Karayolunda Tehlikeli Madde
5 yıllık periyodik muayene ve test, bir iç ve dış incelemeyi ve genel bir kural olarak, bir hidrolik basınç
testini içerecektir. Taşıma sırasında sıvılaşmayan, zehirli veya aşındırıcı madde haricinde sadece katı madde
taşıyan tanker için, hidrolik test basıncı, yetkili makamın onayına tabi olmak üzere, MAWP'nin 1,5 katı
olan uygun bir basınç testi ile değiştirilebilir. Koruyucu kaplama, ısıl yalıtım ve benzerleri sadece portatif
tankın durumunun güvenilir bir biçimde değerlendirilmesine yetecek kadar sökülecektir. Gövde ve
donanımı ayrı ayrı basınç testine tabi tutulduklarında, montajdan sonra birlikte bir sızdırmazlık testine tabi
tutulacaklardır.
2,5 yıllık periyodik muayene ve test, asgari olarak portatif tank ve aksamlarının taşınacak maddeler
bakımından içeriden ve dışarıdan incelenmesini, bir sızdırmazlık testini ve tüm servis donanımının yeterli
bir şekilde çalışıp çalışmadığına ilişkin bir kontrolü kapsayacaktır. Koruyucu kaplama, ısıl yalıtım ve
benzerleri sadece portatif tankın durumunun güvenilir bir biçimde değerlendirilmesine yetecek kadar
sökülecektir. Tek bir maddenin taşınması amacına yönelik portatif tanklarda, 2,5 yıllık periyodik muayene
ve testinden feragat edilebilir veya yetkili makam veya onun yetkili kurumu tarafından belirlenmiş başka
test yöntemleri ya da muayene prosedürleri ile değiştirilebilir.
______________________________
2 Uluslararası kara trafiğinde motorlu taşıtlar ve römorklar üzerinde kullanılan tescil ülkesinin ayırt edici işareti, örneğin
1949 Cenevre Kara Trafiği Konvansiyonu veya 1968 Viyana Kara Trafiği Konvansiyonu"na uygun olarak.
Portatif tank, 6.7.2.19.2'de şart koşulduğu şekilde 2,5 yıllık veya 5 yıllık periyodik muayene ve testin son
geçerlilik tarihinden sonra doldurmaya veya taşımaya izin verilmez. Bununla birlikte, son periyodik
muayene ve testin son geçerlilik tarihinden önce doldurulmuş olan bir portatif tank, son periyodik test veya
muayenenin son geçerlilik tarihinden itibaren en fazla üç aylık bir süre boyunca taşınabilir. Buna ilave
olarak portatif tanklar aşağıdaki durumlarda son periyodik test veya muayenenin son geçerlilik tarihinden
sonra taşınabilir:
(a) Tekrar doldurma işleminden önce bir sonraki testin veya muayenenin yürütülmesi amacıyla,
boşaltımdan sonra fakat temizlemeden önce;
(b) Yetkili makam tarafından aksi onaylanmadıkça, tehlikeli malların veya atıkların düzgün şekilde
imha edilmesi veya geri dönüştürülmesi için iadesine olanak tanımak amacıyla, son periyodik
testin veya muayenenin son geçerlilik tarihinden itibaren en fazla altı ay boyunca. Bu muafiyete
ilişkin bir atıf taşıma belgesinde yer almalıdır.
Portatif tankta hasarlı veya aşınmış alanlar veya sızıntı ya da portatif tankın bütünlüğünü etkileyebilecek bir
kusur gözlemlendiğinde istisnai muayene ve testin yürütülmesi gerekir. İstisnai muayene ve testin ölçüsü,
portatif tanktaki hasar veya bozukluğun miktarına bağlıdır. Bu, 6.7.2.19.5 kapsamındaki en az 2,5 yıllık
muayene ve test işlemini içerecektir.
