Karayolunda Tehlikeli Madde
Parlama noktası en fazla 60 °C olan alevlenebilir sıvıların taşınmasına yönelik veya alevlenebilir gazların
taşınmasına mahsus alüminyum gövdelerle sürtünme veya darbe temasına maruz kalacak kapaklar, örtüler,
vb. gibi hareketli parçalar korunmasız paslanabilir çelikten mamul olmayacaktır.
Sızdırmaz olarak kapatılması istenen tankların emniyet valfleriyle donatılmış olması halinde, bunların
önünde bir patlama diski yer alacak ve aşağıdaki koşullar gözetilecektir:
Patlama diski ve emniyet valfinin düzeni yetkili makam tarafından yeterli bulunmalıdır. Patlama diski ile
emniyet valfi arasındaki boşluğa, emniyet valfinin çalışmasını bozabilecek herhangi bir kopma, delinme
veya sızıntının saptanmasını sağlamak üzere, bir basınçölçer veya başka bir uygun gösterge takılacaktır.
-----------------------------
7 "Sızdırmaz kapalı tank" tanımı için bkz. 1.2.1.
Tip onayı
Yetkili makam ya da yetkili makamın görevlendirdiği bir kurum, her yeni tanker, sökülebilir tank, tank
konteyneri, tank takas gövdesi, tüplü gaz tankeri veya MEGC tipi için bağlantı parçaları dahil bu tipin söz
konusu makam tarafından incelenmiş bulunduğunu, amaçlanan kullanım için uygun olduğunu ve
6.8.2.1'deki yapım zorunlulukları ile 6.8.2.2'deki teçhizat zorunluluklarını ve taşınan madde sınıflarının özel
koşullarını karşıladığını tasdik eden bir belge düzenleyecektir.
Belgede şunlar yer alacaktır:
- test sonuçları;
- tip için onay numarası;
|
Onay numarası, onayın verildiği Devletin uluslararası kara
trafiğinde taşıtlarda kullanılan ayırt edici işaret8 ile bir tescil
numarasından oluşacaktır.
|
- 4.3.3.1.1 veya 4.3.4.1.1 uyarınca tank kodu.
- Tankın onaylandığı maddelerin taşınmasına ilişkin olarak, Bölüm 3.2, Tablo A, sütun (13)'te
gösterilen ve özel yapım (TC), donanım (TE) ve tip onayı (TA) hükümlerine yer veren 6.8.4
maddesi kapsamındaki alfa-nümerik kodlar;
- Gerektiğinde, tankın taşınmasında kullanımına onay verilen maddeler ve/veya madde grupları.
Bunlar, sınıflandırmalarıyla (Sınıf, sınıflandırma kodu ve ambalajlama grubu) birlikte kimyasal
adları veya ilgili ortak giriş koduyla (bkz. 2.1.1.2) gösterileceklerdir. Sınıf 2 kapsamındaki
maddeler ve 4.3.4.1.3'te sıralananlar hariç olmak üzere, onaylı maddelerin sıralanmasından
feragat edilebilir. Bu tür hallerde 4.3.4.1.2'deki mantıksal yaklaşımda gösterilen tank kodu
temelinde izin verilen madde grupları, ilgili özel hükümler de göz önünde bulundurularak
taşıma için kabul edilecektir.
Genel olarak, belgede sözü edilen maddeler veya mantıksal yaklaşıma göre onaylanan madde grupları,
tankın karakteristik özellikleriyle uyumlu olacaktır. Tip onayı düzenlenirken uyumluluğun incelenmesi
mümkün olmadıysa bu durum belgede ayrıca belirtilecektir.
Belgenin bir nüshası yapılan her bir tank, tüplü gaz tankeri veya MEGC'nin tank kaydına iliştirilecektir
(bkz. 4.3.2.1.7).
