Düşük özgül aktiviteli (LSA) malzeme
(Rezerve Edilmiş)
LSA malzemesi aşağıdaki üç gruptan birinde olur:
(a) LSA-I
(i) uranyum ve toryum cevherleri ile bu cevherlerin konsantreleri ve doğada
kendiliğinden bulunan radyonüklidleri içeren diğer cevherler;
(ii) ışınlanmamış doğal uranyum, fakirleştirilmiş uranyum, doğal toryum veya bunların
katı veya sıvı bileşikleri veya karışımları;
(iii) A2 değeri için sınır uygulanmayan radyoaktif malzeme. Sadece 2.2.7.2.3.5
kapsamında muafiyet uygulanan bölünebilir malzeme bu gruba dahil edilebilir;
(iv) 2.2.7.2.2.1 ila 2.2.7.2.2.6'da verilen aktivite konsantrasyonu değerlerinin 30 katını
geçmeyen tahmini ortalama özgül aktiviteye sahip aktivitenin maddenin tamamında
düzgün dağılım gösterdiği diğer radyoaktif malzemeler. Sadece 2.2.7.2.3.5
kapsamında muafiyet uygulanan bölünebilir malzeme bu gruba dahil edilebilir;
(b) LSA-II
(i) konsantrasyon sınırı 0,8 TBq/l'ye kadar olan trityumlu su
(ii) tahmini ortalama özgül aktivitesi katı ve gazlar için 10-4 A2/g değerini, sıvılar için 10-5
A2/g değerini aşmayan ve aktivitenin maddenin tamamında düzgün dağılım gösterdiği
diğer madde.
(c) LSA-III - Katılar (örn., birleştirilmiş atıklar, aktiflenmiş maddeler) tozlar hariç, 2.2.7.2.3.1.3
gerekliliklerini karşılayan bu malzemeler için aşağıdakiler geçerlidir:
(i) radyoaktif malzeme, bir katı veya bir katı nesne grubu içinde dağılmıştır veya katı
yoğun bir bağlama malzemesi (beton, bitüm ve seramik, vb. gibi) içinde büyük oranda
düzgün dağılmıştır;
(ii) radyoaktif malzeme kısmen çözünmezdir veya doğal olarak kısmen çözünmez bir
matris içinde yer almaktadır, bu yüzden ambalajın kaybı durumunda bile, ambalaj
yedi gün süreyle ambalaj bütünlüğü bozularak su ortamında kaldığında radyoaktif
malzeme kaybı 0,1 A2 değerini geçmez;
(iii) her türlü koruyucu malzeme hariç, katının tahmini ortalama özgül aktivitesi 2 x 10-3
A2/g değerini aşmaz.
LSA-III malzemesi, ambalajın bütün içeriği 2.2.7.2.3.1.4'te belirtilen teste tabi olduğu durumda, sudaki
aktivitesi 0,1 A2 değerini geçmeyen katı halde maddedir.
LSA-III malzemesi aşağıdaki şekilde test edilir:
Ambalajın bütün içeriğini temsil eden bir katı malzeme numunesi, 7 gün boyunca ortam sıcaklığında su
içinde tutulur. Testte kullanılan suyun hacmi, 7 günlük test süresinin sonunda kalan emilmemiş ve
tepkimeye girmemiş suyun serbest hacminin, en az katı test örneğinin hacminin %10'u olmasını sağlayacak
kadar olmalıdır. Suyun 20 °C'deki ilk pH'ı 6-8, maksimum iletkenliği 1 mS/m olmalıdır. Suyun serbest
hacminin toplam aktivitesi test numunesi 7 gün süreyle suya tutulduktan sonra ölçülür.
2.2.7.2.3.1.4'teki performans standartlarıyla uyumluluğunun gösterimi 6.4.12.1 ve 6.4.12.2 ile uygun
olmalıdır.