İç ve dış incelemeler aşağıdaki hususları sağlayacaktır:
(a) Gövde, portatif tankı taşıma için güvensiz kılabilecek oyuklar, korozyon veya sürtünme
aşındırmaları, çöküntüler, biçim bozulması, kaynaklardaki bozukluklar veya sızıntılar dahil
diğer koşulları saptamak amacıyla muayene edilmiştir;
Bu muayenede duvar kalınlığında azalma görülürse, duvar kalınlığı, uygun bir ölçüm
yöntemiyle doğrulanır;
(b) Portatif tank dolum, boşaltım ve taşıma için güvensiz kılabilecek borular, valfler,
ısıtma/soğutma sistemi ve contalar, aşınmış alanlar, bozukluklar veya sızıntılar dahil diğer
koşulları saptamak amacıyla muayene edilmiştir;
(c) Adam giriş deliklerinin kapaklarını sıkıştırmaya yönelik cihazlar çalışmaktadır ve adam giriş
deliği kapaklarında veya contalarında sızıntı yoktur;
(d) Herhangi bir flanşlı bağlantıdaki veya kör flanştaki kayıp veya gevşek cıvatalar veya somunlar
değiştirilmiş veya sıkılmıştır;
(e) Hiçbir acil durum cihazında ve valfinde korozyon, biçim bozulması ve normal çalışmalarını
engelleyen herhangi bir hasar veya bozukluk yoktur. Uzaktan kapama cihazları ve kendi
kendine kapanan stop valfleri, doğru çalışıp çalışmadıklarının saptanması için
çalıştırılacaklardır;
(f) Varsa, astarlar, astar üreticisi tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak muayene edilir;
(g) Portatif tank üzerindeki gerekli işaretler okunaklı olup ilgili zorunluluklara uyum
göstermektedir ve
(h) Portatif tankı kaldırmada kullanılan çerçeve, destekler ve düzenlemeler düzgün durumdadır.
6.7.2.19.1, 6.7.2.19.3, 6.7.2.19.4, 6.7.2.19.5 ve 6.7.2.19.7'deki muayeneler ve testler, yetkili makam veya
onun yetkili kurumu tarafından onaylanmış bir uzman tarafından veya onun gözetiminde yapılacaktır.
Basınç testi, muayene ve testin bir parçasıysa bu, portatif tankın veri plakasında gösterilecek basınç test
basıncıdır. Basınç altındayken, portatif tankın gövdesinde, borularında veya donanım üzerinde herhangi bir
sızıntının olup olmadığı kontrol edilecektir.
Gövde üzerindeki kesme, yakma ve kaynak işlemlerinin etkilendiği her durumda, bu işlemler gövdenin
yapımında kullanılan basınçlı kap kodu dikkate alınarak yetkili makam veya onun yetkili kurumun onayına
tabi olacaktır. Çalışma tamamlandıktan sonra özgün test basıncında bir basınç testi yapılacaktır.
Herhangi bir güvensiz durum belirtisi ortaya çıktığında, bu düzeltilinceye ve test tekrarlanıp, testten olumlu
sonuç alınana kadar portatif tanklar hizmete geri alınmayacaktır.
İşaretleme
Her portatif tankta, muayene için kolayca görülebilen ve erişilebilir bir yere kalıcı olarak monte edilmiş,
aşınmaya dayanıklı bir metal plaka bulunmalıdır. Portatif tank düzenlemelerine ilişkin nedenlerle plaka,
gövdeye kalıcı olarak monte edilmiyorsa en azından gerekli basınçlı kap kodu bilgisi gövdeye
işaretlenmelidir. Asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler, damgalama veya eşdeğer başka bir yöntem ile
plaka üzerine işaretlenmelidir:
(a) Tank sahibine ilişkin bilgiler
(i) Tank sahibinin tescil numarası;
(b) Üretim bilgileri
(i) Üretim ülkesi;
(ii) Üretim yılı;
(iii) Üreticinin adı veya işareti;
(iv) Üreticinin seri numarası;
(c) Onay bilgileri
(i) Birleşmiş Milletler ambalaj sembolü 
Bu sembol, bir ambalajın, esnek dökme yük konteynerinin, portatif tankın veya
MEGC'nin Bölüm 6.1, 6.2, 6.3, 6.5, 6.6, 6.7 veya 6.11'in ilgili gereksinimlerine
uygunluk gösterdiğini belgeleme amacı dışında bir amaç için kullanılmayacaktır.
(ii) Onay ülkesi;
(iii) Tasarım onayı için yetkili makam;
(iv) Tasarım onay numarası;
(v) Tasarım, alternatif düzenlemeler kapsamında onaylandıysa "AA" harfleri (bkz.