Yetkili makam ya da yetkili makamın görevlendirdiği bir kurum, başvuranın talebi üzerine 6.8.2.6.1'deki
tablodaki bir standart için bu standarda uygun olarak, valfler ve diğer servis donanımları için ayrı bir tip
onayı düzenleyebilir. Bu ayrı tip onayı, tankın belgesini verirken, test sonuçları mevcutsa ve valfler ve diğer
servis donanımları kullanım amaçlı hazırlandıysa dikkate alınacaktır.
Tanklar, tüplü gaz tankerleri veya MEGC'ler değişikliklere maruz kalmadan seri üretim şeklinde
üretiliyorsa bu onay, seri üretim şeklinde veya prototipe uygun olarak üretilen tüm tanklar, tüplü gaz
tankerleri veya MEGC'ler için geçerli olacaktır.
Bir tip onayı, tanklar üzerindeki yükleri ve gerilmeleri azaltan (örnek olarak, daha düşük basınç, daha düşük
kütle, daha düşük hacim) ya da yapının güvenliğini arttıran (örnek olarak, daha fazla gövde kalınlığı, daha
fazla taşma plakaları, daha düşük açıklık çapları) sınırlı tasarım değişikliklerine sahip tankların
onaylanmasında da kullanılabilir. Sınırlı değişiklikler, tip onay belgesinde açıkça tarif edilecektir.
_____________________________________
8 Uluslararası kara trafiğinde motorlu taşıtlar ve römorklar üzerinde kullanılan tescil ülkesinin ayırt edici işareti,
örneğin 1949 Cenevre Kara Trafiği Konvansiyonu veya 1968 Viyana Kara Trafiği Konvansiyonu"na uygun olarak.
Aşağıdaki zorunluluklar, 6.8.4'te (ve dolayısıyla 1.8.7.2.4'te yer alan) özel TA4 tank kodunun geçerli
olmadığı tankları ilgilendirmektedir.
Tip onayı, azami on yıl boyunca geçerli olacaktır. Bu süre içerisinde, ADR'nin teknik zorunlulukları (atıfta
bulunulan standartlar da dahil olmak üzere) değişmesi üzerine onaylanan tipin artık bunlara uygunluk
göstermemesi halinde, tip onayını veren yetkili makam veya bunun görevlendirdiği kurum, tip onayını geri
çekerek, tip onayı sahibini bilgilendirecektir.
NOT: Mevcut tip onaylarının geri çekileceği nihai tarihler için, bkz. geçerli olduğu üzere 6.8.2.6 veya
6.8.3.6'daki tablolar, sütun (5).
Tip onayının geçerliliğinin sona ermesi veya geri çekilmesi halinde tankların, tüplü gaz tankerlerinin veya
MEGC'lerin bu tip kapsamında üretimine artık izin verilmeyecektir.
Bu halde, geçerlilik tarihi sona ermiş veya geri çekilmiş olan tip onayında yer alan ve tankların, tüplü gaz
tankerlerinin ya da MEGC'lerin kullanımı, periyodik muayenesi ve ara muayenesine ilişkin ilgili hükümler,
son geçerlilik tarihi veya geri çekme işleminden önce yapılmış olan tanklar, tüplü gaz tankerleri veya
MEGC'ler için geçerli olmaya devam eder.
ADR'nin zorunluluklarına uygunluğunu sürdürmeleri halinde bunların kullanımına devam edilebilir.
ADR'nin zorunluluklarına artık uygunluk göstermemeleri halinde, kullanımlarına ancak Bölüm 1.6'daki
ilgili geçici tedbirler kapsamında izin verilmesi halinde devam edilebilir.
Tip onayları, ADR'nin yenileme tarihinde geçerli olan hükümlerine uygunluk bakımından eksiksiz bir
inceleme ve değerlendirme ardından yenilenebilir. Tip onayı geri çekildikten sonra yenileme işlemi
yapılamaz. Mevcut bir tip onayı için uygunluğu etkilemeyen (bkz. 6.8.2.3.2) geçici tadiller, belgenin asıl
geçerliliğini uzatmaz veya değiştirmez.
