Lityum bataryalar
Lityum bataryalar, ADR'de aksi belirtilen durumlar haricinde (örneğin, özel hüküm 310 kapsamındaki prototip bataryalar ve küçük üretim partileri veya özel hüküm 376 kapsamında hasarlı bataryalar), aşağıdaki zorunlulukları karşılayacaktır.
NOT: UN 3536 LİTYUM BATARYALAR, KARGO TAŞIMA ÜNİTESİNE MONTE EDİLEN için Bölüm 3.3'teki özel hüküm 389'a bakınız.
Herhangi bir biçimde lityum içeren piller ve bataryalar, ekipmanın içindeki piller ve bataryalar veya ekipmanla beraber ambalajlanan piller ve bataryalar, uygunluğuna göre UN No. 3090, 3091, 3480 veya 3481'e atanırlar. Aşağıdaki hükümlere uymaları hâlinde bu kayıtlar altında taşınabilirler:
(a) Her bir pil veya batarya, Testler ve Kriterler Elkitabı, kısım III, alt başlık 38.3 zorunluluklarını karşılayan tipte;
NOT: Oluştukları pillerin test edilmiş tiplerinden bağımsız olarak, bataryalar, Testler ve Kriterler Elkitabı, kısım III, alt başlık 38.3 zorunluluklarını karşılayan tipte olmalıdır.
(b) Normal taşıma koşullarında, her bir pil veya batarya, güvenlik hava tahliye vanasını bünyesinde bulundurmalıdır veya şiddetli parçalanmayı engelleyecek şekilde tasarlanmalıdır;
(c) Her bir pil veya batarya, harici kısa devreleri önleyecek etkin bir mekanizmayla donatılmalıdır.
(d) Pil veya paralel bağlanmış pil dizilerini içeren her bir batarya, tehlikeli ters akımı engelleyecek etkin bir mekanizmayla donatılmalıdır (diyotlar, sigortalar, vb.);
(e) Piller ve bataryalar aşağıdakileri içeren bir kalite yönetim programı ile üretilmelidir:
(i) Tasarım ve üretim kalitesi bağlamında organizasyon yapısının ve personel sorumluluklarının tanımı;
(ii) Kullanılacak gerekli denetim ve test, kalite kontrol, kalite güvencesi ve süreç işletim talimatları;
(iii) Pillerin üretimi sırasında, dâhili kısa devre arızalarını belirlemeye ve engellemeye yönelik ilgili faaliyetleri içeren süreç kontrolleri;
(iv) Denetim raporları, test verileri, kalibrasyon verileri ve sertifikalar gibi kalite kayıtları. Test verileri saklanmalı ve yetkili kurumun isteği üzerine sunulmalıdır;
(v) Kalite yönetim programının etkin işlediğinden emin olmak için yönetim gözden geçirmeleri;
(vi) Belgelerin ve revizyonlarının kontrolüne ilişkin bir süreç;
(vii) Yukarıda (a)'da belirtildiği gibi test edilen tipe uymayan piller ve bataryaların kontrolüne ilişkin bir yöntem;
(viii) İlgili personel için eğitim programları ve kalifikasyon prosedürleri ve
(ix) Nihai üründe zarar olmadığından emin olmaya yönelik prosedürler.
NOT: Kurum içi kalite yönetim programları kullanılabilir. Üçüncü taraf sertifikası gerekli değildir fakat yukarıda (i) ila (ix)'da listelenen prosedürler uygun bir şekilde kayıt altına alınmalıdır ve izlenebilmelidir. Kalite yönetim programının bir kopyası yetkili kurumun isteği hâlinde sunulmalıdır.