6.7.1.2);
(vi) Gövdenin tasarlandığı basınçlı kap kodu;
(d) Basınçlar
(i) MAWP (bar ölçümü veya kPa ölçümü olarak)3;
(ii) Test basıncı (bar ölçümü veya kPa ölçümü olarak)3;
(iii) İlk basınç testi tarihi (ay ve yıl);
(iv) İlk basınçlı test gözetmeninin künyesi;
(v) Dış tasarım basıncı4 (bar ölçümü veya kPa ölçümü olarak)3;
(vi) Isıtma/soğutma sistemi için MAWP (bar ölçümü veya kPa ölçümü olarak)3 (geçerli
durumlarda);
(e) Sıcaklıklar
(i) Tasarım sıcaklığı aralığı (°C olarak)3;
(f) Malzemeler
(i) Gövde malzemesi (malzemeleri) ve malzeme standart referans(lar)ı;
(ii) Referans çelikte eşdeğer kalınlık (mm olarak)3;
(iii) Astar malzemesi (varsa);
(g) Kapasite
(i) 20 °C'de tankın su kapasitesi (litre olarak)3;
Gövde, taşmayı önleyici plakalarla kapasitesi en fazla 7500 litre olan bölümlere
ayrılmışsa bu ibarenin ardından "S" sembolü gelecektir;
(ii) Her bir bölmenin 20 °C'deki su kapasitesi (litre olarak)3 (ilgili durumlarda, çok
bölmeli tanklar için).
Bölme, taşmayı önleyici plakalarla kapasitesi en fazla 7500 litre olan bölümlere
ayrılmışsa bu ibarenin ardından "S" sembolü gelecektir;
(h) Periyodik muayeneler ve testler
(i) Son yürütülen periyodik testin tipi (2,5 yıllık, 5 yıllık veya istisnai test);
(ii) Son yürütülen periyodik testin tarihi (ay ve yıl);
(iii) Son yürütülen periyodik testin test basıncı (bar ölçümü veya kPa ölçümü olarak)3
(geçerli durumlarda);
(iv) Son testi yürüten veya gözetleyen yetkili kurum künyesi.
Şekil 6.7.2.20.1: İşaret plakası örneği
|
Tank sahibinin tescil numarası |
|||||||
|
ÜRETİM BİLGİLERİ |
|||||||
|
Üretim ülkesi |
|
||||||
|
Üretim yılı |
|
||||||
|
Üretici |
|
||||||
|
Üreticinin seri numarası |
|
||||||
|
ONAY BİLGİLERİ |
|||||||
|
|
Onay ülkesi |
|
|||||
|
Tasarım onayı için yetkili makam |
|
||||||
|
Tasarım onay numarası |
'AA' (geçerliyse) |
||||||
|
Gövde kodu (basınçlı kap kodu) tasarımı |
|||||||
|
BASINÇLAR |
|||||||
|
MAWP |
bar veya kPa |
||||||
|
Test basıncı |
bar veya kPa |
||||||
|
İlk basınç testi tarihi: (aa/yyyy) |
Şahit mührü: |
||||||
|
Dış tasarım basıncı |
bar veya kPa |
||||||
|
Isıtma/soğutma sistemi için MAWP (geçerli durumlarda) |
bar veya kPa |
||||||
|
SICAKLIKLAR |
|||||||
|
Tasarım sıcaklığı aralığı |
°C ila °C |
||||||
|
MALZEMELER |
|||||||
|
Gövde malzemesi (malzemeleri) ve malzeme standart referans(lar)ı |
|
||||||
|
Referans çeliğinde eşdeğer kalınlık |
mm |
||||||
|
Astar malzemesi (varsa) |
|
||||||
|
KAPASİTE |
|||||||
|
20 °C'de tankın su kapasitesi |
litre |
S' (geçerliyse) |
|||||
|
bölmesinin 20 °C'deki su kapasitesi (ilgili durumlarda, çok bölmeli tanklar için) |
litre |
S' (geçerliyse) |
|||||
|
|
|
|
|||||
|
PERİYODİK MUAYENELER / TESTLER |
|||||||
|
Test tipi |
Test tarihi |
Şahit mührü ve test basıncı11 |
Test tipi |
Test tarihi |
Şahit mührü ve test basıncı a |
||
|
|
(aa/yyyy) |
|
bar veya kPa |
|
(aa/yyyy) |
|
bar veya kPa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
----------------------------------------------
3 Kullanılan birim belirtilecektir.
4 Bkz. 6.7.2.2.10.
a İlgili durumlarda test basıncı.