NOT: Uygunluk incelemesi ve değerlendirmesi, asıl tip onayını düzenlemiş olan dışındaki bir makam
tarafından yürütülebilir.
Düzenleyen kurum, yenilemeler de dahil olmak üzere tüm geçerlilik dönemi boyunca tip onayına ilişkin
belgeleri saklayacaktır.
Düzenleyici kurumun görevlendirmesi sona erdirilir veya kısıtlanırsa ya da bu kurumun faaliyetlerini
sonlandırması halinde, dosyaların başka bir kurum tarafından saklandığını veya ibraza hazır olduğunu temin
etmek üzere uygun adımları yetkili makam atacaktır.
Geçerliliği devam eden, süresi geçmiş veya iptal edilmiş bir tip onayına sahip tankta değişikliklerin
yapılması durumunda test, muayene ve onay işlemleri, tankın sadece modifiye edilmiş (değiştirilmiş)
kısımlarına/parçalarına uygulanır. Tadilat, değişikliğin yapıldığı tarihte yürürlükte olan ADR hükümlerini
karşılamalıdır. Tadilattan etkilenmeyen tank bölümleri/parçaları için ilk tip onayına ait belgeler geçerli
kalır.
Değişiklik, tip onayı kapsamına giren bir ya da daha fazla tank için uygulanabilir.
Tadilatın onaylandığı belge, ADR'ye taraf herhangi bir ülkenin yetkili makamı veya bu makamın atadığı bir
kurum tarafından verilir ve tank ile ilgili kayıtların bir bölümü olarak saklanır.
Bir değişikliğin yapılması amacı taşıyan her onay belgesi müracaat, tek bir yetkili makama veya bunun
yetkilendirdiği kuruma yapılacaktır.
Muayeneler ve testler
Gövdeler ve donanımı, birlikte veya ayrı olarak, hizmete alınmadan önce bir ilk muayeneye tabi
tutulacaktır. Bu muayene şunları içerecektir:
- onaylanmış tipe uygunluğun kontrolü;
- tasarım özelliklerinin kontrolü9
- iç ve dış koşulların bir incelemesi;
- 6.8.2.5.1'de öngörüldüğü şekilde, plakada gösterilen test basıncında bir hidrolik basınç testi10 ve
- donanımın sızdırmazlığının testi ve yeterli şekilde çalışıp çalışmadığının kontrolü.
Sınıf 2 durumu hariç, hidrolik basınç testi için test basıncı hesaplama basıncına bağlıdır ve en az aşağıda
gösterilen basınca eşit olacaktır:
|
Hesaplama basıncı (bar) |
Test basıncı (bar) |
|
G11 |
G11 |
|
1.5 |
1.5 |
|
2,65 |
2,65 |
|
4 |
4 |
|
10 |
4 |
|
15 |
4 |
|
21 |
10 (412) |
Sınıf 2'ye ilişkin asgari test basınçları, 4.3.3.2.5'te yer alan gazlar ve gaz karışımları tablosunda verilmiştir.
Hidrolik basınç testi, bütün olarak gövde üzerinde veya bölmeli gövdelerin her bir bölmesinde ayrı olarak
yürütülecektir.
|
Test, her bölmede en az aşağıdakilere
eşit bir basınçta yürütülecektir:
- azami çalışma basıncının 1,3 katı
veya
- 6.8.2.1.14 (a)'ya göre yer çekimiyle
boşalan tanklar için minimum 20 kPa
(0,2 bar) ile suyun statik basıncının
1,3 katından az olmamak üzere,
taşınacak maddenin statik basıncının
1,3 katı
|
Hidrolik basınç testi, gerekli olduğunda, ısıl yalıtımının kurulumundan önce yapılacaktır.