Yüzeyi bulaşmış cisim (SCO)
SCO, aşağıdaki iki gruptan birinde sınıflandırılır:
(a) SCO-I: Aşağıdaki özelliklere sahip katı bir cisimdir:
(i) sabit olmayan bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılabilir yüzey (veya alanı 300
cm2'den az yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve düşük düzeyde zehirliliğe
sahip alfa yayıcıları için 4 Bq/cm2 değerini ve diğer bütün alfa yayıcıları için 0,4
Bq/cm2 değerini geçmediği;
(ii) Sabit bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılabilir yüzey (veya alanı 300 cm2'den az
yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve düşük düzeyde zehirliliğe sahip alfa
yayıcıları için 4 x 104 Bq/cm2 ve diğer tüm alfa yayıcıları için 4 x 103 Bq/cm2 değerini
geçmediği;
(iii) Sabit olmayan bulaşma ve sabit bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılamaz yüzey
üzerinde (veya alanı 300 cm2'den az yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve
düşük zehirliliğe sahip alfa yayıcıları için 4 x 104 Bq/cm2 ve diğer tüm alfa yayıcıları
için 4 x 103 Bq/cm2 değerini geçmediği katı cisimdir;
(b) SCO-II: Yüzeyindeki sabit veya sabit olmayan bulaşmanın yukarıda (a)'da SCO-I için geçerli
sınırları aştığı ve aşağıdaki koşulları sağlayan katı cisimdir:
(i) sabit olmayan bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılabilir yüzey üzerinde (veya alanı
300 cm2'den az yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve düşük zehirliliğe sahip
alfa yayıcıları için 400 Bq/cm2 değerini ve diğer bütün alfa yayıcıları için 40 Bq/cm2
değerini geçmediği;
(ii) Sabit bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılabilir yüzey üzerinde (veya alanı 300
cm2'den az yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve düşük zehirliliğe sahip alfa
yayıcıları için 8 x 105 Bq/cm2 ve diğer tüm alfa yayıcıları için 8 x 104 Bq/cm2 değerini
geçmediği ve
(iii) Sabit olmayan bulaşma ve sabit bulaşmanın ortalama 300 cm2 ulaşılamaz yüzey
üzerinde (veya alanı 300 cm2'den az yüzey üzerinde), beta ve gama yayıcıları ve
düşük zehirliliğe sahip alfa yayıcıları için 8 x 105 Bq/cm2 ve diğer tüm alfa yayıcıları
için 8 x 104 Bq/cm2 değerini geçmediği katı cisimdir.
Özel hazırlanmış radyoaktif malzeme
Özel hazırlanmış radyoaktif malzemenin 5 mm'den kısa olmayan en az bir boyutu olmalıdır. Sızdırmaz
kapsül, özel hazırlanmış radyoaktif malzemenin bir parçası olduğunda, kapsül imha edilecek açılabilecek
şekilde üretilmiş olmalıdır. Özel hazırlanmış radyoaktif malzeme için bu tasarım, tek taraflı onay gerektirir.
Özel hazırlanmış radyoaktif malzeme 2.2.7.2.3.3.4 ila 2.2.7.2.3.3.8'de belirtilen testlere tabi ise aşağıdaki
zorunlulukları sağlayacak nitelikte olmalı veya bu doğrultuda tasarlanmalıdır:
(a) Geçerli olduğu üzere 2.2.7.2.3.3.5 (a), (b), (c) ve 2.2.7.2.3.3.6 (a) çarpma, vurma ve eğme
testlerinde kırılmamalı veya parçalanmamalıdır;
(b) Geçerli olduğu üzere 2.2.7.2.3.3.5 (d) veya 2.2.7.2.3.3.6 (b)'de geçerli ısı testinde erimemeli
veya dağılmamalıdır;
(c) 2.2.7.2.3.3.7 ve 2.2.7.2.3.3.8'de belirtilen özütleme testlerindeki aktivite 2 kBq'yu aşmamalıdır
veya alternatif olarak sızdırmaz kaynaklar için ISO 9978:1992 "Radyasyondan Korunma -
Sızdırmaz Radyoaktif Kaynaklar - Sızdırmazlık Test Yöntemleri"nde belirtilen hacimsel sızıntı
değerlendirme testindeki sızıntı hızı yetkili kurumca kabul edilmiş geçerli kabul eşik değerini
aşmamalıdır.
6.4.12.1 ve 6.4.12.2'ye uygun olarak 2.2.7.2.3.3.2'deki performans standartlarına uyulduğu gösterilmelidir.
Özel hazırlanmış radyoaktif malzeme içeren veya özel hazırlanmış radyoaktif malzemeye benzeyen
numunelere 2.2.7.2.3.3.5'te belirtilen darbe testi, vurma testi, eğme testi ve ısı testi veya 2.2.7.2.3.3.6'da izin
verilenler gibi alternatif testler uygulanır. Her test için farklı bir numune kullanılabilir. Her testten sonra,
numune üzerinde, dağılmayan katı malzeme için 2.2.7.2.3.3.7'de veya kapsüllenmiş malzeme için
2.2.7.2.3.3.8'de verilen yöntemlerden daha az hassasiyete sahip olmayan bir yöntem kullanarak bir
özütleme değerlendirmesi veya hacimsel sızdırmazlık testi yapılır.
