kayıtlar altında sınıflandırılmış maddeler ve nesneler, Test ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 33.4'teki test prosedürleri esas alınarak paketleme grubu I'e, II'ye veya III'e, aşağıdaki kriterlere uygun olarak, atanır:
(a) Ortam sıcaklığında su ile şiddetli tepkime vererek, kendiliğinden tutuşan gaz oluşturma yatkınlığındaki herhangi bir madde veya ortam sıcaklığında su ile kolayca tepkime vererek alevlenebilir gaz açığa çıkarma hızı maddenin bir kilogramı için dakikada 10 litre veya daha fazla olan bir madde, paketleme grubu I'e atanır;
(b) Ortam sıcaklığında su ile kolayca tepkime vererek, alevlenebilir gaz açığa çıkarma hızı maddenin bir kilogramı için saatte 20 litre veya daha fazla olan ve paketleme grubu I'in kriterlerini karşılamayan herhangi bir madde paketleme grubu II'ye atanır;
(c) Ortam sıcaklığında su ile yavaş tepkime vererek, alevlenebilir gaz açığa çıkarma hızı maddenin bir kilogramı için saatte 1 litre veya daha fazla olan ve paketleme grubu I veya paketleme grubu II'nin kriterlerini karşılamayan herhangi bir madde paketleme grubu III'e atanır;
Taşıma için kabul edilmeyen maddeler
UN No. 3133'e atanan su ile tepkimeye giren yükseltgen katılar, Sınıf 1'deki zorunluluklara (ayrıca bkz. 2.1.3.7) uygun değilse, taşıma için kabul edilmez.
Toplu kayıtların listesi
_____________________
a Suyla temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkarmayan ve piroforik veya kendiliğinden ısınan olmayan, ama çabuk alev alabilir nitelikte olan metaller ve metal alaşımları, Sınıf 4.1 maddelerdir. Piroforik hâldeki alkali-toprak metaller ve alkali-toprak metal alaşımları, Sınıf 4.2 maddeleridir. Piroforik hâldeki metallerin toz ve pudraları, Sınıf 4.2 maddeleridir. Piroforik biçimde olan metaller ve metal alaşımları, Sınıf 4.2 maddeleridir. Demir, bakır vb. gibi ağır metaller içeren fosfor bileşikleri, ADR hükümlerine tabi değildir.
b Piroforik hâldeki metaller ve metal alaşımları, Sınıf 4.2 maddeleridir.
c 23 °C'nin altında parlama noktası olan ve suyla temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkarmayan klorosilanlar, Sınıf 3 maddeleridir. Parlama noktası 23 °C'ye eşit veya daha yüksek olan ve su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar çıkarmayan klorosilanlar Sınıf 8 maddeleridir.
Sınıf 5. 1 Yükseltgen (oksitleyici) maddeler
Kriterler
Sınıf 5.1 başlığı, kendilerinin yanıcı olmaları gerekmediği hâlde, genellikle oksijen vererek başka malzemelerin yanmasına neden olan veya buna katkıda bulunan maddeleri kapsar.
Sınıf 5.1 maddeleri ve bu gibi maddeleri içeren nesneler aşağıdaki şekilde alt gruplara ayrılır:
O Yükseltgen maddeler, ikincil tehlikesi olmayan ve bu gibi maddeleri içeren nesneler:
O1 Sıvı;
O2 Katı;
O3 Nesneler;
OF Yükseltgen maddeler, katı, alevlenebilir;
OS Yükseltgen maddeler, katı, kendiliğinden ısınan;
OW Yükseltgen maddeler, su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar açığa çıkartan katı;
OT Yükseltgen maddeler, zehirli:
OT1 Sıvı;
OT2 Katı;
OC Yükseltgen maddeler, aşındırıcı:
OC1 Sıvı;
OC2 Katı;
OTC Yükseltgen maddeler, zehirli, aşındırıcı.
Sınıf 5.1 altında sınıflandırılan maddeler ve nesneler, Bölüm 3.2 Tablo A'da listelenmiştir. Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen maddelerin ve nesnelerin, Bölüm 2.1'in hükümlerine uygun olarak 2.2.51.3'teki ilgili kayda atanması aşağıda verilen 2.2.51.1.6 ila 2.2.51.1.10 paragraflarına veya Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 34.4'e uygun olarak testlere, yöntemlere ve kriterlere dayandırılabilir ya da katı amonyum nitrat esaslı gübreler için 2.2.51.2.2, on üçüncü ve on dördüncü girintinin kısıtlamalarına tabi olarak Başlık 39. Test sonuçları ile bilinen deneyimler arasında sapma olduğunda, bilinen deneyimlere dayalı kararlar, test sonuçlarından önce gelir.
Ek katkılar sonucu Sınıf 5.1 maddeleri, Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen maddelerin ait oldukları tehlike kategorilerinden farklı kategorilere girdikleri takdirde, bu karışımlar ve çözeltiler, asıl tehlike derecelerine göre ait oldukları kayıtlara atanır.
NOT: Çözeltilerin ve karışımların (müstahzarlar ve atıklar gibi) sınıflandırılması için, ayrıca, bkz. Başlık 2.1.3.
Ayrıca, 2.2.51.1.6 ila 2.2.51.1.9'da belirtilen kriterler ve Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, Başlık 34.4'teki ya da katı amonyum nitrat esaslı gübreler için Başlık 39, test prosedürlerine dayanarak, Bölüm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilen bir maddenin yapısı nedeniyle bu Sınıfın hükümlerine tabi olmayacağı saptanabilir.