Gövdeler ve donanımları ayrı ayrı teste tabi tutulduklarında, montajdan sonra birlikte 6.8.2.4.3'e uygun
olarak bir sızdırmazlık testine tabi tutulacaklardır.
Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.
Gövdeler ve donanımları, şu sıklıkta periyodik muayeneye tabi tutulacaktır:
| altı yılda bir. | beş yılda bir. |
Periyodik muayeneler şunları içerecektir:
- İç ve dış muayene;
- Gövdenin, donanımıyla birlikte 6.8.2.4.3 kapsamındaki sızdırmazlık testine tabi tutulması ve
tüm donanımın yeterli şekilde çalışıp çalışmadığının kontrolü;
- Genel bir kural olarak, bir hidrolik basınç testi10 (gövdeler ve varsa bölmelerine yönelik test
basıncı için bkz. 6.8.2.4.1).
Isıl veya diğer yalıtımlar için koruyucu kaplama, sadece gövdenin özelliklerinin güvenilir şekilde
değerlendirilmesine yetecek kadar sökülecektir.
Toz veya granül (tanecikli) maddelerin taşınmasına yönelik tanklar söz konusu olduğunda ve yetkili makam
tarafından onaylanan uzmanla mutabakata varılarak, periyodik hidrolik basınç testi yerine ve azami çalışma
basıncına eşit etkili bir iç basınçta 6.8.2.4.3'e uygun olan sızdırmazlık testleri yapılabilir.
---------------------------
9 1 MPa (10 bar) veya daha yüksek bir test basıncını gerektiren gövdeler için tasarım özelliklerinin kontrolü,
6.8.2.1.23'e uygun olarak kaynak test parçalarının (iş örnekleri) alınmasını ve 6.8.5'te tarif edilen testleri de kapsayacaktır.
10 Özel durumlarda ve yetkili makam tarafından onaylanan uzmanın da kabulü üzerine, bu tür bir operasyon herhangi
bir tehlike teşkil etmiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.
11 G = 6.8.2.1.14 genel zorunlulukları uyarınca asgari hesaplama basıncı (bkz. 4.3.4.1).
12 UN No. 1744 brom veya UN No. 1744 brom çözeltisi için asgari test basıncı.
Gövdeler ve donanımları, şu aralıklarla ara muayenelere tabi tutulacaktır
| üç yıl | iki buçuk yıl |
bu ara muayeneler, ilk muayeneden ve her bir periyodik muayeneden sonra yürütülecektir. Bu ara
muayeneler, belirtilen tarihten önce veya sonra üç ay içerisinde de yürütülebilir.
Bununla birlikte, ara muayene, belirtilen tarihten önce herhangi bir zamanda yürütülebilir.
Bir ara muayenenin, gereken tarihten üç ay önce yürütülmesi halinde, diğer ara muayene bu tarihten sonra
en geç
| üç yıl | iki buçuk yıl |
bu tarihten sonra.
Bu ara muayeneler, gövdenin teçhizatıyla birlikte sızdırmazlık testine tabi tutulmasını ve tüm donanımların
tatmin edici şekilde çalışıp çalışmadığının kontrolünü içerecektir. Bu amaçla tank, en az azami çalışma
basıncına eşit bir efektif bir iç basınca tabi tutulacaktır. Sıvıların veya tanecikli ya da toz halindeki katıların
taşınmasına yönelik tanklar için sızdırmazlık testinde bir gaz kullanıldığı zaman, test en az azami çalışma
basıncının %25'ine eşit bir basınçta yapılacaktır. Test basıncı hiçbir şekilde 20 kPa'dan (0,2 bar) (gösterge
basıncı) az olmayacaktır.
Tankın devrilmesi durumunda içeriğin dökülmesini engellemek için havalandırma cihazları bir güvenlik
cihazıyla donatılmış tanklar için, sızdırmazlık testi taşınacak en yoğun maddenin statik basıncı, suyun statik
basıncı veya 20 kPa (0,2 bar) arasında en yüksek olanının basıncına eşit bir basınçta yürütülecektir.
Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.
Tankın veya donanımının güvenliği tamir, değişiklik veya kaza sonucu zarar gördüğü zaman, istisnai
kontrol gerçekleştirilecektir. 6.8.2.4.2 zorunluluklarını karşılayan istisnai bir kontrol yürütülmüşse, istisnai
kontrolün periyodik muayene olarak kabul edilmesi mümkündür. 6.8.2.4.3 zorunluluklarını karşılayan
istisnai bir kontrol yürütülmüşse, istisnai kontrolün ara muayene olarak kabul edilmesi mümkündür.
6.8.2.4.1'e veya 6.8.2.4.4'e uygun testler, muayeneler ve kontroller yetkili makam tarafından onaylanmış bir
uzman tarafından yapılacaktır. Sertifikalar, olumsuz sonuçlar olsa bile bu işlemlerin sonuçlarını gösterecek
şekilde düzenlenecektir. Bu sertifikalar, bu tankın taşımasına izin verilen maddelerin listesine veya tank
kodu ile 6.8.2.3'teki özel hükümlerin gerektirdiği alfa-nümerik kodlara atıfta bulunacaktır.
Bu sertifikaların bir nüshası, test edilen her bir tank, tüplü gaz tankeri veya MEGC'nin tank kaydına
iliştirilecektir (bkz. 4.3.2.1.7).
---------------------------------
10 Özel durumlarda ve yetkili makam tarafından onaylanan uzmanın da kabulü üzerine, bu tür bir operasyon herhangi
bir tehlike teşkil etmiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.
İşaretleme
Her tankta, muayene için kolayca görülebilen ve erişilebilir bir yere kalıcı olarak monte edilmiş, aşınmaya
dayanıklı bir metal plaka bulunmalıdır. En azından aşağıda belirtilen özellikler damgalama veya eşdeğer
başka bir yöntem ile plaka üzerine işaretlenmelidir. Bu özellikler, gövdenin dayanıklılığı zarar görmeyecek
biçimde takviye edilecek olursa, gövdenin üzerinde doğrudan doğruya kabartma olarak da işlenebilir13:
- onay numarası;
- üreticinin adı veya işareti;
- üreticinin seri numarası;
- üretim yılı;
- test basıncı (gösterge basıncı);
- dış tasarım basıncı (bkz. 6.8.2.1.7);
- gövdenin kapasitesi - çok bölmeli gövdeler halinde, her bölmenin kapasitesi - kapasitesi 7500
litreden fazla gövdeler veya bölmeler, plakalarla en fazla 7500 litrelik bölmelere ayrılmışsa
ardından "S" harfi;
- tasarım sıcaklığı (yalnızca +50 °C üzerinde veya -20 °C altındaysa);
- son periyodik testin tarihi ve tipi: Test, ilk test veya 6.8.2.4.1 ve 6.8.2.4.2 kapsamındaki bir
periyodik test ise "ay, yıl" ve ardından bir "P" harfi veya test 6.8.2.4.3 kapsamındaki ara bir
sızdırmazlık testi ise "ay, yıl" ve ardından "L" harfi;
- Testleri yürüten uzmanın damgası;
- Gövdenin malzemesi ve varsa malzeme standartlarına referans; bazı durumlarda koruyucu astar;
|
- MPa veya bar olarak (gösterge basıncı),
bölmelere göre basıncın gövde üzerindeki
basınçtan düşük olduğu, bütün olarak
gövdenin üzerindeki test basıncı ve
bölmelere göre test basıncı.
|
Ayrıca, izin verilen azami çalışma basıncı, basınçla doldurulan veya basınçla boşaltılan tanklarda yer
alacaktır.
------------------------
13 Ölçüm birimlerini sayısal değerlerin ardına ekleyiniz.