İlgili test yöntemleri şunlardır:
(a) Darbe testi: Numune, 9 m yükseklikten bir hedef üzerine düşürülür. Hedef 6.4.14'te
tanımlandığı gibi olmalıdır.
(b) Vurma testi: Numune pürüzsüz katı bir yüzeyle desteklenen kurşun levhaya yerleştirilir ve
yumuşak çelikten bir çubuğun düz yüzeyiyle vurulur. Böylece 1 m'den 1,4 kg ağırlığın serbest
düşmesinden doğan sonuca eşdeğer çarpmaya sebep olur. Çubuğun alt kısmının çapı, 25 mm
olmalı, kenarları (3,0 ± 0,3) mm yarıçapa yuvarlanmalıdır. 25 mm'den kalın olmayan ve Vickers
ölçüsünde sertliği 3,5 ila 4,5 olan kurşun, örneğin kapladığı alandan daha fazla alanı
kaplamalıdır. Her çarpma için yeni bir kurşun yüzey kullanılır. Çubuk, örneğe azami zarara
neden olacak şekilde çarpmalıdır.
(c) Eğme testi: Bu test yalnızca asgari uzunluğu 10 cm olan ve uzunluğuyla asgari genişliğinin
oranı 10'dan düşük olmayan uzun, ince kaynaklara yapılır. Numune, dikey pozisyonda,
uzunluğunun yarısı mengenenin yüzünden dışarı çıkacak şekilde sertçe mengeneyle sıkıştırılır.
Numune, numunenin serbest ucuna çelik çubuğun düz yüzeyiyle vurulduğunda numune azami
zarar görecek şekilde yerleştirilmelidir. Çubuk örneğe 1 m'den 1,4 kg ağırlıkla yatay serbest
düşme sonucundaki çarpmaya eşit bir darbeyle çarpmalıdır. Çubuğun alt kısmının çapı, 25 mm
olmalı, kenarları (3,0 ± 0,3) mm yarıçapa yuvarlanmalıdır.
(d) Isı testi: Numune, havada 800 °C sıcaklığa kadar ısıtılır, bu sıcaklıkta 10 dakika süreyle tutulur
ve sonra soğumaya bırakılır.
Sızdırmaz kapsül içinde radyoaktif veya benzer madde içeren numuneler aşağıdakilerden muaf olabilir:
(a) Numunelerin alternatif olarak ISO 2919:2012 "Radyasyondan Korunma - Sızdırmaz Radyoaktif
Kaynaklar - Genel gereklilikler ve sınıflandırma"da belirtilen darbe testine tabi tutulması
koşuluyla 2.2.7.2.3.3.5 (a) ve (b)'de öngörülen testler:
(i) Özel hazırlanmış radyoaktif malzemenin kütlesi 200 g'a eşit ya da düşükse, Sınıf 4
darbe testi;
(ii) Özel hazırlanmış radyoaktif malzemenin kütlesi 200 g'a eşit ya da yüksek, fakat 500
g'dan azsa, Sınıf 5 darbe testi;
(b) ISO 2919:2012 "Radyasyondan Korunma - Sızdırmaz Radyoaktif Kaynaklar - Genel
gereklilikler ve sınıflandırma"da tarif edilen Sınıf 6 ısı testine tabi olmaları koşuluyla
2.2.7.2.3.3.5 (d)'de belirtilen test.
Dağılmayan veya benzer katı malzeme içeren numunelerde, bir özütleme değerlendirmesi aşağıdaki şekilde
yapılır:
(a) Numune, çevre sıcaklığında, 7 gün boyunca suda tutulur. Testte kullanılan suyun hacmi, 7
günlük test süresinin sonunda kalan emilmemiş ve tepkimeye girmemiş suyun serbest hacminin,
en az katı test örneğinin hacminin %10'u olmasını sağlayacak kadar olmalıdır. Suyun 20 °C'deki
ilk pH'ı 6-8, azami iletkenliği 1 mS/m olmalıdır;
(b) Numunenin bulunduğu su sonra (50 ± 5) °C'ye kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta 4 saat kadar tutulur;
(c) Sonra suyun aktivitesi belirlenir;
(d) Daha sonra numune sıcaklığı 30 °C'den az olmayan ve bağıl nemi %90'dan az olmayan durgun
havada en az 7 gün süreyle tutulur;
(e) Numune, yukarıdaki (a) şıkkında belirtilen aynı özelliklere sahip suya daldırılır ve numunenin
bulunduğu su (50 ± 5) °C'ye kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta 4 saat tutulur;
(f) Sonra suyun aktivitesi belirlenir;
Önceki Maddeler
Sonraki Maddeler