Aşağıdaki bilgiler, ya portatif tankın üzerine dayanıklı olarak işaretlenecek ya da portatif tank üzerine
sağlam bir şekilde tutturulan metal bir plaka üzerine yazılacaktır:
İşletmecinin adı
İzin verilen azami brüt kütle (MPGM) ________________ kg
Yüksüz (dara) kütle __________________ kg
4.2.5.2.6 uyarınca portatif tank talimatı
NOT: Taşınan maddelerin tanımlanması için, ayrıca bkz. Kısım 5.
Bir portatif tank açık denizlerde taşımak üzere tasarlanmış ve onaylanmışsa, "OFFSHORE PORTABLE
TANK (AÇIK DENİZ PORTATİF TANKI)" kelimeleri, tanıtıcı plaka üzerinde yer almalıdır.
Soğutulmadan sıvılaştırılmış gazların taşınmasına yönelik portatif tankların tasarımı, yapımı, muayenesi ve test edilmesine ilişkin zorunluluklar
NOT: Bu kurallar kimyasalların basınç altında (UN No 3500, UN No 3501, UN No 3502, UN No 3503, UN
No 3504 ve UN No 3505) taşınması için tasarlanmış portatif tanklara da uygulanır.
Tanımlar
Bu bölümün amaçları bakımından:
Alternatif düzenleme, bu Bölümde tanımlanmış olanların dışındaki teknik gereksinimler veya test
yöntemleri kapsamında tasarlanan, üretilen veya test edilen bir portatif tank veya MEGC için yetkili makam
tarafından verilen onay anlamına gelir;
Portatif tank, Sınıf 2 kapsamındaki soğutulmadan sıvılaştırılmış gazların taşınması için kullanılan, 450
litreden fazla kapasiteye sahip çok modlu bir tank anlamına gelir. Portatif tank, gazları taşımak için
kullanılması gereken servis donanımının ve yapısal donanımın donatıldığı bir gövdeyi içermektedir. Portatif
tank, yapısal donanım çıkarılmadan doldurulabilecek ve boşaltılabilecektir. Gövdenin dışında dengeleme
elemanlarına sahip olacak ve dolu olduğunda kaldırılabilecektir. Özellikle de bir araca, vagona veya deniz
veya karayoluna mahsus bir seyrüsefer aracına yüklenebilecek şekilde tasarlanmış olacak ve mekanik
elleçlemeyi kolaylaştıracak takozlar, montaj tertibatı veya aksesuarlarla donatılacaktır. Tankerlerin, tank
vagonlarının, metal olmayan tankların, orta boy dökme yük konteynerlerinin (IBC'ler), gaz silindirlerinin ve
büyük kapların, portatif tank tanımına girmedikleri kabul edilmektedir;
Gövde, portatif tankın taşınacak (tanka uygun) soğutulmadan sıvılaştırılmış gazı muhafaza eden bölümü
anlamında olup girişleri ve kapakları içermektedir, ancak servis donanımı veya dış yapısal donanım buna
dahil değildir;
Servis donanımı, ölçüm cihazları ile doldurma, boşaltma, havalandırma, güvenlik ve yalıtım cihazları
anlamına gelir;
Yapısal donanım, gövdenin dışındaki takviye, bağlama, koruma ve dengeleme elemanları anlamına gelir;
İzin verilen azami çalışma basıncı (MAWP), çalışma konumunda gövdenin en üst kısmında ölçülen
aşağıdaki basınçların en az en yükseği kadar olan fakat hiçbir durumda 7 bardan düşük olmayan bir basınç
anlamına gelir:
(a) Doldurma veya boşaltma sırasında gövdede izin verilen azami efektif gösterge basıncı veya
(b) Gövdenin tasarlandığı ve aşağıdakilere uygun azami efektif gösterge basıncı:
(i) 4.2.5.2.6'daki T50 portatif tank talimatında listelenen soğutulmadan sıvılaştırılmış
gazlar için, T50 portatif tank talimatında o gaz için verilen MAWP (bar olarak);