(f) Dışarıdan şarj edilmek üzere tasarlanmış olmayan (bkz. Bölüm 3.3'teki özel hüküm 387) hem birincil lityum metal piller hem de yeniden şarj edilebilir lityum iyon piller içeren lityum bataryalar aşağıdaki koşulları karşılamalıdır:
(i) Yeniden şarj edilebilir lityum iyon piller sadece birincil lityum metal pillerden şarj edilebilir;
(ii) Şarj edilebilir lityum iyon pillerinin aşırı şarj edilmesi tasarım tarafından önlenmiştir;
(iii) Batarya bir lityum birincil batarya olarak test edilmiştir;
(iv) Bataryanın bileşen pilleri, Testler ve Kriterler Elkitabı, kısım III, alt başlık 38.3 ilgili test zorunluluklarını karşılayan tipte olmalıdır.
(g) 30 Haziran 2003’ten sonra imal edilen pil veya batarya üreticilerinin ardı sıra distribütörleri, Testler ve Kriterler Elkitabı, Kısım III, alt başlık 38.3 paragraf 38.3.5'te belirtildiği şekilde test özetlerini hazır bulundurmalıdır.
Lityum bataryalar, Bölüm 3.3 özel hüküm 188 zorunluluklarını karşılıyorlarsa, ADR hükümlerine tabi değildirler.
Can kurtarıcı aletler
Can kurtarıcı aletler, Bölüm 3.3 235 veya 296 özel hükümlerindeki tanımlara uyan can kurtarıcı aletleri ve motorlu taşıt bileşenlerini kapsar.
Çevreye zararlı maddeler
Su ortamını kirleticileri maddeler
Çevreye zararlı maddeler (su ortamı)
Genel tanımlar
Çevreye zararlı maddeler, su ortamını kirleten sıvı veya katı maddelerin yanı sıra bu maddeleri çözeltilerini ve karışımlarını (müstahzarlar ve atıklar gibi) da kapsar.
2.2.9.1.10 amaçları uyarınca, "madde" ürünün veya kullanılan işlemden doğan katışkıların kararlılığını korumak için gerekli katkılar dâhil, maddenin kararlılığını etkilemeden veya bileşimini değiştirmeden ayrılabilecek çözücüler hariç olmak üzere üretim işlemi sırasında elde edilen veya doğal hâldeki kimyasal elementler ve bu elementlerin bileşikleri anlamına gelir.
Su ortamı söz konusu olduğunda, suda yaşayan organizmalar ve parçası oldukları su ekosistemi düşünülebilir9. Bu nedenle, tehlikenin tanımlanması için maddenin veya karışımın su zehirliliği temel alınır, ancak bozunma ve biyolojik birikim davranışı ile ilgili daha fazla bilgiye dayanarak bu değişebilir.
Aşağıdaki sınıflandırma prosedürü, tüm maddelere ve karışımlara uygulanır, ancak bazı durumlarda (örn., metaller veya suda az çözünen inorganik bileşikler) özel kılavuz gereklidir10.
Aşağıdaki tanımlar, işbu başlıkta kullanılan kısaltmalar veya terimlere uygulanır:
- BCF: Biyo-yoğunlaşma Faktörü;
- BOD: Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı;
- COD: Kimyasal Oksijen İhtiyacı;
- GLP: İyi Laboratuar Uygulamaları;
- ECx:%x yanıtı ile ilgili konsantrasyon;
- EC50:%50 azami yanıta neden olan maddenin etkin konsantrasyonu;
- ErC50: Büyümenin azalması anlamında EC50;
_____________________
9 Bu kural, insan sağlığına etkisi gibi su ortamının etkileri dışındaki etkilerin göz önünde bulundurulmasını gerektiren su ortamını kirleticileri maddeler için geçerli değildir.
10 Bu, GHS Ek 10'da bulunabilir.
- Kow: oktanol / su ayrılım katsayısı;
- LC50 (%50 ölümcül konsantrasyon): Sudaki bir maddenin, bir test hayvanları grubunun %50'sinin (yarısının) ölüme neden olan konsantrasyonu;
- L(E)C50: LC50 veya EC50;
- NOEC (Hiçbir Etki Gözlenmeyen Konsantrasyon): İstatistiksel olarak anlamlı olumsuz etkiye sahip en düşük test konsantrasyonunun altındaki test konsantrasyonu. NOEC, kontrol ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir olumsuz etkiye sahip değildir;
- OECD Test Kılavuzları: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafında yayımlanan test kılavuzları.