(ii) diğer soğutulmadan sıvılaştırılmış gazlar için, aşağıdakilerin toplamından az olmamak
üzere:
- tasarım referans sıcaklığındaki soğutulmadan sıvılaştırılmış gazların mutlak
buhar basıncı (bar olarak), eksi 1 bar ve
- Tasarım referans sıcaklığı ve tr - tf (tf = (doldurma sıcaklığı, genellikle 15
°C; tr = azami ortalama dökme yük sıcaklığı, 50 °C) ortalama dökme yük
sıcaklığındaki artışa bağlı bir sıvı genleşmesi tarafından belirlenen fire
boşluğundaki havanın veya diğer gazların kısmi basıncı (bar olarak);
(iii) Basınç altındaki kimyasallar için 4.2.5.2.6'nın T50'sinde listelenmiş sevk yakıtlarının
sıvılaştırılmış gaz kısmına ait T50 portatif tank talimatında/yönergesinde belirtilmiş
MAWP (bar cinsinden)
Tasarım basıncı, tanınmış basınçlı kap kodunun gerektirdiği, hesaplamalarda kullanılacak basınç
anlamına gelir. Tasarım basıncı aşağıdaki basınçların en yükseğinden daha az olmayacaktır:
(a) Doldurma veya boşaltma sırasında gövdede izin verilen azami efektif gösterge basıncı veya
(b) Şunların toplamı:
(i) MAWP tanımının (yukarı bakınız) (b) maddesinde tanımlandığı gibi, gövdenin
tasarlanmış olduğu izin verilen azami efekti gösterge basıncı ve
(ii) 6.7.3.2.9'da belirtilen statik kuvvetler baz alınarak saptanan, ancak 0,35 bardan az
olmayan bir hidrolik yük basıncı;
Test basıncı, basınç testi sırasında gövdenin üstündeki azami gösterge basıncı anlamına gelir;
Sızdırmazlık testi, gövdeyi ve onun servis donanımını izin verilen azami çalışma basıncının (MAWP) en
az %25'i oranında etkin bir iç basınca tabi tutan gazın kullanıldığı bir test anlamına gelir;
İzin verilen azami brüt kütle (MPGM), portatif tankın dara kütlesi ile taşınması için izin verilen en ağır
yükün toplamı anlamına gelir;
Referans çeliği, 370 N/mm2'lik bir çekme mukavemetine sahip olan ve %27 oranında kopma uzaması
gösteren çelik anlamına gelir;
Yumuşak çelik, 360 N/mm2 ila 440 N/mm2 arasında garanti edilmiş çekme mukavemetine sahip olan ve
6.7.3.3.3.3 kapsamındaki asgari garanti edilen kopma uzamasını gösteren olan bir çelik anlamına gelir;
Gövdenin tasarım sıcaklığı aralığı, ortam koşullarında taşınan soğutulmadan sıvılaştırılmış gazlar için -40
°C ila 50 °C arasında olacaktır. Sert iklim koşullarına tabi portatif tanklar için, daha ağır tasarım
sıcaklıkları dikkate alınmalıdır;
Tasarım referans sıcaklığı, MAWP'nin hesaplanması amacıyla, içeriğin buharlaşma basıncının saptandığı
sıcaklık anlamına gelir. Tasarım referans sıcaklığı, gazın her zaman sıvılaştırılmış halde kalmasını
sağlamak için, taşınması amaçlanan soğutulmadan sıvılaştırılmış gazın veya basınç altında kimyasal
sıvılaştırılmış gaz sevk yakıtlarının kritik sıcaklığından daha az olacaktır. Bu değer, her portatif tank tipi
için aşağıdaki gibidir:
(a) 1,5 metre veya daha küçük çaplı gövdeler: 65 °C;
(b) 1,5 metreden daha büyük çaplı gövdeler:
(i) yalıtım veya güneşlik olmadan: 60 °C;
(ii) güneşlik ile (bkz. 6.7.3.2.12): 55 °C ve
(iii) yalıtım ile (bkz. 6.7.3.2.12): 50 °C;
Doldurma yoğunluğu, soğutulmadan sıvılaştırılmış gazın ortalama kütlesinin litre bazında gövdenin
kapasitesinin oranı anlamına gelir (kg/l). Doldurma yoğunluğu 4.2.5.2.6'daki T50 portatif tank talimatında
verilmektedir.