Tanımlar ve veri zorunlulukları
Çevre için tehlikeli malların (sulu çevre) sınıflandırılması ile ilgili temel öğeler şunlardır:
(a) Akut su zehirliliği;
(b) Kronik su zehirliliği;
(c) Potansiyel veya gerçek biyolojik birikim;
(d) Organik kimyasalların bozunması (canlı veya cansız).
Uluslararası uyumluluğa sahip test yöntemlerinden elde edilen veriler tercih edilir, ancak eşdeğer oldukları düşünüldüğünde ulusal yöntemlerden elde edilen veriler de kullanılabilir. Genellikle, tatlı suda veya denizde yaşayan türlerin zehirlilik verilerinin eşdeğer veri olduğu ve tercihen OECD Test Kılavuzlarına veya İyi Laboratuar Uygulamaları (GLP) ilkeleri uyarınca elde edilmiş olduğu düşünülür. Bu gibi verilerin bulunmadığı durumlarda, sınıflandırma mevcut en iyi verilere göre yapılır.
Akut su zehirliliği, bir maddenin, maddeyle kısa süreli su teması sonucunda bir organizmaya zarar verebilecek yapısal özelliği anlamına gelir.
Akut (kısa süreli) tehlike, sınıflandırma amaçları uyarınca, bu kimyasalın bulunduğu suya kısa süreli maruz kalma sırasında, organizma için akut zehirliliğinin neden olduğu kimyasal tehlike anlamına gelir.
Akut su zehirliliği, balık kullanılarak 96 saatlik LC50 (OECD Test Kılavuzu 203 veya eşdeğeri) değeri, bir kabuklu türü kullanılarak 48 saatlik EC50 (OECD Test Kılavuzu 202 veya eşdeğeri) değeri ve/veya bir alg türü kullanılarak 72 veya 96 saatlik EC50 (OECD Test Kılavuzu 201 veya eşdeğeri) değeri ile saptanır. Bu türlerin, tüm su organizmalarını temsil ettiği düşünülür veya test yöntemi uygunsa Küçük Sumercimeği gibi diğer türlere ait veriler de göz önünde bulundurulabilir.
Kronik su zehirliliği, organizmanın yaşam döngüsü ile ilgili olarak suya maruz kalması sırasında su organizmalarında olumsuz etkilere neden olan bir maddenin yapısal özelliği anlamına gelir.
Uzun süreli tehlike, sınıflandırma amaçları uyarınca, su ortamında uzun süre bulunmasının ardından kronik zehirliliğin neden olduğu kimyasal tehlike anlamına gelir.
Kronik zehirlilik verileri, akut zehirlilik verilerine göre daha az bulunur ve kronik zehirlilik için test prosedürleri daha az standartlaştırılmıştır. OECD Test Kılavuzları 210 (Balık Hayatın İlk Evresi) veya 211 (Su Piresi Üremesi) ve 201 (Alg Büyümesinin Engellenmesi) uyarınca elde edilen veriler kabul edilebilir. Geçerli ve uluslararası kabul görmüş diğer testler de kullanılabilir. NOEC veya diğer eşdeğer ECx kullanılır.
Biyolojik birikim tüm maruz kalma (hava, su, tortu/toprak ve yiyecek) çeşitlerinden ötürü bir organizmaya bir maddenin girmesi, dönüşmesi ve eliminasyonunun net sonucu anlamına gelir.
Biyolojik birikim potansiyeli, oktanol / su ayrılım katsayısı kullanarak saptanır ve genellikle OECD Test Kılavuzu 107 veya 117 uyarınca saptanan log Kow olarak bildirilir. Bu, biyolojik birikim potansiyelini gösterse de deneysel olarak elde edilen Biyo-yoğunlaşma Faktörü (BCF), daha iyi bir ölçüm verir ve mümkün olduğunca tercih edilmelidir. BCF, OECD Test Kılavuzu 107, 117 veya 123 uyarınca saptanır.